Fimm leiðir til að vinna bug á faraldursþreytu Ingrid Kuhlman skrifar 25. nóvember 2021 11:01 Þessa dagana glíma margir við heimsfaraldursþreytu. Við höfum þurft að búa við óvissu í bráðum tvö ár þar sem ýmist er verið að herða eða slaka á sóttvarnareglum, þar sem við höfum unnið heima og á vinnustaðnum í bland og þar sem margir hafa þurft að sæta sóttkví og einangrun. Viðbótarálag hefur skapast þar sem við þurfum að hlúa að heilsu og öryggi okkar auk þess sem mörgum áætlunum hefur þurft að breyta vegna faraldursins, bæði á vinnustað og í einkalífinu. Við höfum þurft að sýna seiglu og aðlögunarhæfni og erum kannski mörg orðin pínu vön þessu nýja lífi. Mismunandi gerðir faraldursþreytu Faraldursþreytan á sér margar birtingarmyndir. Hér fyrir neðan eru þrjár tegundir þreytu sem þú gætir verið að upplifa. Ákvörðunarþreyta Meðan á faraldrinum stendur geta einfaldar ákvarðanir eins og hvort við eigum að borða á veitingastað eða sækja mat verið flóknar. Við erum stöðugt að velta fyrir okkur hvort það sem við gerum sé öruggt, hvort við ættum t.d. að vera að hitta vini á kaffihúsi, og til hvaða ráðstafana við getum gripið til að draga úr hættunni á að smitast. Alvarleiki þessa hversdagslega vals íþyngir okkur og gerir okkur þreytt. Líkamleg þreyta Áskoranirnar sem við stöndum frammi fyrir geta líka haft áhrif á líkamlega heilsu okkar. Streitan sem við erum að upplifa gæti haldið okkur vakandi á nóttunni eða gert okkur erfiðara fyrir að sofna. Þegar við erum of stressuð til að hlúa að okkur sjálfum neytum við oft matar eða áfengis til að líða betur. Þetta getur verið skammtímalausn en lætur okkur oft líða verr þegar fram líða stundir. Samúðarþreyta Þó að samúðarþreyta sé algeng meðal viðbragðsaðila og heilbrigðisstarfsmanna, sem eru í fremstu víglínu faraldursins, getum við öll upplifað hana. Þegar okkar eigin vellíðan er í húfi getur verið erfiðara að sýna öðrum samúð og setja okkur í spor þeirra. Fimm leiðir til að sigrast á heimsfaraldursþreytu Til eru einfaldar leiðir til að rífa sig upp, hlúa að sjálfum sér og finna hið góða á þessum krefjandi tímum. 1. Gakktu úr skugga um að grunnþörfum þínum sé fullnægt Á tímum sem þessum er mikilvægt að hlúa að sjálfum sér og tryggja nægan svefn, borða heilsusamlegan mat og stunda hreyfingu. Það þýðir hins vegar ekki að við þurfum að tileinka okkur fjöldann allan af heilbrigðum nýjum venjum í einu. Í stað þess að gjörbreyta svefnrútúninni er t.d. hægt að fara að sofa korteri fyrr en venjulega. Í stað þess að byrja að hamast í ræktinni fimm daga í viku er hægt að fara út í stuttan göngutúr í hádeginu eða gera léttar teygjuæfingar eftir morgunmatinn. 2. Finndu núvitundaræfingu sem hentar þér Að stunda núvitund er áhrifarík leið til að njóta og varðveita góðar stundir og þrauka í gegnum erfiðar stundir. Hægt er að stunda núvitund á margan hátt; það sem virkar fyrir suma virkar kannski ekki fyrir aðra. Sumum hentar að gera öndunaræfingar á meðan öðrum gengur betur að fylgjast með hugsnunum sínum, án þess að dæma þær eða taka afstöðu til þeirra. Það getur virkað vel að prófa mismunandi hugleiðslur og halda sig síðan við það sem lætur manni líða vel. 3. Skapaðu stöðugleika Heimsfaraldurinn hefur tekið frá okkur tilfinninguna um fyrirsjáanleika, stöðugleika og rútínu, sem er eitthvað sem við flest þrífumst á. Því er mikilvægt að við sköpum okkur sjálf ákveðna rútínu sem við höldum okkur við, sama hvað dynur á. Partur af rútínunni gæti verið að fara að sofa á ákveðnum tíma á hverju kvöldi, fara í göngutúr á hverjum morgni eða verja uppbyggilegum tíma með fjölskyldunni við kvöldmatarborðið. Vertu viss um að það sem þú gerir næri þig og veiti þér gleði. 4. Takmarkaðu fréttainntöku Á fyrstu vikum faraldursins sátu flestir límdir við sjónvarpið og biðu eftir nýjustu smittölum. Í dag leitum við hugsanlega frekar að upplýsingum um virkni bóluefna og mótefnamælingar. Margar fréttir eru neikvæðar og skapa með okkur vonleysistilfinningu. Eitt af því besta sem við getum gert til að verjast faraldursþreytu er að takmarka fréttainntöku, t.d. með því að ákveða hvenær, hvar og hve lengi við skoðum fréttamiðla. Einnig er mikilvægt að sannreyna fréttir þannig að við fáum staðreyndirnar í málinu en ekki villandi eða misvísandi upplýsingar. 5. Iðkaðu þakklæti Streita og óvissa gera okkur stundum erfitt fyrir að sjá björtu hliðarnar. Þar kemur þakklætið sterkt inn. Að iðka þakklæti er frábær leið til að bera kennsl á og meta hið góða í lífinu. Þakklætisiðkun vekur með okkur jákvæðar tilfinningar. Jafnvel þó að dagurinn hafi verið erfiður er alltaf hægt að finna eitthvað sem maður getur verið þakklátur fyrir. Höfundur er leiðbeinandi og ráðgjafi hjá Þekkingarmiðlun, með meistaragráðu í jákvæðri sálfræði og stjórnarmaður í Félagi um jákvæða sálfræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Geðheilbrigði Heilsa Ingrid Kuhlman Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er sjálfbærni bara fyrir raungreinafólk? Saga Helgason skrifar Skoðun Börn í skjóli Kvennaathvarfsins Auður Magnúsdóttir skrifar Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Sjá meira
Þessa dagana glíma margir við heimsfaraldursþreytu. Við höfum þurft að búa við óvissu í bráðum tvö ár þar sem ýmist er verið að herða eða slaka á sóttvarnareglum, þar sem við höfum unnið heima og á vinnustaðnum í bland og þar sem margir hafa þurft að sæta sóttkví og einangrun. Viðbótarálag hefur skapast þar sem við þurfum að hlúa að heilsu og öryggi okkar auk þess sem mörgum áætlunum hefur þurft að breyta vegna faraldursins, bæði á vinnustað og í einkalífinu. Við höfum þurft að sýna seiglu og aðlögunarhæfni og erum kannski mörg orðin pínu vön þessu nýja lífi. Mismunandi gerðir faraldursþreytu Faraldursþreytan á sér margar birtingarmyndir. Hér fyrir neðan eru þrjár tegundir þreytu sem þú gætir verið að upplifa. Ákvörðunarþreyta Meðan á faraldrinum stendur geta einfaldar ákvarðanir eins og hvort við eigum að borða á veitingastað eða sækja mat verið flóknar. Við erum stöðugt að velta fyrir okkur hvort það sem við gerum sé öruggt, hvort við ættum t.d. að vera að hitta vini á kaffihúsi, og til hvaða ráðstafana við getum gripið til að draga úr hættunni á að smitast. Alvarleiki þessa hversdagslega vals íþyngir okkur og gerir okkur þreytt. Líkamleg þreyta Áskoranirnar sem við stöndum frammi fyrir geta líka haft áhrif á líkamlega heilsu okkar. Streitan sem við erum að upplifa gæti haldið okkur vakandi á nóttunni eða gert okkur erfiðara fyrir að sofna. Þegar við erum of stressuð til að hlúa að okkur sjálfum neytum við oft matar eða áfengis til að líða betur. Þetta getur verið skammtímalausn en lætur okkur oft líða verr þegar fram líða stundir. Samúðarþreyta Þó að samúðarþreyta sé algeng meðal viðbragðsaðila og heilbrigðisstarfsmanna, sem eru í fremstu víglínu faraldursins, getum við öll upplifað hana. Þegar okkar eigin vellíðan er í húfi getur verið erfiðara að sýna öðrum samúð og setja okkur í spor þeirra. Fimm leiðir til að sigrast á heimsfaraldursþreytu Til eru einfaldar leiðir til að rífa sig upp, hlúa að sjálfum sér og finna hið góða á þessum krefjandi tímum. 1. Gakktu úr skugga um að grunnþörfum þínum sé fullnægt Á tímum sem þessum er mikilvægt að hlúa að sjálfum sér og tryggja nægan svefn, borða heilsusamlegan mat og stunda hreyfingu. Það þýðir hins vegar ekki að við þurfum að tileinka okkur fjöldann allan af heilbrigðum nýjum venjum í einu. Í stað þess að gjörbreyta svefnrútúninni er t.d. hægt að fara að sofa korteri fyrr en venjulega. Í stað þess að byrja að hamast í ræktinni fimm daga í viku er hægt að fara út í stuttan göngutúr í hádeginu eða gera léttar teygjuæfingar eftir morgunmatinn. 2. Finndu núvitundaræfingu sem hentar þér Að stunda núvitund er áhrifarík leið til að njóta og varðveita góðar stundir og þrauka í gegnum erfiðar stundir. Hægt er að stunda núvitund á margan hátt; það sem virkar fyrir suma virkar kannski ekki fyrir aðra. Sumum hentar að gera öndunaræfingar á meðan öðrum gengur betur að fylgjast með hugsnunum sínum, án þess að dæma þær eða taka afstöðu til þeirra. Það getur virkað vel að prófa mismunandi hugleiðslur og halda sig síðan við það sem lætur manni líða vel. 3. Skapaðu stöðugleika Heimsfaraldurinn hefur tekið frá okkur tilfinninguna um fyrirsjáanleika, stöðugleika og rútínu, sem er eitthvað sem við flest þrífumst á. Því er mikilvægt að við sköpum okkur sjálf ákveðna rútínu sem við höldum okkur við, sama hvað dynur á. Partur af rútínunni gæti verið að fara að sofa á ákveðnum tíma á hverju kvöldi, fara í göngutúr á hverjum morgni eða verja uppbyggilegum tíma með fjölskyldunni við kvöldmatarborðið. Vertu viss um að það sem þú gerir næri þig og veiti þér gleði. 4. Takmarkaðu fréttainntöku Á fyrstu vikum faraldursins sátu flestir límdir við sjónvarpið og biðu eftir nýjustu smittölum. Í dag leitum við hugsanlega frekar að upplýsingum um virkni bóluefna og mótefnamælingar. Margar fréttir eru neikvæðar og skapa með okkur vonleysistilfinningu. Eitt af því besta sem við getum gert til að verjast faraldursþreytu er að takmarka fréttainntöku, t.d. með því að ákveða hvenær, hvar og hve lengi við skoðum fréttamiðla. Einnig er mikilvægt að sannreyna fréttir þannig að við fáum staðreyndirnar í málinu en ekki villandi eða misvísandi upplýsingar. 5. Iðkaðu þakklæti Streita og óvissa gera okkur stundum erfitt fyrir að sjá björtu hliðarnar. Þar kemur þakklætið sterkt inn. Að iðka þakklæti er frábær leið til að bera kennsl á og meta hið góða í lífinu. Þakklætisiðkun vekur með okkur jákvæðar tilfinningar. Jafnvel þó að dagurinn hafi verið erfiður er alltaf hægt að finna eitthvað sem maður getur verið þakklátur fyrir. Höfundur er leiðbeinandi og ráðgjafi hjá Þekkingarmiðlun, með meistaragráðu í jákvæðri sálfræði og stjórnarmaður í Félagi um jákvæða sálfræði.
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Skipta ekki öll börn jafn miklu máli? Greiðslur Reykjavíkurborgar fyrir nám barna utan sveitarfélags Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir Skoðun
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun