Rasísk refsistefna Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar 29. mars 2022 14:30 Í Íslandi í dag í gær tókust Kári Stefánsson og Sigríður Á. Andersen um frumvarp til afglæpavæðinga á neysluskömmtun vímuefna. Í umræðunni afhjúpuðu þau bæði vanþekkingu sína á málefninu og smættuðu fólk sem notar vímuefni með því að tala yfir það og fyrir það. Ég vil gera nokkrar athugasemdir í kjölfar umræðnanna og ég vil byrja á því að nota setningu Sigríðar Á. Andersen sem útgangspunkt, þar sem hún afhjúpar hinn móralska grunn sem liggur til grundvallar refsistefnu: „Mér finnst að þarna sé verið að nota í rauninni veikindi fólks sem einhvers konar trójuhest til að gera fíkniefni í raun frjáls hér á landi. Ég held að nái svona frumvarp fram að ganga sé hætta á að verið sé að normalísera svona notkun almennt og að fólk fari að líta á þessa neysluskammta sem hættulausa,“ segir Sigríður. Ég hef fréttir handa Sigríði: Það eru óteljandi hlutir í okkar samfélagi sem eru bæði hættulegir og löglegir. Til dæmis er það mjög hættulegt að keyra bíl – en við leyfum það samt. Ákveðin skaðaminnkunarinngrip hafa verið fest í lög í gegnum tíðina til þess að minnka hlutfall þeirra sem verða fyrir alvarlegum skaða eða deyja af völdum bílslysa, s.s. ýmsar umferðalagareglur, og ekki má gleyma sætisbeltunum, en í grunninn er mjög hættulegt að fara upp í bíl. Það er líka hættulegt að stunda alls kyns áhættuíþróttir, og jafnvel hestaíþróttir eru tölfræðilega hættulegri en notkun á sumum vímuefnum[1]. Fólk stundar alls kyns hættulega og sjálfsskaðandi hegðun, án þess að vera sett í fangelsi fyrir það, í sumum tilvikum er fólk jafnvel hafið til metorða fyrir sjálfhverfa og hættulega hegðun. Tvö allra hættulegustu vímuefnin eru svo lögleg og seld úr ríkiskassanum – áfengi og tóbak, svo ekki er hægt að halda því fram að umhyggja fyrir velferð þjóðarinnar sé í fyrirrúmi í þeirri orðræðu sem við heyrðum í gær. Það er ekki náttúrulögmál að sum vímuefni séu bönnuð en önnur ekki. Síður en svo. Það er minna en öld síðan bannstefnunni var komið á, og síðan hún var sett á hafa milljónir manna út um allan heim látið lífið, bæði í beinum aðgerðum en ekki síður af völdum jaðarsetningar, vegna þess að vímuefnið sem þau kusu sér vildi svo til að var ólöglegt. Og hvað er það sem réði því hvaða vímuefni voru bönnuð og hver ekki? Það voru kynþáttafordómar, hreinir og klárir. Harry Anslinger, fyrsti forsprakki bannstefnunnar, var yfirmaður Federal Bureu of Prohibition, deildar sem varð verklaus þegar áfengi var leyft. Hann var líka mikill rasisti, og ég hvet ykkur til að kynna ykkur söguna af því hvernig hann varð valdur að dauða Billie Holiday. Hann mátti ekki ofsækja dökkt fólk fyrir að vera dökkt, svo hann byrjaði að ofsækja það fyrir að reykja kannabis, sem fram að þeim tíma hafði fylgt manninum óslitið í þúsundir ára – það finnast varla þær mannvistarleyfar nokkurs staðar á jörðinni að ekki finnist leyfar af þessari nytjaplöntu. Ópíum var bannað í kjölfar þess að farandverkamenn frá Kína sem höfðu komið til Bandaríkjanna til að vinna við járnbrautarsmíði yfir álfuna urðu atvinnulausir að verki loknu. Áður en það var bannað var til ópíum á hverju heimili og stærsti notendahópurinn voru húsmæður úr efri stéttum. Hugvíkkandi lyf voru bönnuð vegna þess að risastór hópur ungs fólk sem notaði þessi lyf reis upp á afturfæturnar og neitaði að berjast í Víetnam stríðinu. Og í öllum þessum tilvikum, þá var notkun þessara lyfja gerð að siðferðismáli. Fólkið sem notaði þau var jaðarsett, það fékk á sig stimpil, það fékk ekki vinnu, það var fangelsað. Eða eins og einn af helstu ráðgjöfum Nixons viðurkenndi í blaðaviðtali löngu síðar: "You understand what I'm saying? We knew we couldn't make it illegal to be either against the war or blacks, but by getting the public to associate the hippies with marijuana and blacks with heroin. And then criminalizing both heavily, we could disrupt those communities. We could arrest their leaders. Raid their homes, break up their meetings, and vilify them night after night on the evening news. Did we know we were lying about the drugs? Of course we did." (former Nixon domestic policy chief John Ehrlichman). Á Íslandi hafa ca. 75 milljarðar farið í fíkniefnastríðið síðan 1968. Heildarkostnaður hins opinbera vegna fíkniefnamála var metinn 1.701.917.282 kr. árið 2009[2]. Hátt í 30.000 einstaklingar verið handteknir síðan bannið var sett árið 1968, örugglega yfir 1000 á ári að meðaltali. Hefur dregið úr vímuefnanotkun? Nei. Vímuefnanotkun er nú útbreiddari og algengari en nokkurn tímann áður. Vímuefnin eru harðari, hreinni, hættulegri og er betra aðgengi að þeim[3]. Bein afleiðing af banninu. Refsistefnan tekur líf. Hún gerir fólk að glæpamönnum. Ungmenni á sakaskrá missa atvinnutækifæri og tækifæri til skólagöngu. Notendur veigra sér við að hringja eftir sjúkrabíl eða lögregluaðstoð af ótta við refsingar vegna vörslu. Hún brýtur á mannréttindum fólks. Innrás í einkalíf getur valdið langtímaafleiðingum á tilfinningalíf fólks. Hún eykur afbrot í samfélaginu, því fólk sem glímir við alvarlegan vímefnavanda þarf efnin sín. Hún brýtur upp fjölskyldur og jaðarsetur einstaklinga enn frekar. Og hún á bein upptök í rasisma. Ég hvet alla til þess að ná sér í eintak af bókinni Að hundelta ópið (Chasing the scream) eftir Johan Hari og sjá með eigin augum hversu sorgleg þessi atburðarás hefur verið í gegnum áratugina. Aðrar bækur sem ég mæli með um málefnið eru Drugs without the hot air e. Professor David Nutt, Drug use for grown ups e. Dr. Carl Hart og In the realm of hungry ghosts e. Gabor Mate. Höfundur er sálfræðingur og eigandi Heilshugar – batamiðaðs rýmis með skaðaminnkandi áherslum. 1. Drugs without the Hot air – Professor David Nutt 2. Kostnaður hins opinbera við eftirfylgni laga um fíkniefni (2011). Júlía Birgisdóttir. https://skemman.is/handle/1946/8207 3. Wastewater analysis and drugs (2019). European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. http://www.emcdda.europa.eu/topics/pods/waste-water-analysis Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fíkn Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Verndum íslenskuna- líka á Alþingi Íslendinga Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk er meira en bara meme og sketsar á TikTok Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar Sjá meira
Í Íslandi í dag í gær tókust Kári Stefánsson og Sigríður Á. Andersen um frumvarp til afglæpavæðinga á neysluskömmtun vímuefna. Í umræðunni afhjúpuðu þau bæði vanþekkingu sína á málefninu og smættuðu fólk sem notar vímuefni með því að tala yfir það og fyrir það. Ég vil gera nokkrar athugasemdir í kjölfar umræðnanna og ég vil byrja á því að nota setningu Sigríðar Á. Andersen sem útgangspunkt, þar sem hún afhjúpar hinn móralska grunn sem liggur til grundvallar refsistefnu: „Mér finnst að þarna sé verið að nota í rauninni veikindi fólks sem einhvers konar trójuhest til að gera fíkniefni í raun frjáls hér á landi. Ég held að nái svona frumvarp fram að ganga sé hætta á að verið sé að normalísera svona notkun almennt og að fólk fari að líta á þessa neysluskammta sem hættulausa,“ segir Sigríður. Ég hef fréttir handa Sigríði: Það eru óteljandi hlutir í okkar samfélagi sem eru bæði hættulegir og löglegir. Til dæmis er það mjög hættulegt að keyra bíl – en við leyfum það samt. Ákveðin skaðaminnkunarinngrip hafa verið fest í lög í gegnum tíðina til þess að minnka hlutfall þeirra sem verða fyrir alvarlegum skaða eða deyja af völdum bílslysa, s.s. ýmsar umferðalagareglur, og ekki má gleyma sætisbeltunum, en í grunninn er mjög hættulegt að fara upp í bíl. Það er líka hættulegt að stunda alls kyns áhættuíþróttir, og jafnvel hestaíþróttir eru tölfræðilega hættulegri en notkun á sumum vímuefnum[1]. Fólk stundar alls kyns hættulega og sjálfsskaðandi hegðun, án þess að vera sett í fangelsi fyrir það, í sumum tilvikum er fólk jafnvel hafið til metorða fyrir sjálfhverfa og hættulega hegðun. Tvö allra hættulegustu vímuefnin eru svo lögleg og seld úr ríkiskassanum – áfengi og tóbak, svo ekki er hægt að halda því fram að umhyggja fyrir velferð þjóðarinnar sé í fyrirrúmi í þeirri orðræðu sem við heyrðum í gær. Það er ekki náttúrulögmál að sum vímuefni séu bönnuð en önnur ekki. Síður en svo. Það er minna en öld síðan bannstefnunni var komið á, og síðan hún var sett á hafa milljónir manna út um allan heim látið lífið, bæði í beinum aðgerðum en ekki síður af völdum jaðarsetningar, vegna þess að vímuefnið sem þau kusu sér vildi svo til að var ólöglegt. Og hvað er það sem réði því hvaða vímuefni voru bönnuð og hver ekki? Það voru kynþáttafordómar, hreinir og klárir. Harry Anslinger, fyrsti forsprakki bannstefnunnar, var yfirmaður Federal Bureu of Prohibition, deildar sem varð verklaus þegar áfengi var leyft. Hann var líka mikill rasisti, og ég hvet ykkur til að kynna ykkur söguna af því hvernig hann varð valdur að dauða Billie Holiday. Hann mátti ekki ofsækja dökkt fólk fyrir að vera dökkt, svo hann byrjaði að ofsækja það fyrir að reykja kannabis, sem fram að þeim tíma hafði fylgt manninum óslitið í þúsundir ára – það finnast varla þær mannvistarleyfar nokkurs staðar á jörðinni að ekki finnist leyfar af þessari nytjaplöntu. Ópíum var bannað í kjölfar þess að farandverkamenn frá Kína sem höfðu komið til Bandaríkjanna til að vinna við járnbrautarsmíði yfir álfuna urðu atvinnulausir að verki loknu. Áður en það var bannað var til ópíum á hverju heimili og stærsti notendahópurinn voru húsmæður úr efri stéttum. Hugvíkkandi lyf voru bönnuð vegna þess að risastór hópur ungs fólk sem notaði þessi lyf reis upp á afturfæturnar og neitaði að berjast í Víetnam stríðinu. Og í öllum þessum tilvikum, þá var notkun þessara lyfja gerð að siðferðismáli. Fólkið sem notaði þau var jaðarsett, það fékk á sig stimpil, það fékk ekki vinnu, það var fangelsað. Eða eins og einn af helstu ráðgjöfum Nixons viðurkenndi í blaðaviðtali löngu síðar: "You understand what I'm saying? We knew we couldn't make it illegal to be either against the war or blacks, but by getting the public to associate the hippies with marijuana and blacks with heroin. And then criminalizing both heavily, we could disrupt those communities. We could arrest their leaders. Raid their homes, break up their meetings, and vilify them night after night on the evening news. Did we know we were lying about the drugs? Of course we did." (former Nixon domestic policy chief John Ehrlichman). Á Íslandi hafa ca. 75 milljarðar farið í fíkniefnastríðið síðan 1968. Heildarkostnaður hins opinbera vegna fíkniefnamála var metinn 1.701.917.282 kr. árið 2009[2]. Hátt í 30.000 einstaklingar verið handteknir síðan bannið var sett árið 1968, örugglega yfir 1000 á ári að meðaltali. Hefur dregið úr vímuefnanotkun? Nei. Vímuefnanotkun er nú útbreiddari og algengari en nokkurn tímann áður. Vímuefnin eru harðari, hreinni, hættulegri og er betra aðgengi að þeim[3]. Bein afleiðing af banninu. Refsistefnan tekur líf. Hún gerir fólk að glæpamönnum. Ungmenni á sakaskrá missa atvinnutækifæri og tækifæri til skólagöngu. Notendur veigra sér við að hringja eftir sjúkrabíl eða lögregluaðstoð af ótta við refsingar vegna vörslu. Hún brýtur á mannréttindum fólks. Innrás í einkalíf getur valdið langtímaafleiðingum á tilfinningalíf fólks. Hún eykur afbrot í samfélaginu, því fólk sem glímir við alvarlegan vímefnavanda þarf efnin sín. Hún brýtur upp fjölskyldur og jaðarsetur einstaklinga enn frekar. Og hún á bein upptök í rasisma. Ég hvet alla til þess að ná sér í eintak af bókinni Að hundelta ópið (Chasing the scream) eftir Johan Hari og sjá með eigin augum hversu sorgleg þessi atburðarás hefur verið í gegnum áratugina. Aðrar bækur sem ég mæli með um málefnið eru Drugs without the hot air e. Professor David Nutt, Drug use for grown ups e. Dr. Carl Hart og In the realm of hungry ghosts e. Gabor Mate. Höfundur er sálfræðingur og eigandi Heilshugar – batamiðaðs rýmis með skaðaminnkandi áherslum. 1. Drugs without the Hot air – Professor David Nutt 2. Kostnaður hins opinbera við eftirfylgni laga um fíkniefni (2011). Júlía Birgisdóttir. https://skemman.is/handle/1946/8207 3. Wastewater analysis and drugs (2019). European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. http://www.emcdda.europa.eu/topics/pods/waste-water-analysis
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun