Gjaldþrota grunnskóli Birna Gunnlaugsdóttir skrifar 22. mars 2022 20:31 Um daginn var ég gjörsamlega úrvinda eftir tvær vikur í grunnskólakennslu. En ekki af baki dottin, enda er ég með yndislega nemendur, eins og reyndar býsna margir. Hef þó töluvert sinnt afskiptum af öðrum. Hef reynslu af tættari bekkjum, þ.e. sem hafa haft tíð kennara skipti s.s. vegna veikindi kennara, kulnunar eða skorts á faglærðum í stéttinni. Sé það snemma á skólagöngunni hafa þau börn yfirleitt ekki lært að hlýða grundvallareglum í skóla svo haldi, eða liðið vel með nám. Enda upplifað þau óöryggi í sínu daglega lífi, fyrst og fremst vegna skorts á ramma og óöryggi vegna fjarveru kennara eða tíðra kennaraskipta. – Þetta hefur svo oftast því miður áhrif á alla þeirra grunnskólagöngu. Áttu barn í grunnskóla? Áttu barnabarn í grunnskóla? Er þér umhugað um velferð barna? Þekkirðu barn með sérþarfir sem hefur hefur farið illa fyrir í grunnskólakerfinu? - Afar fáir gera sé grein fyrir því, þar á meðal grunnskólakennarar sjálfir og forysta samtaka þeirra segir fátt um: Að það er stórt gap í löggjöf um starf grunnskóla annars vegar og fjárframlaga til að mæta þeirri löggjöf hins vegar. – Í sérfræðiskýrslum og ýmsum rannsóknum um íslenska grunnskóla er mest megnis þagað um þetta stóra bil. Sumsstaðar er þess þó getið stuttlega, jafnvel sem aukaatriðis, en séð hef ég hjá æðstu stjórnvöldum að sérfræði kennarans, jafnvel sjálfstraust hans og tilfinningalegt ástand er dregið í efa frekar en nokkuð annað. Hversu faglegt er það? Sumir halda því jafnvel fram að kennarar séu mótfallnir ríkjandi stefnu um skóla án aðgreiningar, sem felur í sér jafnrétti í víðum skilningi og lýðræði. Þessir þættir eru stór liður í námsskránni sem við fylgjum og því staðhæfing fjarri lagi. Undantekning er þó að margir með dæmigerða einhverfu þola engan veginn venjulegt skólaumhverfi, sem og nemendur með verstu hegðunarerfiðleikana eða geðraskanir. - En hvaða starfsstétt lætur bjóða sér margfalt vinnuálag eins og er í framkvæmd skóla án aðgreiningar án þess að láta í sér heyra? Að auki fyrir sömu hræðilegu launin? Athugið að sem sérfræðingar með 5 ára háskólanám eru kennarar 17% undir lágmarkslaunum annarra sérfræðinga. - Engir nema kennarar láta bjóða sé þessa vanvirðingu. Umsjónarkennarar þurfa skv. lögum og reglugerðum oft að vinna margvíslegar kennsluáætlanir í staðin fyrir eina áður (og stundum ekki bara tvær), margvíslegt kennsluefni að þyngdarstigi, sem er auk þess ekki tiltækt frá menntamálastofnun, en kannski hægt að leita af á netinu. Annars búa þeir það til sjálfir! Því það vantar líka tilfinnanlega fjárframlög til námsgagnagerðar. - Tillit þarf kennarinn að taka til mismunandi skilnings á íslensku, útbúa sérstakt næði fyrir kvíðna og einhverfa og ekki síður þá með ADHD. Natni við lesblinda. Einstaklingsferli er algengt og samskipti við fjölskyldur þeirra sem hafa lent í erfiðum fjölskylduaðstæðum, eiga við námsvanda eða hegðunarörðugleika að stríða geta tekið drjúgan tíma hjá sumum, jafnvel þótt aðeins sé um eitt barn að ræða. Vissulega er þetta mismunandi, en ég hef heyrt í allt of mörgum kennurum í allt of mörg ár í fjölmörgum skólum, sem glíma við sama vandann. Kannski er erfitt fyrir þá að tala því enginn vill kasta rýrð á eigin skóla? Er réttlætanlegt að hindra samstöðu um afar brýn mál með slíkum rökum? Hvaða kjánar eru kennarar í sinni baráttu fyrir betri starfskjörum? Bæta á sig margvíslegum verkefnum og skildum en fá ekki svo mikið sem einu sinni krónu fyrir. Eitthvað skárri sérfæðingaþjónustu fá þeir, en hún dugar ekki til og hjálpar takmarkað til inn í daglegu starfi í bekk. Hvers vegna er hvergi opinberlega talað um alls óásættanlegan mismun á kröfum til kennarans annars vegar, þ.á.m. sérkennara, og þeirra úrræða sem hann hefur til að fullnægja þeim skildum hins vegar? Þetta er ein sú hræðilegasta klemma sem nokkur starfsmaður getur lent í, þ.e. að vilja gera sitt besta en hafa ekki til þess bjargir. – Kulnun kennara er eðlilegra en nokkuð, sem og langtíma veikindaleyfi. Á meðan blæða börnin fyrir gjörsamlega fjársvelt grunnskólakerfi. Á meðan kennarinn á að þjóna öllum jafnt út frá stöðu s.s. með mismunandi þjóðlegan bakgrunn, dislexíu, ADHD, TS, kvíðröskun, seinþroska, einhverfu og mótþróaröskun þá fæst enginn fjárhagslegur stuðningur fyrir börnin nema að fyrir liggi læknisfræðilegar greiningar á allra alvarlegustu tilvikunum. Ekki t.d. dislexíu eða ADHD. - Biðtími eftir greiningu er svo aftur a.m.k. tvö ár. Mjög dýrmæt tvö ár í lífi barns, þar sem aðgerðarleysi hefur oftast afar slæm langtímaáhrif. Hjá barnalæknum og sálfræðingum er það fullkomlega á hreinu. Það sem kennarinn gerir í skólastofunni með 20-27 nemendur dugar allt of oft engan veginn til. - Fagmennirnir, þ.e. kennaranir o.fl. í skólakerfinu eru þá löngu búin að sjá hvert stefnir. Stuðningur við barnið, sem kemur svo eftir dúk og disk og nokkur ár, er svo aðallega í formi ófaglærðs starfsmanns á hrikalega lágum launum, auk örfárra tíma sem barnið fær fyrir sig ásamt nokkrum öðrum nemendum. - Bjargir til grunnskóla hvað, og hvað þá skóla án aðgreiningar? Í Covid og miklum veikindum almennt, barna og starfsmanna, verður undirliggjandi vandi enn meira áberandi. Í einni svipan fá börnin kannski ekki þjónustu þroskaþjálfa, sérkennara, tungumálkennara eða sjálfs umsjónarkennarans, jafnvel svo vikum eða mánuðum skiptir. Ég get lofað ykkur því að þeim líður alls ekki vel með það.Þrátt fyrir góðar menntastefnur, hugmyndir, þróunarverkefni, aukna teymisvinnu og tilraunir skólastjóra til betrum bóta, þá er íslenskt grunnskólakerfi algerlega gjaldþrota. Hundruðir okkar ef ekki þúsundir vita þetta, kennarar, stjórnendur og foreldrar, en fáir segja nokkuð og alls enginn hlustar. - Hvað ætlar þú að kjósa um í sveitastjórnarkosningunum í vor? Höfundur er grunnskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Grunnskólar Sveitarstjórnarkosningar 2022 Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Um daginn var ég gjörsamlega úrvinda eftir tvær vikur í grunnskólakennslu. En ekki af baki dottin, enda er ég með yndislega nemendur, eins og reyndar býsna margir. Hef þó töluvert sinnt afskiptum af öðrum. Hef reynslu af tættari bekkjum, þ.e. sem hafa haft tíð kennara skipti s.s. vegna veikindi kennara, kulnunar eða skorts á faglærðum í stéttinni. Sé það snemma á skólagöngunni hafa þau börn yfirleitt ekki lært að hlýða grundvallareglum í skóla svo haldi, eða liðið vel með nám. Enda upplifað þau óöryggi í sínu daglega lífi, fyrst og fremst vegna skorts á ramma og óöryggi vegna fjarveru kennara eða tíðra kennaraskipta. – Þetta hefur svo oftast því miður áhrif á alla þeirra grunnskólagöngu. Áttu barn í grunnskóla? Áttu barnabarn í grunnskóla? Er þér umhugað um velferð barna? Þekkirðu barn með sérþarfir sem hefur hefur farið illa fyrir í grunnskólakerfinu? - Afar fáir gera sé grein fyrir því, þar á meðal grunnskólakennarar sjálfir og forysta samtaka þeirra segir fátt um: Að það er stórt gap í löggjöf um starf grunnskóla annars vegar og fjárframlaga til að mæta þeirri löggjöf hins vegar. – Í sérfræðiskýrslum og ýmsum rannsóknum um íslenska grunnskóla er mest megnis þagað um þetta stóra bil. Sumsstaðar er þess þó getið stuttlega, jafnvel sem aukaatriðis, en séð hef ég hjá æðstu stjórnvöldum að sérfræði kennarans, jafnvel sjálfstraust hans og tilfinningalegt ástand er dregið í efa frekar en nokkuð annað. Hversu faglegt er það? Sumir halda því jafnvel fram að kennarar séu mótfallnir ríkjandi stefnu um skóla án aðgreiningar, sem felur í sér jafnrétti í víðum skilningi og lýðræði. Þessir þættir eru stór liður í námsskránni sem við fylgjum og því staðhæfing fjarri lagi. Undantekning er þó að margir með dæmigerða einhverfu þola engan veginn venjulegt skólaumhverfi, sem og nemendur með verstu hegðunarerfiðleikana eða geðraskanir. - En hvaða starfsstétt lætur bjóða sér margfalt vinnuálag eins og er í framkvæmd skóla án aðgreiningar án þess að láta í sér heyra? Að auki fyrir sömu hræðilegu launin? Athugið að sem sérfræðingar með 5 ára háskólanám eru kennarar 17% undir lágmarkslaunum annarra sérfræðinga. - Engir nema kennarar láta bjóða sé þessa vanvirðingu. Umsjónarkennarar þurfa skv. lögum og reglugerðum oft að vinna margvíslegar kennsluáætlanir í staðin fyrir eina áður (og stundum ekki bara tvær), margvíslegt kennsluefni að þyngdarstigi, sem er auk þess ekki tiltækt frá menntamálastofnun, en kannski hægt að leita af á netinu. Annars búa þeir það til sjálfir! Því það vantar líka tilfinnanlega fjárframlög til námsgagnagerðar. - Tillit þarf kennarinn að taka til mismunandi skilnings á íslensku, útbúa sérstakt næði fyrir kvíðna og einhverfa og ekki síður þá með ADHD. Natni við lesblinda. Einstaklingsferli er algengt og samskipti við fjölskyldur þeirra sem hafa lent í erfiðum fjölskylduaðstæðum, eiga við námsvanda eða hegðunarörðugleika að stríða geta tekið drjúgan tíma hjá sumum, jafnvel þótt aðeins sé um eitt barn að ræða. Vissulega er þetta mismunandi, en ég hef heyrt í allt of mörgum kennurum í allt of mörg ár í fjölmörgum skólum, sem glíma við sama vandann. Kannski er erfitt fyrir þá að tala því enginn vill kasta rýrð á eigin skóla? Er réttlætanlegt að hindra samstöðu um afar brýn mál með slíkum rökum? Hvaða kjánar eru kennarar í sinni baráttu fyrir betri starfskjörum? Bæta á sig margvíslegum verkefnum og skildum en fá ekki svo mikið sem einu sinni krónu fyrir. Eitthvað skárri sérfæðingaþjónustu fá þeir, en hún dugar ekki til og hjálpar takmarkað til inn í daglegu starfi í bekk. Hvers vegna er hvergi opinberlega talað um alls óásættanlegan mismun á kröfum til kennarans annars vegar, þ.á.m. sérkennara, og þeirra úrræða sem hann hefur til að fullnægja þeim skildum hins vegar? Þetta er ein sú hræðilegasta klemma sem nokkur starfsmaður getur lent í, þ.e. að vilja gera sitt besta en hafa ekki til þess bjargir. – Kulnun kennara er eðlilegra en nokkuð, sem og langtíma veikindaleyfi. Á meðan blæða börnin fyrir gjörsamlega fjársvelt grunnskólakerfi. Á meðan kennarinn á að þjóna öllum jafnt út frá stöðu s.s. með mismunandi þjóðlegan bakgrunn, dislexíu, ADHD, TS, kvíðröskun, seinþroska, einhverfu og mótþróaröskun þá fæst enginn fjárhagslegur stuðningur fyrir börnin nema að fyrir liggi læknisfræðilegar greiningar á allra alvarlegustu tilvikunum. Ekki t.d. dislexíu eða ADHD. - Biðtími eftir greiningu er svo aftur a.m.k. tvö ár. Mjög dýrmæt tvö ár í lífi barns, þar sem aðgerðarleysi hefur oftast afar slæm langtímaáhrif. Hjá barnalæknum og sálfræðingum er það fullkomlega á hreinu. Það sem kennarinn gerir í skólastofunni með 20-27 nemendur dugar allt of oft engan veginn til. - Fagmennirnir, þ.e. kennaranir o.fl. í skólakerfinu eru þá löngu búin að sjá hvert stefnir. Stuðningur við barnið, sem kemur svo eftir dúk og disk og nokkur ár, er svo aðallega í formi ófaglærðs starfsmanns á hrikalega lágum launum, auk örfárra tíma sem barnið fær fyrir sig ásamt nokkrum öðrum nemendum. - Bjargir til grunnskóla hvað, og hvað þá skóla án aðgreiningar? Í Covid og miklum veikindum almennt, barna og starfsmanna, verður undirliggjandi vandi enn meira áberandi. Í einni svipan fá börnin kannski ekki þjónustu þroskaþjálfa, sérkennara, tungumálkennara eða sjálfs umsjónarkennarans, jafnvel svo vikum eða mánuðum skiptir. Ég get lofað ykkur því að þeim líður alls ekki vel með það.Þrátt fyrir góðar menntastefnur, hugmyndir, þróunarverkefni, aukna teymisvinnu og tilraunir skólastjóra til betrum bóta, þá er íslenskt grunnskólakerfi algerlega gjaldþrota. Hundruðir okkar ef ekki þúsundir vita þetta, kennarar, stjórnendur og foreldrar, en fáir segja nokkuð og alls enginn hlustar. - Hvað ætlar þú að kjósa um í sveitastjórnarkosningunum í vor? Höfundur er grunnskólakennari.
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar