Skýrsla Bachelet um málið kom út aðeins nokkrum mínútum áður en hún lét af störfum hjá Sameinuðu þjóðunum. Birting hennar frestaðist vegna viðbragða Kínverja, sem eru sagðir hafa gert allt sem þeir gátu til að koma í veg fyrir útgáfu skýrslunnar. Þeir segja hana ekkert nema and-kínverskan áróður en mannréttindahópar Úígúra hafa tekið skýrslunni fagnandi og segja um að ræða vatnaskil hvað varðar viðbrögð umheimsins.
Skýrslan er afar gagnrýnin á meðferð kínverskra stjórnvalda á Úígúrum, sem hafa sætt handahófskenndum fangelsunum og ýmsum öðrum mannréttindabrotum, sem Bachalet segir mögulega varða við alþjóðalög.
Segjast draga úr öfgavæðingu með endurmenntunarbúðunum
Í opinberu svari Kína við skýrslunni segir að hún byggi á falsupplýsingum og lygum sem búnar hafi verið til af andkínverskum öflum. Skýrslan sé til þess gerð að láta Kína líta illa út og að hún fjalli um innanríkismál landsins. Með svarinu létu Kínverjar fylgja 121 blaðsíðu gagnskýrslu.
Í henni bera kínverjar því við að aðgerðir þeirra séu átak gegn hryðjuverkum og áætlun til að dragar úr öfgavæðingu. Það sem aðrir hafa kallað fangabúðir kalla Kínverjar menntunar- og þjálfunarmiðstöðvar.
Undanfarin fimm ár hafa reglulega komið fram fréttir um stöðu Úígúra í Kína en talið er að kínversk stjórnvöld hafi sent minnst milljón Úígúra og aðra sem teljast til kínverskra minnihlutahópa í fangelsin. Sumum þeirra hefur á þessu tímabili verið lokað en enn er talið að nokkur hundruð þúsund séu enn fangelsaðir. Hundruð dæma eru um að fólk hafi horfið nánast sporlaust og ekkert hafi heyrst frá því svo árum skipti.
Rannsakendur Sameinuðu þjóðanna tóku skýrslu af 26 fyrrverandi föngum og tveir þriðju þeirra sögðust hafa orðið fyrir pyntingum eða öðrum raunum sem teljast til slæmrar meðferar á föngum. Meðal þess sem þeir segjast hafa orðið fyrir eru barsmíðar með rafmagnskylfum og að hafa verið tjóðraðir niður í stól á höndum og fótum. Þeim hafi verið haldið í einangrun í lengri tíma og yfirheyrðir á meðan vatni var helt yfir andlit þeirra.
Kínverskir múslimar neyddir í ófrjósemisaðgerðir
Fjöldi ríkja, þar á meðal Bandaríkin, hafa sagt aðför kínverskra stjórnvalda að Úígúrum og öðrum múslímum flokkast til þjóðarmorðs. Fregnir hafa borist af því á undanförnum árum að kínversk stjórnvöld hafi eyðilagt moskur og heilu samfélög múslíma í Xinjiang auk þess að hafa neytt kínverska múslíma í þungunarrof og ófrjósemisaðgerðir.
Í skýrslu SÞ er hvergi minnst á þjóðarmorðs en þar segir að ásakanir um pyntingar, kynferðisofbeldi og læknisfræðilegar aðgerðir sem fólk hafi verið neytt í séu allar trúverðugar. Þá segir í skýrslunni að yfirvöld hafi litið á brot á hinni opinberu þriggja barna reglu sem merki um öfgavæðingu, sem hafi leitt til fangelsunar.
„Nokkrar konur sem OHCHR tók viðtal við sögðust hafa verið neyddar til að nota getnaðarvarnir, sér í lagi hafi þær verið neyddar í lykkjuuppsetningu og mögulega verið neyddar í ófrjósemisaðgerðir. Sumar þeirra nefndu að þeim hafi verið refsað harkalega, til dæmis með fangelsun, fyrir að brjóta reglur stjórnvalda um leyfilegan barnafjölda,“ segir í skýrslunni.
„Meðal þessara kvenna voru nokkrar neyddar í þungunarrof eða til lykkjuuppsetninga eftir að þær höfðu eignast þrjú börn. Þessir vitnisburðir, þó þeir séu fáir, eru taldir mjög trúverðugir.“
Í skýrslunni er tekið fram að í Kína gangist að meðaltali 32 af hverjum 100 þúsund undir ófrjósemisaðgerðir en í Xinjang sé hlutfallið 243 af hverjum 100 þúsund.
Skýrslu Sameinuðu þjóðanna má finna í heild sinni í tengdum skjölum hér að neðan.
