Óttast að missa unga og ferska lækna annað vegna mikils álags Fanndís Birna Logadóttir skrifar 4. ágúst 2022 21:01 Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna Vísir/Einar Skortur er á heimilislæknum víða á landinu og er viðbúið að staðan versni. Fjöldi lækna er á leið á eftirlaun og sérnámslæknar ná ekki að fylla í skarðið jafn hratt. Formaður félags íslenskra heimilislækna óttast að aukið álag fæli yngra fólk frá starfinu þar sem þeir upplifi strax kulnun. Þörf sé á heildrænni endurskoðun í kerfinu öllu þar sem ljóst sé að sami vandi leynist víða. Mannekla hefur verið viðvarandi innan heilbrigðiskerfisins lengi en formaður Læknafélags Íslands varaði á dögunum við neyðarástandi vegna skorts á læknum, þar á meðal heimilislæknum. Framkvæmdastjórar lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Heilbrigðisstofnun Norðurlands tóku undir þær áhyggjur í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag og sögðu skort á nánast öllum starfsstöðum. Þannig er sömuleiðis staðan víðar. „Það er svona dálítil lægð í mönnun hjá okkur sem að fólk er farið að finna fyrir í rauninni út um allt land. Það hefur verið í langan tíma dálítið slæm staða úti á landi og núna í Reykjavík líka,“ segir Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna, um stöðu mála. Kristján Jónsson Samkvæmt upplýsingum frá Evrópusambandinu frá árinu 2019 voru langflestir heimilislæknar á hvern íbúa í Portúgal, eða 283 á hverja hundrað þúsund. Fleiri lönd voru með yfir hundrað lækna á hverja hundrað þúsund íbúa, til að mynda Holland, Austurríki, Frakkland og Finnland. Á hinum enda skalans var staðan verst í Póllandi þar sem aðeins 42 læknar voru starfandi á hverja hundrað þúsund íbúa. Þá var staðan lítt skárri á Íslandi þar sem þeir eru aðeins sextíu á hverja hundrað þúsund og eru meðal þeirra fæstu í Evrópu. Kristján Jónsson Vandinn hér á landi er ekki nýr af nálinni en Margrét bendir á að margir heimilislæknar séu ýmist að nálgast eða komnir á eftirlaunaaldur. „Við erum náttúrulega ekkert mjög stór hópur til að byrja með, félagsmenn í Félagi íslenskra heimilislækna eru um 220 og það eru svona 160 til 170 sérfræðingar starfandi á landsvísu, þannig það að 30 eða 40 séu að komast á aldur svona á þessu bili er ansi stór partur af okkar hópi,“ segir Margrét. Margir finni fyrir kulnun Undanfarin ár hafi verið brugðist við því með því að efla sérnám og hefur það gengið vel en í haust verða rúmlega níutíu sérnámslæknar í heimilislækningum. „Ef okkur tekst að halda sérnáminu vinsælu og fólki í starfi á heilsugæslunni þá sjáum við fram á að vandamálið gæti leyst á næstu fimm til tíu árum. Það er hins vegar þannig að álagið er svo mikið að við finnum þreytumerki á sérnámslæknunum okkar,“ segir Kolbrún. Samkvæmt könnun sem að Félag íslenskra heimilislækna framkvæmdi fyrr á árinu hafði um þriðjungur sérnámslækna, sem og sérfræðinga, upplifað kulnunareinkenni oft eða mjög oft á síðustu tólf mánuðum. Kristján Jónsson Sé litið til staðsetningar upplifðu sérnámslæknar og sérfræðingar á landsbyggðinni oftar fyrir kulnunareinkennum heldur en þeir á höfuðborgarsvæðinu. Innan einkageirans höfðu til samanburðar 55 prósent sjaldan eða aldrei fundið fyrir kulnunareinkennum. Kristján Jónsson „Það er það sem er stærsta vandamálið núna og helsta áhyggjuefnið er auðvitað að með þessu aukna álagi að þá missum við út þá sem eru ungir og ferskir og eru að mennta sig í að verða heimilislæknar, af því að álagið verði einfaldlega of mikið og þeir fælist frá og fari í eitthvað annað,“ segir Kolbrún. Vandinn einskorðist þó ekki við heimilislækna en til að mynda hefur ítrekað verið bent á vanda bráðamóttökunnar. Í þeim tilvikum hafi þó lausnin verið að beina fólki á heilsugæslurnar, sem gangi ekki lengur. Þá þurfi yfirvöld að hjálpa til, meðal annars með því að styrkja sérnámið, og endurskoða kerfið í heild sinni. „Ég held að það þurfi einhvern veginn að taka á hlutunum heildrænt, endurskoða hvað eigi að fara fram í grunnheilbrigðisþjónustu og hvað eigi að fara fram á öðrum stigum, og reyna að styðja við og efla þau grunnstig sem eru að skila mestu varðandi lífsgæði fólks,“ segir Margrét. Og koma þá í veg fyrir vítahring? „Nákvæmlega.“ Heilbrigðismál Heilsugæsla Mest lesið Öfga vinstri brjálæðingurinn Lygna-Kamala Erlent Lögreglubíll og pallbíll sennilega ónýtir eftir harðan árekstur Innlent Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Innlent Lögreglumaður traðkaði á höfði manns Erlent „Okkur þykir mjög miður að þetta hafi gerst“ Innlent Segir Menntamálastofnun ekki hafa ráðið við stafræn samræmd próf Innlent Segir persónulegan metnað ekki mega standa í vegi fyrir lýðræðinu Erlent Fyrirvari fyrir næsta gos gæti verið nokkrar mínútur Innlent Ágreiningur um kött og hótanir gegn börnum Innlent Kona grunuð um að verða sex ára syni sínum að bana sögð sakhæf Innlent Fleiri fréttir Segir Menntamálastofnun ekki hafa ráðið við stafræn samræmd próf Ágreiningur um kött og hótanir gegn börnum Fyrirvari fyrir næsta gos gæti verið nokkrar mínútur Kona grunuð um að verða sex ára syni sínum að bana sögð sakhæf „Okkur þykir mjög miður að þetta hafi gerst“ Öllu gríni fylgi alvara Um 100 manns frá Eþíópíu búa á Íslandi Lögreglubíll og pallbíll sennilega ónýtir eftir harðan árekstur Hættustig almannavarna og sögulegt ávarp Netanjahú Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Reiðhjólamaður féll af kletti við Jökulsárgljúfur Færa börnin eftir að skemmdir í leikskólanum komu í ljós Þórarinn selur ekki sinn hlut í Búsæld Neyðarþyrluflug með ferðamann á Jökulfjörðum „vísir að misnotkun“ Þrettán vilja stýra ráðuneyti Svandísar Myndband sýnir aðdraganda árásarinnar á Krít Halla heimsótti Guðna Féllu ofan í jökullón Sólheimajökuls Lýsa yfir hættustigi Söngskólinn í Reykjavík leitar nýs húsnæðis Viðvarandi vætutíð og áfram rigning í kortunum „Auðvitað mjög margir sem eru óttaslegnir“ Arnar Þór íhugar að stofna stjórnmálaflokk Verðbólga eykst og áfram rigning í kortunum Kæra vararíkissaksóknara vegna ummæla um innflytjendur Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Erfðabreytileikar hafa áhrif á DNA metýleringu Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Leiðindi í lyfjaverslun og æsingur í miðborginni Sjá meira
Mannekla hefur verið viðvarandi innan heilbrigðiskerfisins lengi en formaður Læknafélags Íslands varaði á dögunum við neyðarástandi vegna skorts á læknum, þar á meðal heimilislæknum. Framkvæmdastjórar lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Heilbrigðisstofnun Norðurlands tóku undir þær áhyggjur í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag og sögðu skort á nánast öllum starfsstöðum. Þannig er sömuleiðis staðan víðar. „Það er svona dálítil lægð í mönnun hjá okkur sem að fólk er farið að finna fyrir í rauninni út um allt land. Það hefur verið í langan tíma dálítið slæm staða úti á landi og núna í Reykjavík líka,“ segir Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna, um stöðu mála. Kristján Jónsson Samkvæmt upplýsingum frá Evrópusambandinu frá árinu 2019 voru langflestir heimilislæknar á hvern íbúa í Portúgal, eða 283 á hverja hundrað þúsund. Fleiri lönd voru með yfir hundrað lækna á hverja hundrað þúsund íbúa, til að mynda Holland, Austurríki, Frakkland og Finnland. Á hinum enda skalans var staðan verst í Póllandi þar sem aðeins 42 læknar voru starfandi á hverja hundrað þúsund íbúa. Þá var staðan lítt skárri á Íslandi þar sem þeir eru aðeins sextíu á hverja hundrað þúsund og eru meðal þeirra fæstu í Evrópu. Kristján Jónsson Vandinn hér á landi er ekki nýr af nálinni en Margrét bendir á að margir heimilislæknar séu ýmist að nálgast eða komnir á eftirlaunaaldur. „Við erum náttúrulega ekkert mjög stór hópur til að byrja með, félagsmenn í Félagi íslenskra heimilislækna eru um 220 og það eru svona 160 til 170 sérfræðingar starfandi á landsvísu, þannig það að 30 eða 40 séu að komast á aldur svona á þessu bili er ansi stór partur af okkar hópi,“ segir Margrét. Margir finni fyrir kulnun Undanfarin ár hafi verið brugðist við því með því að efla sérnám og hefur það gengið vel en í haust verða rúmlega níutíu sérnámslæknar í heimilislækningum. „Ef okkur tekst að halda sérnáminu vinsælu og fólki í starfi á heilsugæslunni þá sjáum við fram á að vandamálið gæti leyst á næstu fimm til tíu árum. Það er hins vegar þannig að álagið er svo mikið að við finnum þreytumerki á sérnámslæknunum okkar,“ segir Kolbrún. Samkvæmt könnun sem að Félag íslenskra heimilislækna framkvæmdi fyrr á árinu hafði um þriðjungur sérnámslækna, sem og sérfræðinga, upplifað kulnunareinkenni oft eða mjög oft á síðustu tólf mánuðum. Kristján Jónsson Sé litið til staðsetningar upplifðu sérnámslæknar og sérfræðingar á landsbyggðinni oftar fyrir kulnunareinkennum heldur en þeir á höfuðborgarsvæðinu. Innan einkageirans höfðu til samanburðar 55 prósent sjaldan eða aldrei fundið fyrir kulnunareinkennum. Kristján Jónsson „Það er það sem er stærsta vandamálið núna og helsta áhyggjuefnið er auðvitað að með þessu aukna álagi að þá missum við út þá sem eru ungir og ferskir og eru að mennta sig í að verða heimilislæknar, af því að álagið verði einfaldlega of mikið og þeir fælist frá og fari í eitthvað annað,“ segir Kolbrún. Vandinn einskorðist þó ekki við heimilislækna en til að mynda hefur ítrekað verið bent á vanda bráðamóttökunnar. Í þeim tilvikum hafi þó lausnin verið að beina fólki á heilsugæslurnar, sem gangi ekki lengur. Þá þurfi yfirvöld að hjálpa til, meðal annars með því að styrkja sérnámið, og endurskoða kerfið í heild sinni. „Ég held að það þurfi einhvern veginn að taka á hlutunum heildrænt, endurskoða hvað eigi að fara fram í grunnheilbrigðisþjónustu og hvað eigi að fara fram á öðrum stigum, og reyna að styðja við og efla þau grunnstig sem eru að skila mestu varðandi lífsgæði fólks,“ segir Margrét. Og koma þá í veg fyrir vítahring? „Nákvæmlega.“
Heilbrigðismál Heilsugæsla Mest lesið Öfga vinstri brjálæðingurinn Lygna-Kamala Erlent Lögreglubíll og pallbíll sennilega ónýtir eftir harðan árekstur Innlent Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Innlent Lögreglumaður traðkaði á höfði manns Erlent „Okkur þykir mjög miður að þetta hafi gerst“ Innlent Segir Menntamálastofnun ekki hafa ráðið við stafræn samræmd próf Innlent Segir persónulegan metnað ekki mega standa í vegi fyrir lýðræðinu Erlent Fyrirvari fyrir næsta gos gæti verið nokkrar mínútur Innlent Ágreiningur um kött og hótanir gegn börnum Innlent Kona grunuð um að verða sex ára syni sínum að bana sögð sakhæf Innlent Fleiri fréttir Segir Menntamálastofnun ekki hafa ráðið við stafræn samræmd próf Ágreiningur um kött og hótanir gegn börnum Fyrirvari fyrir næsta gos gæti verið nokkrar mínútur Kona grunuð um að verða sex ára syni sínum að bana sögð sakhæf „Okkur þykir mjög miður að þetta hafi gerst“ Öllu gríni fylgi alvara Um 100 manns frá Eþíópíu búa á Íslandi Lögreglubíll og pallbíll sennilega ónýtir eftir harðan árekstur Hættustig almannavarna og sögulegt ávarp Netanjahú Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Reiðhjólamaður féll af kletti við Jökulsárgljúfur Færa börnin eftir að skemmdir í leikskólanum komu í ljós Þórarinn selur ekki sinn hlut í Búsæld Neyðarþyrluflug með ferðamann á Jökulfjörðum „vísir að misnotkun“ Þrettán vilja stýra ráðuneyti Svandísar Myndband sýnir aðdraganda árásarinnar á Krít Halla heimsótti Guðna Féllu ofan í jökullón Sólheimajökuls Lýsa yfir hættustigi Söngskólinn í Reykjavík leitar nýs húsnæðis Viðvarandi vætutíð og áfram rigning í kortunum „Auðvitað mjög margir sem eru óttaslegnir“ Arnar Þór íhugar að stofna stjórnmálaflokk Verðbólga eykst og áfram rigning í kortunum Kæra vararíkissaksóknara vegna ummæla um innflytjendur Siggi Kristins gítarleikari og bílaspekúlant er allur Hraunflæði það hratt að ekki yrði hlaupið undan því Erfðabreytileikar hafa áhrif á DNA metýleringu Segir tímabært að Ísland stokki spilin upp á nýtt Leiðindi í lyfjaverslun og æsingur í miðborginni Sjá meira