Skoðun

Sköpum bjarta framtíðarsýn á sviði augnlækninga á Íslandi

Gunnar Már Zoega, Jóhann Ragnar Guðmundsson og Sigþór Unnsteinn Hallfreðsson skrifa

Mikil gróska er í rannsóknum á augnsjúkdómum og mikilvægt fyrir augnlækna að vera vakandi fyrir framförum í þekkingu á sjúkdómum, nýjum aðferðum við augnskurðlækningar, nýjum lyfjum og greiningartækjum sem og meðhöndlun augnsjúkdóma. Þessar miklu framfarir í fræðunum kalla á virkt samtal milli augnlækna, fræðimanna, rannsóknastofnana og sjúklingasamtaka.

Fyrr í sumar voru tvær ráðstefnur um augnlækningar haldnar á sama tíma í Hörpu þar sem hluti af dagskrá ráðstefnanna var fléttað saman í sameiginlega fyrirlestraröð. Annars vegar var um að ræða Norræna augnlæknaþingið, sem Augnlæknafélag Íslands sá um, og hins vegar Heimsþing alþjóðlegu sjúklingasamtakanna Retina International, á vegum Blindrafélagsins. Um þúsund manns sóttu ráðstefnurnar tvær og þótti viðburðurinn óvenjulega vel heppnaður en það er einstakt að fagfólk úr ýmsum áttum og leikmenn sameini krafta sína með þessum hætti.

Á augnlæknaþinginu er jafnan lögð áhersla á helstu nýjungar og framfarir í heimi augnlækninga og nýjungar í tækjabúnaði. Á Retina-ráðstefnunum er áhersla lögð á að fjalla um rannsóknir og tilraunir sem beinast að því að finna meðferðir við ólæknandi hrörnunarsjúkdómum og heilkennum í sjónhimnu og fjallað um hagsmuni þeirra sem glíma við augnsjúkdóma og blindu.

Alls voru um 40 málstofur með um 100 innlenda og erlenda fyrirlesara frá Norðurlöndunum, Evrópu og Bandaríkjunum á viðburðinum og meðal annars kynntar rannsóknir og nýjungar á nýjum sviðum augnlækninga svo sem gena og stofnfrumumeðferðum auk framþróunar á öllum ellefu undirsérgreinum augnlækninga.

Þar á meðal voru frásagnir augnlækna um fyrstu viðurkenndu genameðferðina við arfgengum hrörnunarsjúkdómi í sjónhimnu og reynslusaga sjúklings sem er einn af þeim fyrstu á norðurlöndunum til að hljóta þessa nýstárlegu meðferð.

Ýmis ný lyf, greiningartækni og þekking á byrjunareinkennum sjúkdóma sem geta valdið blindu eða sjónskerðingu eru að koma fram. Meðal stórra tíðinda sem upplýst var um á ráðstefnunni var að bandarískt lyfjafyrirtæki hefur þróað lyf sem gefur góðar vonir um að hægt verði að nota það til draga úr framgangi þurra afbrigðis aldurstengdar hrörnunar í augnbotnum. Þurr augnbotnahrörnun er um 80 – 90% allra tilfella augnbotnahrörnunar og fram til þessa hefur engin meðferð verið tiltæk. Lyfið er nú til skoðunar hjá Lyfja- og matvælastofnun Bandaríkjanna og beðið er eftir markaðsleyfi. Ljóst er að mikill og vaxandi fjöldi getur haft ávinning af þessu lyfi þar sem umræddur sjúkdómur hrjáir stóran hóp fólks og mun verða enn algengari á næstu árum samfara hækkandi aldri fólks á vesturlöndum. Fjölmargar aðrar nýjungar voru kynntar og eldri rýndar. Kynntar voru niðurstöður sem vekja vonir um að í framtíðinni verði hægt að mæla þá og velja betur sjúklinga sem þurfa á flókinni glerhlaups- og sjónhimnuskurðaðgerð að halda. Einnig má nefna kynningu á nýjum samnorrænum klínískum leiðbeiningum á sviði augnlækninga. Niðurstöður úr afar spennandi íslenskri rannsókn á nýrri meðferð við bjúg í augnbotni vegna sykursýki þar sem lyfjaferja er notuð til að koma lyfi inn í auga voru kynntar.

Þessi góðu tíðindi vekja líka upp spurningar um hvernig íslenskt samfélag er í stakk búið til að bregðast við framförum sem þessum og hvernig útreikningum af ávinningi og kostnaði af meðferð verður hagað. Ekki síst í ljósi þess hversu mikilvæg snemmtæk íhlutun er til að koma í veg fyrir óafturkræfan skaða varanlega sjónskerðingu.

Víðtækt samstarf er forsenda árangurs

Til að ná árangri í jafn flóknum fræðum og augnlækningum skiptir öflugt samstarf fjölda fólks með fjölbreytta sérþekkingu og reynslu öllu máli. Samvinna þess fólks er besta leiðin til að greina hvert skal stefnt í baráttu við blindu og sjónskerðingu. Á ráðstefnunni í Hörpu komu saman augnlæknar með ólíka sérþekkingu á öllum sviðum augnlækninga, erfðafræðingar, sérfræðingar í hugbúnaði sem sjá um þróun nýrra tækja, verkfræðingar, lífeðlisfræðingar, lyfjafræðingar, efnafræðingar og svo mætti lengi telja og auðvitað sjúklingar sem er vitanlega sá hópur sem helst getur sagt til um árangur alls þess starfs sem er unnið.

Á nokkrum áratugum hafa Íslendingar náð framúrskarandi árangri þegar kemur að augnlækningum sem endurspeglar góðan árangur íslenskrar heilbrigðisþjónustu og forvarnastarfs. Má því til sönnunar benda á að greiningu og meðhöndlun nánast allra augnsjúkdóma er sinnt hérlendis með góðum árangri við gláku sem áður fyrr var einna algengasta ástæða sjónskerðingar og blindu hér á landi. Ekki þarf að fjölyrða um þann mikla ávinning sem íslenskt samfélag hefur svo haft af þessari vinnu og hvað þá um þau auknu lífsgæði sem þetta hefur haft fyrir almenning.

Augnlækningar á Íslandi eru framarlega í heiminum. Við getum verið stolt af þeim árangri sem náðst hefur með forvarnarstarfi og meðferð gegn blindu og sjónskerðingu hér á landi. Ný tíðindi í heimi augnlækninga gefa okkur svo enn frekari ástæðu til að horfa björtum augum til framtíðar.

Góðir hlutir gerast þó ekki af sjálfu sér heldur eru þeir afurð samstarfs og skýrrar framtíðarsýnar um markmið.

Við, fulltrúar Augnlæknafélags Íslands og Blindrafélagsins, viljum þakka öllum þeim sem komu að ráðstefnunum í Hörpu. Gildi þess að hittast og ræða við fólk í eigin persónu um flókin málefni kom skýrt í ljós á þessum góða vettvangi sem þessar tvær ráðstefnur sköpuðu.

Höfundar eru formaður Norrænu augnlækninganefndarinnar, formaður Augnlæknafélags Íslands og formaður Blindrafélagsins.




Skoðun

Sjá meira


×