Skoðun

Enginn sér­stakur um­hverfis­sinni

Viktor M. Alexandersson skrifar

Hvar eiga vindmyllur heima? 

Í upphafi er rétt að taka fram að undirritaður höfundur er enginn sérstakur umhverfissinni. Þ.e. undirritaður hefur, hingað til, ekki lagt sig fram um að tala hagsmunum umhverfisins og náttúrunnar. Kannski eitthvað sem undirritaður hefði átt að gera fyrir löngu síðan. Undirritaður er þó ekki alveg ókunnur málefninu sem hér fer á eftir en kærasta hans er sveitarstjórnarfulltrúi Borgarbyggðar fyrir hönd Vinstri Grænna. Hefur undirritaður því án þess að hafa sérstaklega myndar sér skoðun á málefninu fylgt henni, sérstaklega upp á síðkastið, og verið áheyrandi á þeim fundum sem hún hefur sótt vegna málefnisins. Þá hefur undirritaður dvalarstað í Norðurárdal í Borgarfirði en þar hafa raforkufyrirtæki áhuga á að koma fyrir vindmyllum. 

Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur 

Sem ungur drengur ferðaðist ég mikið um Ísland. Einkum vegna íþróttaiðkunnar minnar hef ég farið hvert á land sem er, iðulega með bíl sem farþegi og sjaldan styttra en 200 kílómetra. Hef ég í ferðalögum mínum m.a. fengið að fara hringveginn á sólarhring og þrisvar til Hafnar í Hornafirði frá Stykkishólmi sama mánuðinn. Ég var svo „heppinn“ að ná flestum þessum ferðum snjallsímalaus. Því var um lítið annað að gera en að horfa út um gluggann og sjá hina síbreytilegu og mögnuðu náttúru sem Ísland hefur upp á að bjóða. Það var ekki það sem ég hugsaði þá en nú, síðar, átta ég mig á því hversu dýrmætt það var og náttúran er. Það er ekki alls staðar og alls ekki sjálfgefið að geta virt fyrir sér svo til ósnortna náttúru svo langt sem augað eygir. 

Nú er svo komið að háværar raddir og áform eru uppi um að koma vinmyllum fyrir um land allt. Slík sé orkuþörf landsins að í raun ættu bændur og aðrir jarðareigendur um land allt að grátbiðja raforkufyrirtæki með aðgang að vindmyllum að koma og setja upp nokkrar á hverri jörð. Þeir sem fyrir orkuþörfinni tala og fyrirsvarsmenn vindmyllufyrirtækja hafa þó ekki sleppt orðinu um orkuþörifna þegar þeir fara að tala um þá uppbyggingu sem hægt sé að fara í með tilvonandi vindmyllum. Ha? Vitanlega er orkuþörfin ekki slík að hér þurfi vindmyllur svo mikið að ekki sé hægt að velja þeim skynsamlega staði eftir fyrirfram ákveðnum leikreglum. Samt virðist svo ekki vera. 

Eru engar lágmarkskröfur? 

Ágæti vindmylla ætla ég ekki að draga í efa og eru að ég held ýmsum kostum gæddar. Það getur þó ekki þýtt að þeim skuli planta án reglubundins háttar, hvar sem er og á sem flestum stöðum. Við hljótum að þurfa koma okkur saman um staðsetningu þeirra og verkferla við uppbyggingu slíkra risa mannvirkja. Það gefur auga leið að ekki geta allir verið sammála. Eftir sem áður hljótum við að geta komið okkur saman um einhverjar lágmarkskröfur. Í umræðuna hefur stórlega skort allan náungakærleik og samúðarsjónarmið. Að hlífa öðrum fyrir því sem maður myndi ekki vilja lenda í sjálfur. Ég fyrir mína parta, með aðsetur í Kópavogi, hefði ekki áhuga á að vindmyllur risu í vatnsendahverfinu. Ég fer sjaldan, einkum vegna fjarlægðar, norður í land. Afhverju ekki setja einn risastóran vindmyllugarð þar? En á Gufunesið? Hugsa íbúar Norðlendingar kannski til baka. Afhverju eiga bændur og aðrir jarðareigendur að þurfa lúta því að nágranni þeirra sjái einhverja gróðavon í að leyfa raforkufyrirtækjum að tjalda vindmyllum í garðinum hjá sér? Afhverju getum við ekki sýnt þeim þann náungakærleik að tala málsstað þeirra. Það sem ég vil ekki í bakgarðinn hjá mér, skil ég vel að hann vilji ekki í bakgarðinn hjá sér. 

Ekki spurning um hvort heldur hvar 

Ísland er 103.000 ferkílómetrar að flatarmáli. Samt virðast öll áfrom um uppbyggingu vindmylla vera í bakgarðinum hjá næsta manni. Leikur einn væri að gera lágmarkskröfur um fjarlægð frá byggð. Jafnvel með undantekningum með samþykki landeigenda. Einnig væri hægt að gera kröfur um lágmarks sýnileika. Með því móti gætum við verndar náttúruna og umhverfið fyrir okkur öll sem lítum út um gluggan í okkar bílferðum. Svo ég tali nú ekki um ferðamennina sem hingað koma í leit að ósnortinni náttúru. Ef áfram heldur sem horfir í lagaleysi Alþingis og staðfestuleysi sveitastjórna gætum við endað með áform um vindmyllur um allt land. Með því væri hægt að tryggja að hvert sem við litum væri hægt að sjá að minnsta kosti 5-6 vindmyllur. Hversu frábært yrði það? Væri ekki nær að vindmyllur væru þar sem þær gætu verið fleiri saman og minna til þeirra sést. Með 103.000 ferkílómetra undir ætti það vel að vera möguleiki. 

Að kasta krónunni fyrir aurinn 

Svo ég fari aftur að unga drengnum sem ferðaðist um Ísland þá virðist það fljótt að gleymast í umræðunni um vindmyllur að náttúran og umhverfið á Íslandi eru verðmæti. Verðmæti sem allt of fáir eru tilbúnir að taka málsstað fyrir. Ég heyrði á fundi sem ég var viðstaddur um daginn mann segja að hann treysti á að Vinstri Grænir töluðu fyrir umhverfinu. Er það nóg? Væri ekki nær að við hin töluðum öll fyrir þeirri auðlind sem náttúran er líka? Því sem ferðamenn koma hingað til lands að sjá og upplifa? Sem við tökum sem sjálfsögðum hlut en er það alls ekki. Fyrir mína parta segi ég að ég liti frekar niður í símann en upp úr honum ef Baula í Borgarfirði væri umvafinn vindmyllum. Myndi ég velja Hítará sem laxveiðimaður ef við hana blöstu vindmyllur á báða bóga? Verðum við ekki að fara taka slaginn með Vinstri Grænum og gera það að kröfu að allir flokkar ætli að tala með náttúrunni og umhverfinu? Ekki að selja hana ódýrt til fárra útvaldra á kostnað nágranna þeirra og okkar allra? 

Höfundur er laganemi og hefur hingað til ekki verið sérstakur umhverfissinni. Ætli það sé ekki kominn tími til að breyta því?




Skoðun

Sjá meira


×