Hafni kröfum um endur­­­skoðun á veikinda­rétti og vakta­á­lagi

Stofnfundur Atvinnufjelagsins fór fram í lok október og stendur aðildarfyrirtækjum til boða að kljúfa sig frá Samtökum atvinnulífsins (SA) í næstu kjarasamningsviðræðum. 

Telja stofnendur nýju samtakanna að lítil og meðalstór fyrirtæki hafi haft of veika rödd innan SA þar sem stærri fyrirtæki hafi meira atkvæðavægi. Um 400 fyrirtækjaeigendur höfðu skráð sig í Atvinnufjelagið á stofnfundinum. 

Á vef Atvinnufjelagsins eru helstu kröfur þess útlistaðar og meðal kallað eftir því að þörfum fyrirtækja fyrir hlutastörf og skipt störf innan viðkomandi dags verði betur mætt við kjarasamningsgerð.

„Ég get ekki séð annað en það sé verið að bjóða einhvers konar tvískiptar vaktir sem er bannað, það er að menn séu að koma á álagstímum en séu ekki í vinnu þess á milli,“ segir Flosi Eiríksson, framkvæmdastjóri Starfsgreinasambandsins. Þá bendir hann á að stór hluti starfsfólks í hótel- og veitingageiranum sé nú þegar í hlutastörfum.

„Þau eru náttúrulega hlutfall af heilu stöðugildi þannig að ég get ekki séð hvað þeir eru að fara þarna nema það sé verið að leggja til einhverja ódýrari starfsmenn.“

Vilji ekki skerða veikindarétt starfsmanna

Það vakti athygli Flosa að klausa um endurskoðun veikindaréttar hafi verið fjarlægð af heimasíðu Atvinnufjelagsins eftir að hann vakti máls á henni á dögunum.

„Endurskoða verður fyrirkomulag á veikindadögum m.t.t. stöðu lítilla og meðalstórra fyrirtækja,“ sagði þá á vef samtakanna.

Sigmar Vilhjálmsson, veitingamaður og formaður Atvinnufjelagsins, hafnar því að með þessu hafi Atvinnufjelagið lagt til að veikindaréttur launþega væri takmarkaður. Frekar sé kallað eftir því að hið opinbera taki tillit til þess að veikindi starfsmanna hafi mun meiri áhrif á rekstur lítilla vinnustaða og komi til að mynda til móts við þá í gegnum atvinnutryggingakerfið.

Snúist um að hugsa um hlutina á nýjan hátt

Líkt og fyrr segir vill Atvinnufjelagið jafna út „misræmi á milli dagvinnu og kvöld- og helgarvinnu.“ Flosi gefur ekki mikið fyrir þessa kröfu. 

„Misræmið felst í því að þegar þú vinnur utan hefðbundins dagvinnu tíma þá færðu álag fyrir það. Þeir virðast vera að leggja til að það eigi að jafna út þetta misræmi og menn séu á sama kaupi allan sólarhringinn. Það er náttúrulega krafa sem kemur ekki til greina af okkar hálfu.“

Sigmar segir hins vegar að Atvinnufjelagið tali ekki fyrir því að ákvæði um vaktaálag verði felld út úr kjarasamningum. 

„Menn verða að átta sig á því að allt atvinnulífið í heiminum hefur breyst nema verkalýðshreyfingin og Samtök atvinnulífsins.“ Í dag sé ferðaþjónustan til að mynda stærsta atvinnugrein landsins og álagstíminn þar sé á kvöldin og um helgar en ekki á dagvinnutíma.

„Við verðum að horfa á að atvinnulífið er ekki bara á milli 8 til 16 eins og í gamla daga heldur allan sólarhringinn og alla daga vikunnar,“ segir Sigmar.

„Til þess að mæta bæði þörfum vinnumarkaðarins og atvinnurekenda þá þarf að leyfa sér að hugsa þetta aðeins upp á nýtt.“ Til dæmis þurfi að gera ferðaþjónustufyrirtæki hér samkeppnishæf í alþjóðlegum samanburði.

Vilja skilgreina lagalegan rétt atvinnurekenda gagnvart starfsfólki

Einnig fara stofnendur Atvinnufjelagsins fram á að vinnuréttur atvinnurekenda verði skilgreindur og sömuleiðis lagalegur réttur þeirra í tengslum við vanrækslu starfsfólks og mögulega bótaskyldu.

„Þeir eru væntanlega að velta því fyrir sér þegar starfsfólk hættir með stuttum fyrirvara og vinnur ekki upp uppsagnarfrestinn. Það er út af fyrir sig óheimilt núna og ég veit ekki hvernig þeir ætla að fara að sækja fólk til saka eða bætur í því efni,“ segir Flosi.

Sigmar nefnir í þessu sambandi að sumir vinnuveitendur taki marga mánuði í að þjálfa upp nýja starfsmenn með tilheyrandi kostnaði. 

„Hver er þá réttur vinnuveitenda gagnvart því ef viðkomandi ákveður svo að hætta, er hann bara núll? Er enginn réttur þeirra megin gagnvart því?“ spyr Sigmar sem segir að þetta sé eitt af mörgum atriðum sem megi ræða. 

Sér ekki ástæðu til að ganga til viðræðna út frá þessu

Heilt yfir segist framkvæmdastjóri Starfsgreinasambandsins furða sig á tillögum hins nýja Atvinnufjelags og ekki geta túlkað þær öðruvísi en að markmiðið sé að lækka tekjur starfsmanna.

„Við sjáum ekki nokkra ástæðu til þess að ganga til samninga eða viðræðna á þessum grundvelli um kjaramál,“ segir Flosi. 

Sigmar gefur lítið fyrir þetta og segir að lítil og meðalstór fyrirtæki standi að mörgu leyti nær verkalýðshreyfingunni en stærri fyrirtæki sem reiði sig á útflutningsgreinar og séu því síður háð innanlandsmarkaði. Aðildarfyrirtæki Atvinnufjelagsins njóti góðs af því þegar tekjuafgangur heimilanna sé meiri því það leiði jafnan til aukinna viðskipta.

„Þvert á móti því sem Flosi var að halda fram þá tel ég eimitt að lítil og meðalstór fyrirtæki vilji miklu frekar bæta hag launþega. Samhliða því þarf rekstrarumhverfið í kringum þau að breytast,“ segir Sigmar.