Ríkisstjórnin fékk það sem hún bað um: meiri verðbólgu og hærri vexti Jóhann Páll Jóhannsson skrifar 9. febrúar 2023 07:31 Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur kyndir undir verðbólgu með óábyrgri stefnu í ríkisfjármálum. Þetta er ein af orsökum vaxtahækkunarinnar sem kynnt var í gær. Við jafnaðarmenn vöruðum við þessari þróun í hverri þingræðunni á fætur annarri í fjárlagaumræðunni fyrir jól. Seðlabankinn varaði við, ótal hagsmunaaðilar vöruðu við en allt kom fyrir ekki. Nú mælist verðbólga 9,9 prósent og meginvextir Seðlabankans eru komnir upp í 6,5 prósent, hafa ekki verið hærri í tæp 13 ár. Hunsuðu hættumerkin og gáfu í Fjárlagafrumvarp ársins 2023 gerði í upphafi ráð fyrir 89 milljarða hallarekstri þrátt fyrir þenslu, kraftmikinn hagvöxt og hátt atvinnustig. Meðan fjárlögin voru til umfjöllunar á vettvangi Alþingis komu fram nýjar og dekkri verðbólguspár og stýrivextir voru hækkaðir um 25 punkta. Stjórnarmeirihlutinn á Alþingi skeytti engu um þessi hættumerki. Í staðinn ýttu stjórnarliðar enn fastar á bensíngjöfina og gerðu breytingar á frumvarpinu samkvæmt pöntun ríkisstjórnarinnar sem fólu í sér útgjaldaaukningu upp á tugi milljarða til viðbótar án þess að aflað væri nýrra tekna til að vega á móti þensluáhrifunum. Þannig var fjárlagahallinn keyrður upp í 120 milljarða og allar tillögur okkar jafnaðarmanna sem hefðu bætt afkomu ríkissjóðs voru felldar í þingsal. „Það er eins og stjórnarmeirihlutinn sé að grátbiðja um að verðbólga sé meiri og vextir hærri eða haldist háir,“ sagði ég í þingræðu 8. desember. „Þetta virkar svolítið þannig á mann, eins og ákall hérna frá Alþingi: ‚Já, höfum vextina háa! Áfram, meiri verðbólgu!‘ Ég veit ekki alveg hvað fólki gengur til hér í þessu húsi.“ Ekki benda á mig! Nýjasta vaxtahækkunin á sér ýmsar ástæður og þetta misræmi milli tekna og gjalda í ríkisbúskapnum er ein þeirra eins og stjórnendur Seðlabankans hafa staðfest í viðtölum. Ríkisstjórn Íslands og stjórnarmeirihlutinn á Alþingi bera óskoraða ábyrgð á þessu, og enginn ber þyngri ábyrgð á þessu en fjármála- og efnahagsráðherra, Bjarni Benediktsson sem hefur verið treyst fyrir stefnumörkun í ríkisfjármálum og samhæfingu fjármála- og hagstjórnarstefnu fyrir hið opinbera. Bjarni hefur nú birt grátbroslega yfirlýsingu á Facebook þar sem hann biðlar til landsmanna að vera ekki að „leita að sökudólgum“. Svoleiðis tala gjarnan sökudólgar í nauðvörn og þarf ekki að hafa um það mörg orð. Þegar Logi Einarsson spurði Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra á dögunum hvernig ríkisstjórnin ætlaði að taka á verðbólgu komu engin efnisleg svör. Í staðinn faldi forsætisráðherra sig á bak við Seðlabankann, sagði að glíman við verðbólgu væri fyrst og fremst á ábyrgð hans. Staðreyndin er auðvitað sú að ríkisstjórn Íslands ber skylda til þess samkvæmt lögum um opinber fjármál að reka fjármálastefnu sem stuðlar að efnahagslegum stöðugleika. Það er meira að segja forsætisráðherra sem fer með þjóðhagsmál og hagstjórn almennt samkvæmt forsetaúrskurði. Ábyrgðarflótti forsætisráðherra og fjármálaráðherra er afhjúpandi fyrir úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna, verðbólgu sem er furðu mikil í alþjóðlegum samanburði þegar horft er til þess að við njótum sérstöðu í orkumálum og glímum ekki við þá hækkun húshitunarkostnaðar og orkuverðs sem er að sliga heimilin í öðrum Evrópuríkjum. Sinnuleysi gagnvart afkomu fólks Nýjasta vaxtahækkun Seðlabankans er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. Þau treysta einfaldlega á peningastefnunefnd Seðlabankans í þessum efnum sem býr þó yfir fáum úrræðum öðrum en að hækka stýrivexti með ömurlegum afleiðingum fyrir skuldsett heimili. Ef ríkisfjármálin róa ekki í sömu átt og peningastefnan munu vextir einfaldlega haldast háir og jafnvel hækka enn frekar. Miðstjórn Alþýðusambands Íslands hittir naglann á höfuðið: „Aðgerðarleysi ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur gengur þvert á viðtekin viðbrögð í nágrannalöndum þar sem ráðamenn beita tækjum ríkisvaldsins til að lina áhrif afkomukreppunnar og vinna skipulega að því að hemja verðbólgu. Í þeirri staðreynd birtist forgangsröðun ríkisstjórnarinnar og sinnuleysi gagnvart afkomu fólksins í landinu.“ Við jafnaðarmenn munum halda áfram að tala fyrir ábyrgri ríkisfjármálastefnu í þágu fólksins í landinu: að unnið verði gegn þenslu og afkoma ríkisins bætt með sanngjörnum sköttum á hæstu tekjur, hvalrekagróða og auðlindarentu og að velferðarkerfinu verði beitt með markvissum hætti til að styðja við heimili sem þurfa á stuðningi að halda. Þannig á að stjórna í velferðarþjóðfélagi. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhann Páll Jóhannsson Samfylkingin Verðlag Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Ábyrgð Seðlabanka eða ríkisstjórnar? Vaxtahækkun Seðlabankans á miðvikudag er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. En það sem er kannski alvarlegra er algjört sinnuleysi stjórnarmeirihlutans gagnvart því verkefni að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgu og hækkandi húsnæðiskostnaði, tryggja að auknar byrðar dreifist með sanngjörnum hætti um samfélagið. 24. nóvember 2022 18:00 Tvöfaldur skellur fyrir tekjulægri Ríkisstjórnin hefur heykst á að beita tækjum ríkisfjármálanna til að taka á verðbólgunni og látið Seðlabankann einan um verkefnið. 24. ágúst 2022 10:31 Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson Skoðun Skoðun Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur kyndir undir verðbólgu með óábyrgri stefnu í ríkisfjármálum. Þetta er ein af orsökum vaxtahækkunarinnar sem kynnt var í gær. Við jafnaðarmenn vöruðum við þessari þróun í hverri þingræðunni á fætur annarri í fjárlagaumræðunni fyrir jól. Seðlabankinn varaði við, ótal hagsmunaaðilar vöruðu við en allt kom fyrir ekki. Nú mælist verðbólga 9,9 prósent og meginvextir Seðlabankans eru komnir upp í 6,5 prósent, hafa ekki verið hærri í tæp 13 ár. Hunsuðu hættumerkin og gáfu í Fjárlagafrumvarp ársins 2023 gerði í upphafi ráð fyrir 89 milljarða hallarekstri þrátt fyrir þenslu, kraftmikinn hagvöxt og hátt atvinnustig. Meðan fjárlögin voru til umfjöllunar á vettvangi Alþingis komu fram nýjar og dekkri verðbólguspár og stýrivextir voru hækkaðir um 25 punkta. Stjórnarmeirihlutinn á Alþingi skeytti engu um þessi hættumerki. Í staðinn ýttu stjórnarliðar enn fastar á bensíngjöfina og gerðu breytingar á frumvarpinu samkvæmt pöntun ríkisstjórnarinnar sem fólu í sér útgjaldaaukningu upp á tugi milljarða til viðbótar án þess að aflað væri nýrra tekna til að vega á móti þensluáhrifunum. Þannig var fjárlagahallinn keyrður upp í 120 milljarða og allar tillögur okkar jafnaðarmanna sem hefðu bætt afkomu ríkissjóðs voru felldar í þingsal. „Það er eins og stjórnarmeirihlutinn sé að grátbiðja um að verðbólga sé meiri og vextir hærri eða haldist háir,“ sagði ég í þingræðu 8. desember. „Þetta virkar svolítið þannig á mann, eins og ákall hérna frá Alþingi: ‚Já, höfum vextina háa! Áfram, meiri verðbólgu!‘ Ég veit ekki alveg hvað fólki gengur til hér í þessu húsi.“ Ekki benda á mig! Nýjasta vaxtahækkunin á sér ýmsar ástæður og þetta misræmi milli tekna og gjalda í ríkisbúskapnum er ein þeirra eins og stjórnendur Seðlabankans hafa staðfest í viðtölum. Ríkisstjórn Íslands og stjórnarmeirihlutinn á Alþingi bera óskoraða ábyrgð á þessu, og enginn ber þyngri ábyrgð á þessu en fjármála- og efnahagsráðherra, Bjarni Benediktsson sem hefur verið treyst fyrir stefnumörkun í ríkisfjármálum og samhæfingu fjármála- og hagstjórnarstefnu fyrir hið opinbera. Bjarni hefur nú birt grátbroslega yfirlýsingu á Facebook þar sem hann biðlar til landsmanna að vera ekki að „leita að sökudólgum“. Svoleiðis tala gjarnan sökudólgar í nauðvörn og þarf ekki að hafa um það mörg orð. Þegar Logi Einarsson spurði Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra á dögunum hvernig ríkisstjórnin ætlaði að taka á verðbólgu komu engin efnisleg svör. Í staðinn faldi forsætisráðherra sig á bak við Seðlabankann, sagði að glíman við verðbólgu væri fyrst og fremst á ábyrgð hans. Staðreyndin er auðvitað sú að ríkisstjórn Íslands ber skylda til þess samkvæmt lögum um opinber fjármál að reka fjármálastefnu sem stuðlar að efnahagslegum stöðugleika. Það er meira að segja forsætisráðherra sem fer með þjóðhagsmál og hagstjórn almennt samkvæmt forsetaúrskurði. Ábyrgðarflótti forsætisráðherra og fjármálaráðherra er afhjúpandi fyrir úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna, verðbólgu sem er furðu mikil í alþjóðlegum samanburði þegar horft er til þess að við njótum sérstöðu í orkumálum og glímum ekki við þá hækkun húshitunarkostnaðar og orkuverðs sem er að sliga heimilin í öðrum Evrópuríkjum. Sinnuleysi gagnvart afkomu fólks Nýjasta vaxtahækkun Seðlabankans er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. Þau treysta einfaldlega á peningastefnunefnd Seðlabankans í þessum efnum sem býr þó yfir fáum úrræðum öðrum en að hækka stýrivexti með ömurlegum afleiðingum fyrir skuldsett heimili. Ef ríkisfjármálin róa ekki í sömu átt og peningastefnan munu vextir einfaldlega haldast háir og jafnvel hækka enn frekar. Miðstjórn Alþýðusambands Íslands hittir naglann á höfuðið: „Aðgerðarleysi ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur gengur þvert á viðtekin viðbrögð í nágrannalöndum þar sem ráðamenn beita tækjum ríkisvaldsins til að lina áhrif afkomukreppunnar og vinna skipulega að því að hemja verðbólgu. Í þeirri staðreynd birtist forgangsröðun ríkisstjórnarinnar og sinnuleysi gagnvart afkomu fólksins í landinu.“ Við jafnaðarmenn munum halda áfram að tala fyrir ábyrgri ríkisfjármálastefnu í þágu fólksins í landinu: að unnið verði gegn þenslu og afkoma ríkisins bætt með sanngjörnum sköttum á hæstu tekjur, hvalrekagróða og auðlindarentu og að velferðarkerfinu verði beitt með markvissum hætti til að styðja við heimili sem þurfa á stuðningi að halda. Þannig á að stjórna í velferðarþjóðfélagi. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands.
Ábyrgð Seðlabanka eða ríkisstjórnar? Vaxtahækkun Seðlabankans á miðvikudag er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. En það sem er kannski alvarlegra er algjört sinnuleysi stjórnarmeirihlutans gagnvart því verkefni að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgu og hækkandi húsnæðiskostnaði, tryggja að auknar byrðar dreifist með sanngjörnum hætti um samfélagið. 24. nóvember 2022 18:00
Tvöfaldur skellur fyrir tekjulægri Ríkisstjórnin hefur heykst á að beita tækjum ríkisfjármálanna til að taka á verðbólgunni og látið Seðlabankann einan um verkefnið. 24. ágúst 2022 10:31
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun