Við sem vorum alltaf hér S. Maggi Snorrason skrifar 5. ágúst 2022 10:30 Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hinsegin Mest lesið Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tíminn vinnur ekki með þeim Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frestun á afgreiðslu Samgönguáætlunar er fagnaðarefni Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Blekking goðsagna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í sambandi við Suðurnesin Steinunn Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun 466 milljarðir í vasa norskra eldisrisa Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til ráðherra Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Eflum Mjódd sem miðstöð almenningssamgangna fyrir landið allt Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Utanbæjarmaður eða útlendingur… stjórnaðu þér Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Velur þú að loka barnið þitt inni í herbergi með barnaníðingi? Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Samgöngur - Ekki eftir neinu að bíða Hafsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Á undan áætlun í ríkisfjármálum Bjarni Benediktsson skrifar Skoðun Framtíðin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Verndum Yazan og Barnasáttmálann Askur Hrafn Hannesson,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem ætti að hlusta meira Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Samgöngur - Ekki eftir neinu að bíða Hafsteinn Gunnarsson skrifar Sjá meira
Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084.
Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Eflum Mjódd sem miðstöð almenningssamgangna fyrir landið allt Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Velur þú að loka barnið þitt inni í herbergi með barnaníðingi? Álfhildur Leifsdóttir skrifar
Skoðun Verndum Yazan og Barnasáttmálann Askur Hrafn Hannesson,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir skrifar
Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun