Í skýrslunni er áberandi mest aukning tilkynninga í flokki svindls á netinu. Þar falla undir til dæmis vefveiðar þar sem reynt er að safna viðkvæmum upplýsingum með því að villa á sér heimildir, til dæmis í gegnum tölvupóst eða með eftirmynd af þekktri síðu. CERT-ÍS hefur engin lagaleg úrræði til að bregðast við slíkum tilkynningum en lögum samkvæmt ber fjarskiptafyrirtækjum og rekstraraðilum nauðsynlegrar þjónustu að tilkynna slík atvik til CERT-ÍS.
Guðmundur Arnar Sigmundsson, sviðsstjóri netöryggissveitar CERT-ÍS segir að færa megi rök fyrir því að Íslendingar séu eftirbátar annarra þjóða hvað varðar uppbyggingu ráðstafana hins opinbera til að bregðast við netöryggisatvikum. Að mati Alþjóðafjarskiptasambandsins (ITU) eru Íslendingar í fararbroddi þjóða heims í notkun á net- og upplýsingatækni á meðan netöryggismálum sé ábótavant.
Mikið fjárhagslegt tap vegna netglæpa
Tap á gögnum, stöðvun á vinnu og úrvinnsla sem verður til vegna netárásar getur leitt af sér mikinn kostnað fyrir fórnarlömb og erfitt getur verið að fá slíkt tjón bætt. Samkvæmt skýrslu CERT-ÍS sýna alþjóðlegar rannsóknir að 60% smærri fyrirtækja sem verða fyrir netárás hætti starfsemi innan sex mánaða frá því að árásin var gerð.
Samkvæmt evrópsku netöryggisstofnuninni hefur tap ríkja í Evrópu vegna netglæpa verið metið á um 1,6% af vergri landsframleiðslu á ári. Séu þær tölur heimfærðar á Ísland má gera ráð fyrir að um 40 milljarðar króna tapist á ári sökum netárása.
Þróaðri netárásir
Í skýrslunni kemur jafnframt fram að álagsárásir hafi þróast mikið síðustu ár. Þær séu orðnar sérsniðnar að fórnarlömbum þar sem tölvuþrjótar breyta um tegund árása og styrk þar til árásin nær tilætluðum árangri. Þessar álagsárásir hafi tvöfaldast á fyrri hluta árs 2021 í heiminum og verið framkvæmdar í auknum mæli hérlendis.
Gjarnan er herjað á lykilorðabanka sem glæpahópar geta þá nýtt til þess að komast inn á aðganga fórnarlamba sinna. Algengt er að fólk endurnýti lykilorð sín eða noti svipuð lykilorð sem geri þessum hópum kleift að ná tökum á öðrum aðgöngum fórnarlambsins en þeim sem gagnalekinn nær til.
Þá sé sífellt algengara að gögn séu tekin gíslingu og glæpamenn noti hótanir og fjárkúgun við að hafa fé af fyrirtækjum. Hafa glæpamennirnir þá náð að komast yfir gögn fyrirtækisins, dulkóðað þau eða eytt af netþjóni. Senda þeir síðan greiðsluleiðbeiningar á fyrirtækið og lofa að gegn greiðslu muni fórnarlambið aftur fá aðgang að gögnunum sínum.
Nýjar áskoranir í tengslum við fjarvinnu
Að sögn Certís eru einnig ýmsar áskorarnir sem skjóta upp kollinum í kjölfar aukinnar fjarvinnu starfsfólks fyrirtækja. Fari vinnudagurinn fram á skrifstofum fyrirtækja sé jafnan séð til þess að tölvu- og netkerfið sé öruggt fyrir starfsfólk sem er að meðhöndla viðkvæm gögn.
Þetta eigi hins vegar ekki við í fjarvinnu, þar sem starfsmenn tengjast eigin heimaneti til að inna vinnu af hendi. Mikilvægt sé að atvinnurekendur hugsi út í net- og tölvuöryggi þegar fólk vinni heima frá sér og dulriti gagnageymslur, takmarki aðgang að viðkvæmum gögnum og nýti sér fjölþátta auðkenningu.
Fréttin hefur verið uppfærð
