Erlent

Leita svara um hæg viðbrögð lögreglunnar í Uvalde

Kjartan Kjartansson skrifar
Lögreglumenn fyrir utan útfararstofu í Uvalde í gær. Í bakgrunni blakta fánar Bandaríkjanna og Texas í hálfa stöng. Viðbrögð lögreglu við skótárásinni í síðustu viku sæta harðri gagnrýni.
Lögreglumenn fyrir utan útfararstofu í Uvalde í gær. Í bakgrunni blakta fánar Bandaríkjanna og Texas í hálfa stöng. Viðbrögð lögreglu við skótárásinni í síðustu viku sæta harðri gagnrýni. AP/Jae C. Hong

Rannsókn bandaríska dómsmálaráðuneytisins er sögð geta varpað ljósi á hvers vegna lögreglumenn biðu í klukkustund áður en þeir létu til skarar skríða gegn byssumanni sem myrti nítján börn og tvo kennara í grunnskóla í Texas í síðustu viku. Byrjað var bera fyrstu fórnarlömbin til grafar í gær.

Viðbrögð lögreglu við skotárásinni í bænum Uvalde í Texas á þriðjudag í síðustu viku hafa verið harðlega gagnrýnd. Skýringar hennar tóku breytingum og skorti á köflum innra samræmi. Yfirvöld segja nú að nokkrir lögreglumenn hafi farið inn í Robb-grunnskólann aðeins tveimur mínútum á eftir átján ára gömlum byssumanninum. Þar hafi þeir skipst á skotum.

Þrátt fyrir það var morðæðið ekki stöðvað fyrr en um klukkustund síðar þegar sérsveit landamæravarðar lét opna skólastofu sem byssumaðurinn hafði farið inn í og felldi hann.

Þau vinnubrögð eru í engu samræmi við þá reynslu sem bandarískt lögreglulið hefur dregið af fjölda skotárása undanfarinna ára og áratuga að best sé að mæta byssumanni sem fyrst.

Jarrod Burguan, sem var lögreglustjóri í bænum San Bernardino í Kaliforníu þar sem fjórtán voru myrtir í hryðjuverkaárás árið 2015, segir að fjöldamorðið í Columbine-framhaldsskólanum fyrir meira en tuttugu árum hafi breytt öllu.

Síðan þá hafi lögreglumenn verið þjálfaðir í að hópa sig saman og fara eins fljótt inn í byggingar til að mæta byssumanni og hægt er til að koma í veg fyrir að þeir nái að myrða fleiri.

„Þetta hefur verið barið inn í þennan iðnað í fleiri ár núna,“ segir Burguan við AP-fréttastofuna.

Sjaldgæft er að alríkisyfirvöld rannsaki viðbrögð lögreglu við skotárásum sem þessum. Búist er við því að hún taki einhverja mánuði. Dómsmálaráðuneytið rannsakar ekki fjöldamorðið sjálft og rannsókninni er ekki ætlað að leiða til saksóknara eða málsókna gegn lögreglumönnum.

Taldi að virk hætta væri ekki lengur til staðar

Fjöldi spurninga hefur verið vaknað um hvað réði viðbrögðum lögreglunnar á vettvangi í Uvalde. Maria Haberfeld, prófessor í afbrotafræði við John Jay-háskóla í New York, leikur til dæmis forvitni á að vita hvers vegna yfirmaður lögregluliðs skólaumdæmis Uvalde hafi stýrt aðgerðum á vettvangi og haft völd til að skipa lögregumönnum að halda kyrru fyrir á meðan börn sem voru læst inni með morðingjanum reyndu í örvæntingu að biðja starfsfólk neyðarlínu um hjálp.

„Lykilspurning fyrir mér er hver skipaði hann til að stýra?“ segir Haberfeld við AP.

Pete Arredondo, lögreglustjóri skólalögreglunnar, hefur ekkert tjáð sig um atburðina. Embættismenn hafa sagt að hann hafi talið að morðinginn hefði lokað sig inni í skólastofu og virk hætta væri ekki lengur fyrir hendi. 

Haberfeld segir að skólalögreglulið hafi almennt ekki mesta reynslu af skotárásum sem þessum og vill vita hvers vegna aðrir með sérhæfðari þjálfun tóku ekki við umsjón aðgerðanna.

Það var ekki fyrr en sérsveit landamæravarða náði í lykil frá húsverði og opnaði dyr skólastofunnar sem árásarmaðurinn var loks stöðvaður.

„Þetta er ekki einhvers konar víggirtur kastali frá miðöldum, Þetta er hurð. Þeir vissu hvað þeir ættu að gera. Þú þarft ekki á lykli að halda,“ segir Haberfeld.

Salvatore Di Grazia, kennari frá Rio Grande-dal í Texas, biður við minnisvarða um börnin og kennarana sem voru myrtir í Uvalde.AP/Jae C. Hong

Fordæmi fyrir að illa búnir lögreglumenn bjóði byssumanni birginn

Samskipti lögregluliðsins eru líkleg til að vera í brennidepli rannsóknar dómsmálaráðuneytisins. Ekki liggur til dæmis fyrir hvers vegna Arredondo hélt að engin virk hætta stafaði lengur af byssumanninum.

Thor Eells, framkvæmdastjóri Landsambands sérsveitarmanna í Bandaríkjunum, segir að málið snúist um samskiptin og hvaða upplýsingar Arredondo hafði.

Eins munu rannsakendur ráðuneytisins líklega beina sjónum sínum að búnaði lögreglumannanna, þar á meðal vopnum og brynklæðum. Byssumaðurinn var sjálfur í skotheldu vesti og vopnaður árásarriffli sem getur skotið í gegnum einföld skotheld vesti.

Jafnvel þó að lögreglumennirnir hafi ekki verið almennilega búnir, líkt og raunin hefur reynst með almennt lögreglulið í öðrum skotárásum, eru fordæmi um að annars staðar hafi lögreglumenn hætt lífi og limum til að stöðva fjöldamorð.

Í Pulse-næturklúbbnum í Orlando á Flórída þar sem vopnaður maður myrti 49 manns árið 2016 hætti rannsóknarlögreglumaður á staðnum sér í skotbardaga við morðingjanna þrátt fyrir að hann væri sjálfur aðeins vopnaður skammbyssu. Þeir lögreglumenn sem mættu á vettvang hópuðu sig saman og réðust til inngöngu í klúbbinn nærri því samstundis.

Í San Bernardino var aðeins einn af fyrstu lögreglumönnum á vettvang vopnaður haglabyssu og nokkrir þeirra voru ekki í neinum skotheldum klæðum. Engu að síður notuðu þeir þjálfun sína fyrir skotárásir til að mynda fjögurra manna teymi og leggja til atlögu við byssumanninn.

Þurfa að bregðast skjótt við til að hjálpa særðum

Ekki er aðeins mikilvægt að lögregla stöðvi byssumenn eins fljótt og hægt er til að þeir drepi ekki fleiri heldur til að hægt sé að hlúa að þeim særðu. Mestar líkur eru á að fórnarlömb lifi af komist þau undir læknishendur fyrsta klukkutímann eftir að þau særast.

Óljóst er hvort að tafir lögreglu í að mæta byssumanninum í Uvalde hafi leitt til dauða barna sem lágu helsærð og þurftu að komast á sjúkrahús í meira en klukkutíma fjarlægð í San Antonio.

Eels segir að þó að lögreglumenn séu þjálfaðir í að greina hættu fyrir þá sjálfa og aðra við aðstæður sem breytast hratt séu þeir einnig þjálfaðir í að koma í veg fyrir að fólk særist.

„Að ráðast inn í þessa skólastofu er mjög, mjög, mjög hættulegt en við tökum þá áhættu vísvitandi og af frjálsum vilja vegna þess að forgangsmál okkar er að hjálpa þeim sem geta ekki hjálpað sér sjálfir,“ segir hann.

Syrgjendur yfirgefa kistulagningu Amerie Garza, tíu ára gamallar stúlku sem var myrt í Robb-grunnskólanum, í gær.AP/Jae C. Hong

Liðsauki útfararstjóra og líksmurningarmanna

Sumarfrí hófst í Robb-grunnskólanum í þessari viku. Í stað gleði og glaums hófst vikan á útförum tveggja fyrstu barnanna af þeim nítján sem létu lífið. AP segir að næsta tvær og hálfa vikan verði undirlögð af jarðarförum barnanna.

Uvalde er tiltölulega lítill bær. Útfararstjórar, líksmurningarmenn og fleiri annars staðar frá í Texas hafa því gert sér ferð þangað til að leggja hönd á plóg. Sumir útfararstjórar komu sérstaklega til að hjálpa til við andlitsuppbyggingu í ljósi þess skaða sem árásarriffill morðingjans gerði á börnunum.


Tengdar fréttir

Herða öryggisgæslu við skóla eftir skotárásina í Texas

Skólayfirvöld um öll Bandaríkin hafa hert öryggisgæslu eftir fjöldamorðið í grunnskólanum í Uvalde í Texas í síðustu viku af ótta við hermikrákur. Streita er sögð veruleg á meðal kennara og nemenda víða um landið.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×