„Byssukúlan“ sem var þrjátíu og þrjú ár á leiðinni Samúel Karl Ólason skrifar 13. ágúst 2022 18:00 Salman Rushdie. EPA/HAYOUNG JEON Rithöfundurinn Salman Rushdie hefur um árabil þurft að fara huldu höfði vegna morðhótana. Undanfarin ár hafði hann þó farið að lifa eðlilegu lífi á nýjan leik en hann var stunginn margsinnis á sviði í New York-ríki í Bandaríkjunum í gær. Um 2.500 manns fylgdust með þegar hinn 24 ára gamli Hadi Matar, sem flutti til Bandaríkjanna frá Líbanon og býr í New Jersey, ruddist upp á svið og stakk Rushdie. Lögregluþjónn sem var á vettvangi stöðvaði árásina og handtók Matar. Nú hefur hinn grunaði, Hadi Matar, verið ákærður fyrir tilraun til manndráps. Rushdie er nú í öndunarvél á sjúkrahúsi. Samkvæmt AP fréttaveitunni er hinn 75 ára gamli rithöfundur líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum. Tilefni árásarinnar liggur ekki fyrir enn, samkvæmt lögreglu en líkur eru þó leiddar að því að árásin tengist gamalli tilskipun fyrrverandi æðstaklerks Írans og er Matar sagður hafa verið dyggur stuðningsmaður Írans á samfélagsmiðlum. Núverandi æðstiklerkur landsins lýsti tilskipuninni eitt sinn sem „byssukúlu“ sem myndi á endanum finna skotmark sitt. Hinn 75 ára gamli rithöfundur er talinn líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum.AP/Joshua Goodman Sagði líf sitt orðið „tiltölulega eðlilegt“ Í nýlegu viðtali við tímaritið Stern í Þýskalandi (áskriftarvefur), sagði Rushdie frá því að líf hans væri orðið „tiltölulega eðlilegt“, samkvæmt frétt Reuters. Hann lýsti sjálfum sér sem bjartsýnismanni og sagði að það væri orðið svo langt síðan æðstiklerkur Írans sigaði ofstækismönnum á sig og þakkaði fyrir að internetið hefði ekki verið til á þessum tíma. Það var árið 1989, þegar Ruholla Khomeini, æðstiklerkur Írans, gaf út svokallað „fatwa“ gegn Rushdie, sem þýddi í raun að hann varð réttdræpur og voru þrjár milljónir dala settar til höfuðs hans. Það var eftir að hann gaf út bókina Söngvar Satans. Síðan þá hefur Rushdie að mestu verið í felum. Hann gekk undir dulnefninu Joseph Anton og bjó undir verndarvæng breska ríkisins með vopnaða verði í níu ár. Eftir það fór hann þó áfram huldu höfði en árið 2007 fékk Rushdie heiðursriddaratign frá Elísabetu Bretadrottningu. Hann varð bandarískur ríkisborgari árið 2016 og hefur búið í New York-borg. Yfirvöld í Íran hafa ekki brugðist formlega við árásinni en þrátt fyrir það segir Reuters frá því að í írönskum dagblöðum harðlínumanna megi lesa greinar þar sem árásin á Rushdie er lofuð og árásarmanninum hrósað. Bjó í felum í níu ár Salman Rushdie fæddist í Mumbai á Indlandi árið 1947. Þegar hann var fjórtán ára gamall var hann sendur í skóla í Bretlandi og sótti seinna meir Kings College í Cambridge, samkvæmt breska ríkisútvarpinu. Hann gaf út bókin Grimus árið 1975. Á komandi árum jukust vinsældir hans og velgengni sem rithöfundur en árið 1988 gaf hann út bókina Söngvar Satans, hans fimmtu bók. Bókin inniheldur mikla undirtóna gagnrýni á íslamstrú, en Rushdie sjálfur hafði verið íslamstrúar á árum áður. Múslimar víða um heim brugðust gífurlega reiðir við bókinni og var hún fordæmd sem guðlast. Ráðamenn á Indlandi voru fyrstir til að banna bókina, Pakistanar voru næstir og svo fylgdu eftir mörg ríki Mið-Austurlanda og Suður-Afríka. Umfangsmikil mótmæli voru haldin víða um heim en minnst 45 manns dóu í mótmælunum, samkvæmt AP fréttaveitunni. Árið 1991 var japanskur þýðandi bókarinnar stunginn til bana og sama ár réðst hnífamaður á ítalskan þýðanda. Árið 1993 var norskur útgefandi bókarinnar skotinn þrisvar sinnum en hann lifði af. Myndir af Ayatollah Khomeini og Ayatollah Ali Khamenei við bæinn Yaroun í Líbanon. Foreldrar Matar fluttu þaðan til Bandaríkjanna.AP/Mohammed Zaatari Khomeini dó árið 1989 en Ayatollah Ali Khamenei, núverandi leiðtogi Írans, hefur aldrei fellt tilskipun forvera síns úr gildi. Khamenei sagði eitt sinn að þrátt fyrir að Íran hefði hætt formlegum stuðningi við það að Rushdie væri réttdræpur árið 1998 hafi tilskipunin gegn honum verið „byssukúla sem mun ekki hvílast fyrr en hún hittir skotmark sitt.“ Dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna ákærði í vikunni íranskan hermann sem sakaður er um að hafa reynt að ráða menn til að myrða John Bolton, fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Bandaríkjanna. Talið er að morðið hafi átt að vera hefndaraðgerð eftir að Bandaríkjamenn felldu íranskan herforingja í loftárás í Írak. Bandaríkin Bretland Íran Mál Salman Rushdie Fréttaskýringar Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundi vísað úr VMA eftir að hann krotaði á varning annarra flokka Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Innlent „Ég ætla ekki að vera föst á þessum Klausturbar“ Innlent Hafnar því að honum hafi verið vísað út Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent „Það var reitt hátt til höggs“ Innlent Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík Innlent Fleiri fréttir Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Gaetz ætlar sér ekki að verða dómsmálaráðherra Tóku tíu úkraínska fanga af lífi Meina fyrstu trans þingkonunni að fara á kvennaklósettið Fyrsta nærmyndin af stjörnu utan Vetrarbrautarinnar Gefa út handtökuskipun á hendur Netanjahú Fjögur ungmenni nú látin af völdum tréspírans Skutu fyrstu langdrægu skotflauginni að Úkraínu Hugmynd um banana á vegg seldist á 850 milljónir John Prescott fallinn frá Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Høiby í vikulangt gæsluvarðhald Fara fram á tveggja vikna gæsluvarðhald yfir stjúpsyninum NATO tryggi lykilinnviði eftir ætluð spellvirki í Eystrasalti Hlaut dauðadóm fyrir að eitra fyrir fjórtán vinum með blásýru Hótar að fella stjórnina í skugga „pólitísks dauðadóms“ Mafíuforingi sækist eftir þingsæti í Dyflinni Heitir peningaverðlaunum og lausn þeim sem frelsa gísla Fyrsta trans konan á þingi sætir aðför af hálfu kollega sinna Stofnandi World Wrestling Entertainment verður menntamálaráðherra Úkraínuforseti hvetur Vesturlönd til einbeittari stuðnings Ungar danskar konur taldar hafa látist af metanóleitrun Þúsund dagar af grimmd og eyðileggingu Börn Pelicot biðla til föður síns um að játa brot sín að fullu Stjúpsonur norska krónprinsins aftur handtekinn Hjálpargögnum stolið af tæplega hundrað flutningabifreiðum Tugur lýðræðissinna í Hong Kong dæmdur í fangelsi Segist ætla að siga hernum á farand- og flóttafólk Segir Biden „hella olíu á eldinn“ Verða fyrst í heimi til að skattleggja losun frá búfénaði Sjá meira
Um 2.500 manns fylgdust með þegar hinn 24 ára gamli Hadi Matar, sem flutti til Bandaríkjanna frá Líbanon og býr í New Jersey, ruddist upp á svið og stakk Rushdie. Lögregluþjónn sem var á vettvangi stöðvaði árásina og handtók Matar. Nú hefur hinn grunaði, Hadi Matar, verið ákærður fyrir tilraun til manndráps. Rushdie er nú í öndunarvél á sjúkrahúsi. Samkvæmt AP fréttaveitunni er hinn 75 ára gamli rithöfundur líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum. Tilefni árásarinnar liggur ekki fyrir enn, samkvæmt lögreglu en líkur eru þó leiddar að því að árásin tengist gamalli tilskipun fyrrverandi æðstaklerks Írans og er Matar sagður hafa verið dyggur stuðningsmaður Írans á samfélagsmiðlum. Núverandi æðstiklerkur landsins lýsti tilskipuninni eitt sinn sem „byssukúlu“ sem myndi á endanum finna skotmark sitt. Hinn 75 ára gamli rithöfundur er talinn líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum.AP/Joshua Goodman Sagði líf sitt orðið „tiltölulega eðlilegt“ Í nýlegu viðtali við tímaritið Stern í Þýskalandi (áskriftarvefur), sagði Rushdie frá því að líf hans væri orðið „tiltölulega eðlilegt“, samkvæmt frétt Reuters. Hann lýsti sjálfum sér sem bjartsýnismanni og sagði að það væri orðið svo langt síðan æðstiklerkur Írans sigaði ofstækismönnum á sig og þakkaði fyrir að internetið hefði ekki verið til á þessum tíma. Það var árið 1989, þegar Ruholla Khomeini, æðstiklerkur Írans, gaf út svokallað „fatwa“ gegn Rushdie, sem þýddi í raun að hann varð réttdræpur og voru þrjár milljónir dala settar til höfuðs hans. Það var eftir að hann gaf út bókina Söngvar Satans. Síðan þá hefur Rushdie að mestu verið í felum. Hann gekk undir dulnefninu Joseph Anton og bjó undir verndarvæng breska ríkisins með vopnaða verði í níu ár. Eftir það fór hann þó áfram huldu höfði en árið 2007 fékk Rushdie heiðursriddaratign frá Elísabetu Bretadrottningu. Hann varð bandarískur ríkisborgari árið 2016 og hefur búið í New York-borg. Yfirvöld í Íran hafa ekki brugðist formlega við árásinni en þrátt fyrir það segir Reuters frá því að í írönskum dagblöðum harðlínumanna megi lesa greinar þar sem árásin á Rushdie er lofuð og árásarmanninum hrósað. Bjó í felum í níu ár Salman Rushdie fæddist í Mumbai á Indlandi árið 1947. Þegar hann var fjórtán ára gamall var hann sendur í skóla í Bretlandi og sótti seinna meir Kings College í Cambridge, samkvæmt breska ríkisútvarpinu. Hann gaf út bókin Grimus árið 1975. Á komandi árum jukust vinsældir hans og velgengni sem rithöfundur en árið 1988 gaf hann út bókina Söngvar Satans, hans fimmtu bók. Bókin inniheldur mikla undirtóna gagnrýni á íslamstrú, en Rushdie sjálfur hafði verið íslamstrúar á árum áður. Múslimar víða um heim brugðust gífurlega reiðir við bókinni og var hún fordæmd sem guðlast. Ráðamenn á Indlandi voru fyrstir til að banna bókina, Pakistanar voru næstir og svo fylgdu eftir mörg ríki Mið-Austurlanda og Suður-Afríka. Umfangsmikil mótmæli voru haldin víða um heim en minnst 45 manns dóu í mótmælunum, samkvæmt AP fréttaveitunni. Árið 1991 var japanskur þýðandi bókarinnar stunginn til bana og sama ár réðst hnífamaður á ítalskan þýðanda. Árið 1993 var norskur útgefandi bókarinnar skotinn þrisvar sinnum en hann lifði af. Myndir af Ayatollah Khomeini og Ayatollah Ali Khamenei við bæinn Yaroun í Líbanon. Foreldrar Matar fluttu þaðan til Bandaríkjanna.AP/Mohammed Zaatari Khomeini dó árið 1989 en Ayatollah Ali Khamenei, núverandi leiðtogi Írans, hefur aldrei fellt tilskipun forvera síns úr gildi. Khamenei sagði eitt sinn að þrátt fyrir að Íran hefði hætt formlegum stuðningi við það að Rushdie væri réttdræpur árið 1998 hafi tilskipunin gegn honum verið „byssukúla sem mun ekki hvílast fyrr en hún hittir skotmark sitt.“ Dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna ákærði í vikunni íranskan hermann sem sakaður er um að hafa reynt að ráða menn til að myrða John Bolton, fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Bandaríkjanna. Talið er að morðið hafi átt að vera hefndaraðgerð eftir að Bandaríkjamenn felldu íranskan herforingja í loftárás í Írak.
Bandaríkin Bretland Íran Mál Salman Rushdie Fréttaskýringar Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundi vísað úr VMA eftir að hann krotaði á varning annarra flokka Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Innlent „Ég ætla ekki að vera föst á þessum Klausturbar“ Innlent Hafnar því að honum hafi verið vísað út Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent „Það var reitt hátt til höggs“ Innlent Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík Innlent Fleiri fréttir Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Gaetz ætlar sér ekki að verða dómsmálaráðherra Tóku tíu úkraínska fanga af lífi Meina fyrstu trans þingkonunni að fara á kvennaklósettið Fyrsta nærmyndin af stjörnu utan Vetrarbrautarinnar Gefa út handtökuskipun á hendur Netanjahú Fjögur ungmenni nú látin af völdum tréspírans Skutu fyrstu langdrægu skotflauginni að Úkraínu Hugmynd um banana á vegg seldist á 850 milljónir John Prescott fallinn frá Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Høiby í vikulangt gæsluvarðhald Fara fram á tveggja vikna gæsluvarðhald yfir stjúpsyninum NATO tryggi lykilinnviði eftir ætluð spellvirki í Eystrasalti Hlaut dauðadóm fyrir að eitra fyrir fjórtán vinum með blásýru Hótar að fella stjórnina í skugga „pólitísks dauðadóms“ Mafíuforingi sækist eftir þingsæti í Dyflinni Heitir peningaverðlaunum og lausn þeim sem frelsa gísla Fyrsta trans konan á þingi sætir aðför af hálfu kollega sinna Stofnandi World Wrestling Entertainment verður menntamálaráðherra Úkraínuforseti hvetur Vesturlönd til einbeittari stuðnings Ungar danskar konur taldar hafa látist af metanóleitrun Þúsund dagar af grimmd og eyðileggingu Börn Pelicot biðla til föður síns um að játa brot sín að fullu Stjúpsonur norska krónprinsins aftur handtekinn Hjálpargögnum stolið af tæplega hundrað flutningabifreiðum Tugur lýðræðissinna í Hong Kong dæmdur í fangelsi Segist ætla að siga hernum á farand- og flóttafólk Segir Biden „hella olíu á eldinn“ Verða fyrst í heimi til að skattleggja losun frá búfénaði Sjá meira