Hvítabirnir á Suðaustur-Grænlandi koma vísindamönnum á óvart Kristján Már Unnarsson skrifar 17. janúar 2023 22:50 Bjarndýr á Grænlandi með hræ í fjörunni. Getty/MB Lítill en einangraður stofn hvítabjarna, sem heldur til á Suðaustur-Grænlandi, hefur sýnt einstaka hæfni við að laga sig að breyttum lífsskilyrðum með hverfandi hafís og er auk þess erfðafræðilega frábrugðinn öðrum stofnum. Þetta er niðurstaða alþjóðlegs hóps vísindamanna, sem kallar eftir sérstakri verndun þessa undirstofns. Fjallað var um rannsóknina í fréttum Stöðvar 2 en hún beindist að hvítabjörnum á tiltölulega íslitlu svæði milli Prins Kristjánssunds við suðurodda Grænlands og bæjarins Tasiilaq og voru þeir bornir saman við birni sem lifa norðar með austurströnd Grænlands. Niðurstöðurnar birtust í vísindaritinu Science á nýliðnu ári. Hvítabjarnastofninn lifir á afmörkuðu svæði á Suðaustur-Grænlandi, á svæði sem er sunnar en Ísland. Punktarnir og línurnar tákna staðsetningar og hreyfingar samkvæmt gps-sendum á bjarndýrum.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Kristin L. Laidre, sjávarlíffræðingur við Heimskautastofnun Washington-háskóla í Seattle, fór fyrir rannsókninni sem tuttugu vísindamenn frá fjölda háskóla og vísindastofnana stóðu að í samstarfi við Auðlindastofnun Grænlands. Vísindamennirnir segja hvítabirni eina helstu táknmynd hugsanlegra fórnarlamba loftslagsbreytinga. Þeir þurfi hafís til að veiða seli, mikilvægustu fæðutegundina, og því muni minnkandi hafís mjög líklega hafa mikil áhrif á lífsskilyrði þeirra. Hvítabjörn á sundi á Ikateq-firði skammt frá Tasiilaq á Austur-Grænlandi. Bærinn var áður þekktur sem Ammassalik. Flugvöllur bæjarins er Kulusuk.Getty/Westend61 Laidre og samstarfsmenn hennar segja að í fyrsta sinn hafi tekist að lýsa sérstökum undirstofni hvítabjarna sem sé erfðafræðilega frábrugðnari nítján öðrum stofnun hvítabjarna og sé minna háður hafís. Þarna séu um tvöhundruð dýr sem lifi á svæði sem afmarkað sé af bröttum fjöllum Grænlands og úthafinu. Ólíkt öðrum hvítabjörnum, sem ferðist langar leiðir í fæðuleit, haldi þessir birnir sig við sitt heimasvæði. „Við vildum rannsaka þetta svæði vegna þess að vissum ekki mikið um hvítabirni á Suðaustur-Grænlandi. Við áttum hins vegar alls ekki von á því að finna þarna nýjan undirstofn,“ segir Kristin Laidre í viðtali á vefsíðu Washington-háskóla en hún vill skilgreina hann sem tuttugasta undirstofn hvítabjarna. „Við vissum að það væru birnir þarna út frá sögulegum heimildum og vitneskju frumbyggja. Við vissum bara ekki hversu sérstakir þeir eru.“ Frá Prins Kristjánssundi við syðsta odda Grænlands, Hvarf.Getty/Lars Ruecker Til þessa hefur almennt verið talið að hvítabirnir þoli vart meira en eitthundrað daga tímabil án hafíss. Eftir það fari hungrið að sverfa að þegar þeir geti ekki veitt hina fituríku seli. Birnirnir þarna hafa hins vegar aðlagað sig lífi í fjörðum sem eru lausir við hafís stóran hluta ársins, við aðstæður með óstöðugu veðri, hlýindum og með hafís að jafnaði aðeins fáa mánuði ársins, frá febrúar og fram í maí. Segja vísindamennirnir að við veiðar nýti þeir sér meðal annars ferskvatnsís sem brotni af jökulsporðum í fjarðabotnum en taka fram að meiri rannsóknir þurfi á lífsháttum þeirra. Vísindamennirnir söfnuðu gögnum um bjarndýrin á Suðaustur-Grænlandi um sjö ára skeið. Til samanburðar höfðu þeir gögn um birni norðar á austurströndinni sem safnað var á þrjátíu ára tímabili.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Þeir kalla eftir sérstakri verndun þessa undirstofns enda geti hann veitt innsýn í það hvernig hvítabirnir geti lifað af loftslagsbreytingar. Í viðtali við grænlenska fréttamiðilinn Sermitsiaq segir einn rannsakenda, Erik W. Born, að þessi litli suðaustur-grænlenski stofn hafi einhver gen sem þyrfti að varðveita til framtíðar. Þau gen gætu skipt miklu máli fyrir afkomu allra hvítabjarnastofna. Þarna sé hópur dýra sem erfðafræðilega og hegðunarlega hafi lagað sig að hlýrra loftslagi með minni hafís. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Grænland Vísindi Norðurslóðir Loftslagsmál Dýr Tengdar fréttir Hvítabirnir hörfa norðar vegna þynningar á norðurskautsísnum Hvítabirnir á Norðuríshafinu sækja sífellt norðar vegna þess hvað ísinn sunnar á hafinu þynnist hratt. Einn vísindamanna MOSAIC leiðangursins, sem lét skip sitt reka í eitt ár í gegnum ísbreiðuna, segir enn mögulegt að snúa þróuninni við en til þess hafi mannkynið skamman tíma. 23. október 2022 20:04 Óttast aldauða hvítabjarna fyrir lok aldarinnar Hop hafíss á norðurskautinu vegna hnattrænnar hlýnunar af völdum manna gæti leitt til þess að hvítabirnir verði nær útdauðir á jörðinni fyrir lok þessarar aldar, að mati vísindamanna. Jafnvel þó að dregið verði hratt úr losun gróðurhúsalofttegunda eigi margir undirstofnar þeirra eftir að verða breytingunum að bráð. 20. júlí 2020 16:25 Saga hvítabjarna hér á landi óblíð Tilkynning um hvítabjörn á Melrakkasléttu um sjöleytið í gær hefur vakið mikla athygli og jafnframt vakið upp minningar um komu hvítabjarna hingað til lands. 10. júlí 2018 11:13 Grænlendingar auka veiðar á hvítabjörnum Grænlensk stjórnvöld hafa aukið veiðikvóta á hvítabirni við Vestur- og Norður-Grænland um 21 prósent á næsta ári. Ástæðan er ný talning hvítabjarna. 28. desember 2017 21:30 Segir hvítabirni misvísandi tákn Umhverfisverndarsamtök eru sökuð um misvísandi skilaboð með því að nota hvítabirni sem tákn í baráttu sinni, á sama tíma og ísbjarnastofninn hafi fimmfaldast að stærð. 19. nóvember 2017 22:00 Hvítabjörn synti sleitulaust 566 kílómetra á níu dögum Rannsókn kanadískra vísindamanna á hvítabjörnum staðfestir gríðarlegt sundþrek þeirra. 24. apríl 2016 20:45 Mest lesið Útkallið reyndist vera tóm vitleysa Innlent „Orðlaus af reiði“ yfir óboðlegu leikskólahúsnæði í Ármúla Innlent „Öfga vinstri brjálæðingur“ og „Lygna-Kamala“ Erlent Lögreglumaður traðkaði á höfði manns Erlent Ekki fallist á að dyrabjallan sé að fylgjast með nágrannanum Innlent Fundu lík fimm Ísraelsmanna í Khan Younis Erlent Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Innlent Fjórtán ára stúlka myrt í Svíþjóð og jafnaldrar hennar í haldi Erlent „Hvað ertu að gera í þessum karlrembuflokki?“ Innlent Meðalævilengd Íslendinga styttist Innlent Fleiri fréttir Skógareldar í Jasper-þjóðgarðinum dreifast í byggð Gögn benda til aðkomu Sameinuðu arabísku furstadæmanna í Súdan Ruslabelgir frá Norður-Kóreu raska flugferðum og kveikja eld Fjórtán ára stúlka myrt í Svíþjóð og jafnaldrar hennar í haldi Fundu lík fimm Ísraelsmanna í Khan Younis Flugferð Icelandair aflýst vegna mótmæla á flugvelli Barist við olíuleka og flóð í kjölfar fellibylsins Gaemi Lögreglumaður traðkaði á höfði manns „Öfga vinstri brjálæðingur“ og „Lygna-Kamala“ Segir persónulegan metnað ekki mega standa í vegi fyrir lýðræðinu Netanyahu fékk standandi lófatak frá Bandaríkjaþingi Fjöldi mótmælir við sögulegt ávarp Netanjahú Frakklandsforseti blandar sér í mál hvalavinarins Musk segir fregnirnar af milljónunum 45 ósannar Heimshitamet slegið tvisvar á jafnmörgum dögum Hagnaður krúnunnar meira en tvöfaldast vegna vindorkusamninga Átján fórust í flugslysi í Nepal Kókaín finnst í lifrum og vöðvum hákarla í Brasilíu Sagði Harris vanhæfa sökum barnleysis Skákar Trump í skoðanakönnun Segir nýja stjórn ekki verða myndaða fyrr en eftir Ólympíuleikana Fulltrúar Fatah og Hamas undirrita viljayfirlýsingu í Peking Trump kvartar formlega vegna yfirtöku Harris á sjóðum Biden Microsoft kennir Evrópureglum um kerfisbilunina Ávarpar þjóðina á morgun Forstjóri lífvarðasveitarinnar segir af sér vegna banatilræðisins Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Stjórnvöld í Kína hyggjast hækka eftirlaunaaldurinn Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Sjá meira
Fjallað var um rannsóknina í fréttum Stöðvar 2 en hún beindist að hvítabjörnum á tiltölulega íslitlu svæði milli Prins Kristjánssunds við suðurodda Grænlands og bæjarins Tasiilaq og voru þeir bornir saman við birni sem lifa norðar með austurströnd Grænlands. Niðurstöðurnar birtust í vísindaritinu Science á nýliðnu ári. Hvítabjarnastofninn lifir á afmörkuðu svæði á Suðaustur-Grænlandi, á svæði sem er sunnar en Ísland. Punktarnir og línurnar tákna staðsetningar og hreyfingar samkvæmt gps-sendum á bjarndýrum.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Kristin L. Laidre, sjávarlíffræðingur við Heimskautastofnun Washington-háskóla í Seattle, fór fyrir rannsókninni sem tuttugu vísindamenn frá fjölda háskóla og vísindastofnana stóðu að í samstarfi við Auðlindastofnun Grænlands. Vísindamennirnir segja hvítabirni eina helstu táknmynd hugsanlegra fórnarlamba loftslagsbreytinga. Þeir þurfi hafís til að veiða seli, mikilvægustu fæðutegundina, og því muni minnkandi hafís mjög líklega hafa mikil áhrif á lífsskilyrði þeirra. Hvítabjörn á sundi á Ikateq-firði skammt frá Tasiilaq á Austur-Grænlandi. Bærinn var áður þekktur sem Ammassalik. Flugvöllur bæjarins er Kulusuk.Getty/Westend61 Laidre og samstarfsmenn hennar segja að í fyrsta sinn hafi tekist að lýsa sérstökum undirstofni hvítabjarna sem sé erfðafræðilega frábrugðnari nítján öðrum stofnun hvítabjarna og sé minna háður hafís. Þarna séu um tvöhundruð dýr sem lifi á svæði sem afmarkað sé af bröttum fjöllum Grænlands og úthafinu. Ólíkt öðrum hvítabjörnum, sem ferðist langar leiðir í fæðuleit, haldi þessir birnir sig við sitt heimasvæði. „Við vildum rannsaka þetta svæði vegna þess að vissum ekki mikið um hvítabirni á Suðaustur-Grænlandi. Við áttum hins vegar alls ekki von á því að finna þarna nýjan undirstofn,“ segir Kristin Laidre í viðtali á vefsíðu Washington-háskóla en hún vill skilgreina hann sem tuttugasta undirstofn hvítabjarna. „Við vissum að það væru birnir þarna út frá sögulegum heimildum og vitneskju frumbyggja. Við vissum bara ekki hversu sérstakir þeir eru.“ Frá Prins Kristjánssundi við syðsta odda Grænlands, Hvarf.Getty/Lars Ruecker Til þessa hefur almennt verið talið að hvítabirnir þoli vart meira en eitthundrað daga tímabil án hafíss. Eftir það fari hungrið að sverfa að þegar þeir geti ekki veitt hina fituríku seli. Birnirnir þarna hafa hins vegar aðlagað sig lífi í fjörðum sem eru lausir við hafís stóran hluta ársins, við aðstæður með óstöðugu veðri, hlýindum og með hafís að jafnaði aðeins fáa mánuði ársins, frá febrúar og fram í maí. Segja vísindamennirnir að við veiðar nýti þeir sér meðal annars ferskvatnsís sem brotni af jökulsporðum í fjarðabotnum en taka fram að meiri rannsóknir þurfi á lífsháttum þeirra. Vísindamennirnir söfnuðu gögnum um bjarndýrin á Suðaustur-Grænlandi um sjö ára skeið. Til samanburðar höfðu þeir gögn um birni norðar á austurströndinni sem safnað var á þrjátíu ára tímabili.Grafík/Sara Rut Fannarsdóttir Þeir kalla eftir sérstakri verndun þessa undirstofns enda geti hann veitt innsýn í það hvernig hvítabirnir geti lifað af loftslagsbreytingar. Í viðtali við grænlenska fréttamiðilinn Sermitsiaq segir einn rannsakenda, Erik W. Born, að þessi litli suðaustur-grænlenski stofn hafi einhver gen sem þyrfti að varðveita til framtíðar. Þau gen gætu skipt miklu máli fyrir afkomu allra hvítabjarnastofna. Þarna sé hópur dýra sem erfðafræðilega og hegðunarlega hafi lagað sig að hlýrra loftslagi með minni hafís. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Grænland Vísindi Norðurslóðir Loftslagsmál Dýr Tengdar fréttir Hvítabirnir hörfa norðar vegna þynningar á norðurskautsísnum Hvítabirnir á Norðuríshafinu sækja sífellt norðar vegna þess hvað ísinn sunnar á hafinu þynnist hratt. Einn vísindamanna MOSAIC leiðangursins, sem lét skip sitt reka í eitt ár í gegnum ísbreiðuna, segir enn mögulegt að snúa þróuninni við en til þess hafi mannkynið skamman tíma. 23. október 2022 20:04 Óttast aldauða hvítabjarna fyrir lok aldarinnar Hop hafíss á norðurskautinu vegna hnattrænnar hlýnunar af völdum manna gæti leitt til þess að hvítabirnir verði nær útdauðir á jörðinni fyrir lok þessarar aldar, að mati vísindamanna. Jafnvel þó að dregið verði hratt úr losun gróðurhúsalofttegunda eigi margir undirstofnar þeirra eftir að verða breytingunum að bráð. 20. júlí 2020 16:25 Saga hvítabjarna hér á landi óblíð Tilkynning um hvítabjörn á Melrakkasléttu um sjöleytið í gær hefur vakið mikla athygli og jafnframt vakið upp minningar um komu hvítabjarna hingað til lands. 10. júlí 2018 11:13 Grænlendingar auka veiðar á hvítabjörnum Grænlensk stjórnvöld hafa aukið veiðikvóta á hvítabirni við Vestur- og Norður-Grænland um 21 prósent á næsta ári. Ástæðan er ný talning hvítabjarna. 28. desember 2017 21:30 Segir hvítabirni misvísandi tákn Umhverfisverndarsamtök eru sökuð um misvísandi skilaboð með því að nota hvítabirni sem tákn í baráttu sinni, á sama tíma og ísbjarnastofninn hafi fimmfaldast að stærð. 19. nóvember 2017 22:00 Hvítabjörn synti sleitulaust 566 kílómetra á níu dögum Rannsókn kanadískra vísindamanna á hvítabjörnum staðfestir gríðarlegt sundþrek þeirra. 24. apríl 2016 20:45 Mest lesið Útkallið reyndist vera tóm vitleysa Innlent „Orðlaus af reiði“ yfir óboðlegu leikskólahúsnæði í Ármúla Innlent „Öfga vinstri brjálæðingur“ og „Lygna-Kamala“ Erlent Lögreglumaður traðkaði á höfði manns Erlent Ekki fallist á að dyrabjallan sé að fylgjast með nágrannanum Innlent Fundu lík fimm Ísraelsmanna í Khan Younis Erlent Loftefni hrundi í húsi sem fæst ekki uppkeypt Innlent Fjórtán ára stúlka myrt í Svíþjóð og jafnaldrar hennar í haldi Erlent „Hvað ertu að gera í þessum karlrembuflokki?“ Innlent Meðalævilengd Íslendinga styttist Innlent Fleiri fréttir Skógareldar í Jasper-þjóðgarðinum dreifast í byggð Gögn benda til aðkomu Sameinuðu arabísku furstadæmanna í Súdan Ruslabelgir frá Norður-Kóreu raska flugferðum og kveikja eld Fjórtán ára stúlka myrt í Svíþjóð og jafnaldrar hennar í haldi Fundu lík fimm Ísraelsmanna í Khan Younis Flugferð Icelandair aflýst vegna mótmæla á flugvelli Barist við olíuleka og flóð í kjölfar fellibylsins Gaemi Lögreglumaður traðkaði á höfði manns „Öfga vinstri brjálæðingur“ og „Lygna-Kamala“ Segir persónulegan metnað ekki mega standa í vegi fyrir lýðræðinu Netanyahu fékk standandi lófatak frá Bandaríkjaþingi Fjöldi mótmælir við sögulegt ávarp Netanjahú Frakklandsforseti blandar sér í mál hvalavinarins Musk segir fregnirnar af milljónunum 45 ósannar Heimshitamet slegið tvisvar á jafnmörgum dögum Hagnaður krúnunnar meira en tvöfaldast vegna vindorkusamninga Átján fórust í flugslysi í Nepal Kókaín finnst í lifrum og vöðvum hákarla í Brasilíu Sagði Harris vanhæfa sökum barnleysis Skákar Trump í skoðanakönnun Segir nýja stjórn ekki verða myndaða fyrr en eftir Ólympíuleikana Fulltrúar Fatah og Hamas undirrita viljayfirlýsingu í Peking Trump kvartar formlega vegna yfirtöku Harris á sjóðum Biden Microsoft kennir Evrópureglum um kerfisbilunina Ávarpar þjóðina á morgun Forstjóri lífvarðasveitarinnar segir af sér vegna banatilræðisins Bráðabirgðamælingar sýna heitasta dag jarðar frá upphafi mælinga Stjórnvöld í Kína hyggjast hækka eftirlaunaaldurinn Hver verður varaforsetaefni Kamölu Harris? Lögreglumaður skaut konu í höfuðið á heimili hennar Sjá meira
Hvítabirnir hörfa norðar vegna þynningar á norðurskautsísnum Hvítabirnir á Norðuríshafinu sækja sífellt norðar vegna þess hvað ísinn sunnar á hafinu þynnist hratt. Einn vísindamanna MOSAIC leiðangursins, sem lét skip sitt reka í eitt ár í gegnum ísbreiðuna, segir enn mögulegt að snúa þróuninni við en til þess hafi mannkynið skamman tíma. 23. október 2022 20:04
Óttast aldauða hvítabjarna fyrir lok aldarinnar Hop hafíss á norðurskautinu vegna hnattrænnar hlýnunar af völdum manna gæti leitt til þess að hvítabirnir verði nær útdauðir á jörðinni fyrir lok þessarar aldar, að mati vísindamanna. Jafnvel þó að dregið verði hratt úr losun gróðurhúsalofttegunda eigi margir undirstofnar þeirra eftir að verða breytingunum að bráð. 20. júlí 2020 16:25
Saga hvítabjarna hér á landi óblíð Tilkynning um hvítabjörn á Melrakkasléttu um sjöleytið í gær hefur vakið mikla athygli og jafnframt vakið upp minningar um komu hvítabjarna hingað til lands. 10. júlí 2018 11:13
Grænlendingar auka veiðar á hvítabjörnum Grænlensk stjórnvöld hafa aukið veiðikvóta á hvítabirni við Vestur- og Norður-Grænland um 21 prósent á næsta ári. Ástæðan er ný talning hvítabjarna. 28. desember 2017 21:30
Segir hvítabirni misvísandi tákn Umhverfisverndarsamtök eru sökuð um misvísandi skilaboð með því að nota hvítabirni sem tákn í baráttu sinni, á sama tíma og ísbjarnastofninn hafi fimmfaldast að stærð. 19. nóvember 2017 22:00
Hvítabjörn synti sleitulaust 566 kílómetra á níu dögum Rannsókn kanadískra vísindamanna á hvítabjörnum staðfestir gríðarlegt sundþrek þeirra. 24. apríl 2016 20:45