Seðlabankastjóri sýnir á sér betri hlið Ole Anton Bieltvedt skrifar 21. júní 2022 08:01 Ég hef skrifað nokkuð um Seðlabanka, og þá einkum um stýrivaxtastefnu hans og vafasamar tilraunir til að hemja verðbólguna. Afstaða mín og þróun mála Mér hefur líkað illa, að bankinn virðist bara kunna eitt ráð, til að taka á verðbólguvandanum, hækkunn stýrivaxta, sem ráðamenn þar vita þó, að stafar mest af 1) verðspennu á fasteignamarkaði og 2) hækkun verðs innfluttra vara; eldsneytis, hrávöru og neyzluvöru. Vandinn einskorðast mikið við þessa tvo efnahagsþætti af tugum efnahagsþátta í nútíma samfélagi. Verðbólguvandinn er því sérstakur og einangraður. Ég hef því talið, að taka þyrfti á vandanum með sértækum, hnitmiðuðum aðgerðum, sem beindust eingöngu að þessum tveimur vandamálaþáttum, fremur en að vaða í endurteknar og stórfelldar hækkanir stýrivaxta, sem hitta allt og alla, alla efnahagsþætti, valda meiri skaða en þær bæta og bitna helzt á þeim, skuldurum og fátækum, sem hlífa skyldi. Tillögur mínar um aðgerðir á húsnæðismarkaði Nýlega lagði ég til, að Seðlabanki byði, annars vegar, bæjar- og sveitarfélögum, svo og byggingarverktökum og öðrum húsbyggjendum, ríflegt lánsfjármagn á lágmarksvöxtum, 0,5-1,0%, til að örva byggingarframkvæmdir, rífa upp nýtt íbúðarhúsnæði, og, hins vegar, að hann hlutaðist til um, að eiginfjárhlutfall kaupenda yrði hækkað, þar til gott jafnvægi væri komið á framboð og eftirspurn á þessum markaði, hvorttveggja til að hemja húsnæðismarkaðinn. Gleðiefnið; vel gert hjá Seðlabankastjóra 15. júní tilkynnti svo Seðlabankastjóri þá ákvörðun bankans, að fyrstu kaupendur þyrftu nú minnst að koma með eigiðfé upp á 15% af kaupverði, í stað 10% áður. Gott mál! Þetta dregur auðvitað úr kaupgetu og eftirspurn á húsnæðismarkaði, á mjúkan og hnitmiðaðan hátt, án þess að það bitni á öðrum þjóðfélagshópum. Fyrir mér hefði mátt hugleiða, að hafa þessa reglu þannig, að eigið fé fyrir minni íbúðir, upp í 100m2, þyrfti að vera minnst 15%, en svo 20% þar fyrir ofan. Annað gleðiefni Þegar ég kom hingað heim, eftir langa dvöl erlendis, ofbauð mér það fyrirkomulag hér, að lán væru verðtryggð, annað hvort með breytilegum vöxtum, þannig að verðbólga kæmi strax inn í greiðslubyrði skuldara, eða þá þannig, að verðhækkanir bættust á höfuðstól og skuld hækkaði með verðbólgu. Með verðtryggingu skuldar vissi skuldari í raun ekki, hvað hann skuldaði, jafnframt því, að hann hefði ekki hugmynd um, hvort hann gæti staðið við skuldbindingu sína, eða ekki. Sagði ég þetta í einu minna fyrstu erinda hér, 2017, og bætti því við, að ótækt væri, að skuldir og greiðslur væru verðtryggðar, á sama tíma og tekjur væru það ekki. Það var því gleðiefni, nú líka á dögunum, að sjá Seðlabankastjóra vera að fárast yfir þessu líka, einkum því, að verðbólga bættist við höfuðstól skuldar, sem gæti leitt til þess, að skuld hækkaði og hækkaði, þó að borgað væri af, færi jafnvel fram úr upphaflegri lántökufjárhæð. Vil ég hér mér skora á Seðlabankastjóra, að beita sér fyrir því, að óheillafyrirkomulagið verðtryggðar lánveitingar verði bannaðar á Íslandi, enda þekkjast þær hvergi erlendis, svo ég viti. Tveir gjaldmiðlar í landinu Þegar leyft er að verðtryggja skuldir og greiðslur, en eignir og tekjur eru óverðtryggðar, jafngildir það því, að í landinu séu tvenns konar krónur, önnur er vertryggð-króna og hin óverðtryggð-króna, heita hvorttvegja krónur, en eiga lítið annað sameiginlegt. Menn borga ekki skuldir með eignum Ýmsir segja hér, það datt upp úr Seðlankastjóra líka, að þetta verðtryggingarkerfi sé bara í lagi, því að mest hækki eignir, húsnæði, með verðbólgu, og vegi sú hækkun upp á móti hækkun skulda og afborgana. Það er þó alvarleg hugsanaskekkja og meinloka í þessu, því menn geta aðeins greitt skuldir með tekjum, ekki með eignum, nema að þær séu þá seldar. Varla vilja verðtryggingamenn, að fólk selji íbúð sína til að geta greitt skuldir sínar. Evra eina lausnin Upptaka Evru myndi auðvitað leysa þennan vanda, í eitt skipti fyrir öll, því þá væru skuldir og greiðslur og eignir og tekjur allar í nákvæmlega sömu mynt, með nákvæmlega sama vægi og verðgildi. Evru-stýrivextir eru enn 0,0%. Innflutningsverð verði leiðrétt með réttum hætti Á sama hátt og verðlag á innfluttum vörum hefur hækkað, hefur verðlag á útfluttum vörum hækkað. Við bætist vaxandi ferðamannastraumur og betri afkoma ferðamannaþjónustunnar ásamt með því, að við eigum enn digran gjaldeyrisvarasjóð. Í krafti þessara hagstæðu þátta, ber Seðlabanka að stýra gengi krónunnar á þann hátt, að gengistyrking upphefji hækkun innflutningsverðs. Burtu með fingurna af stýrivöxtunum, Seðlabankastjóri, þar er nóg komið af tjóni, skaða og ógæfu! Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Seðlabankinn Mest lesið Það er hægt Ragna Sigurðardóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir Skoðun Sýnið miskunn, réttlæti er fyrir alla Jóhanna Harðardóttir Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson Skoðun Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun Skoðun Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Coda Terminal: Verndum náttúru, umhverfi og leiðréttum mýtur Edda Sif Aradóttir skrifar Skoðun Kveikjum áhugann – Kveikjum neistann Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ekki gera þessi mistök í sumarfríinu! Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Þau vilja ekki leysa vandann Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Mengum minna Ólafur Teitur Guðnason skrifar Skoðun Afnám verndartolla í kjölfar breytinga á búvörulögum Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Ég hef skrifað nokkuð um Seðlabanka, og þá einkum um stýrivaxtastefnu hans og vafasamar tilraunir til að hemja verðbólguna. Afstaða mín og þróun mála Mér hefur líkað illa, að bankinn virðist bara kunna eitt ráð, til að taka á verðbólguvandanum, hækkunn stýrivaxta, sem ráðamenn þar vita þó, að stafar mest af 1) verðspennu á fasteignamarkaði og 2) hækkun verðs innfluttra vara; eldsneytis, hrávöru og neyzluvöru. Vandinn einskorðast mikið við þessa tvo efnahagsþætti af tugum efnahagsþátta í nútíma samfélagi. Verðbólguvandinn er því sérstakur og einangraður. Ég hef því talið, að taka þyrfti á vandanum með sértækum, hnitmiðuðum aðgerðum, sem beindust eingöngu að þessum tveimur vandamálaþáttum, fremur en að vaða í endurteknar og stórfelldar hækkanir stýrivaxta, sem hitta allt og alla, alla efnahagsþætti, valda meiri skaða en þær bæta og bitna helzt á þeim, skuldurum og fátækum, sem hlífa skyldi. Tillögur mínar um aðgerðir á húsnæðismarkaði Nýlega lagði ég til, að Seðlabanki byði, annars vegar, bæjar- og sveitarfélögum, svo og byggingarverktökum og öðrum húsbyggjendum, ríflegt lánsfjármagn á lágmarksvöxtum, 0,5-1,0%, til að örva byggingarframkvæmdir, rífa upp nýtt íbúðarhúsnæði, og, hins vegar, að hann hlutaðist til um, að eiginfjárhlutfall kaupenda yrði hækkað, þar til gott jafnvægi væri komið á framboð og eftirspurn á þessum markaði, hvorttveggja til að hemja húsnæðismarkaðinn. Gleðiefnið; vel gert hjá Seðlabankastjóra 15. júní tilkynnti svo Seðlabankastjóri þá ákvörðun bankans, að fyrstu kaupendur þyrftu nú minnst að koma með eigiðfé upp á 15% af kaupverði, í stað 10% áður. Gott mál! Þetta dregur auðvitað úr kaupgetu og eftirspurn á húsnæðismarkaði, á mjúkan og hnitmiðaðan hátt, án þess að það bitni á öðrum þjóðfélagshópum. Fyrir mér hefði mátt hugleiða, að hafa þessa reglu þannig, að eigið fé fyrir minni íbúðir, upp í 100m2, þyrfti að vera minnst 15%, en svo 20% þar fyrir ofan. Annað gleðiefni Þegar ég kom hingað heim, eftir langa dvöl erlendis, ofbauð mér það fyrirkomulag hér, að lán væru verðtryggð, annað hvort með breytilegum vöxtum, þannig að verðbólga kæmi strax inn í greiðslubyrði skuldara, eða þá þannig, að verðhækkanir bættust á höfuðstól og skuld hækkaði með verðbólgu. Með verðtryggingu skuldar vissi skuldari í raun ekki, hvað hann skuldaði, jafnframt því, að hann hefði ekki hugmynd um, hvort hann gæti staðið við skuldbindingu sína, eða ekki. Sagði ég þetta í einu minna fyrstu erinda hér, 2017, og bætti því við, að ótækt væri, að skuldir og greiðslur væru verðtryggðar, á sama tíma og tekjur væru það ekki. Það var því gleðiefni, nú líka á dögunum, að sjá Seðlabankastjóra vera að fárast yfir þessu líka, einkum því, að verðbólga bættist við höfuðstól skuldar, sem gæti leitt til þess, að skuld hækkaði og hækkaði, þó að borgað væri af, færi jafnvel fram úr upphaflegri lántökufjárhæð. Vil ég hér mér skora á Seðlabankastjóra, að beita sér fyrir því, að óheillafyrirkomulagið verðtryggðar lánveitingar verði bannaðar á Íslandi, enda þekkjast þær hvergi erlendis, svo ég viti. Tveir gjaldmiðlar í landinu Þegar leyft er að verðtryggja skuldir og greiðslur, en eignir og tekjur eru óverðtryggðar, jafngildir það því, að í landinu séu tvenns konar krónur, önnur er vertryggð-króna og hin óverðtryggð-króna, heita hvorttvegja krónur, en eiga lítið annað sameiginlegt. Menn borga ekki skuldir með eignum Ýmsir segja hér, það datt upp úr Seðlankastjóra líka, að þetta verðtryggingarkerfi sé bara í lagi, því að mest hækki eignir, húsnæði, með verðbólgu, og vegi sú hækkun upp á móti hækkun skulda og afborgana. Það er þó alvarleg hugsanaskekkja og meinloka í þessu, því menn geta aðeins greitt skuldir með tekjum, ekki með eignum, nema að þær séu þá seldar. Varla vilja verðtryggingamenn, að fólk selji íbúð sína til að geta greitt skuldir sínar. Evra eina lausnin Upptaka Evru myndi auðvitað leysa þennan vanda, í eitt skipti fyrir öll, því þá væru skuldir og greiðslur og eignir og tekjur allar í nákvæmlega sömu mynt, með nákvæmlega sama vægi og verðgildi. Evru-stýrivextir eru enn 0,0%. Innflutningsverð verði leiðrétt með réttum hætti Á sama hátt og verðlag á innfluttum vörum hefur hækkað, hefur verðlag á útfluttum vörum hækkað. Við bætist vaxandi ferðamannastraumur og betri afkoma ferðamannaþjónustunnar ásamt með því, að við eigum enn digran gjaldeyrisvarasjóð. Í krafti þessara hagstæðu þátta, ber Seðlabanka að stýra gengi krónunnar á þann hátt, að gengistyrking upphefji hækkun innflutningsverðs. Burtu með fingurna af stýrivöxtunum, Seðlabankastjóri, þar er nóg komið af tjóni, skaða og ógæfu! Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni.
Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Blindskerin í útsendingu RÚV - Aðgengi sjómanna og blindra að efni Ríkissjónvarpsins Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun