Erfitt að meta þjónustuþörfina í gistiskýlum og þörf á fleiri úrræðum

Nokkur úrræði eru til staðar fyrir heimilislausa einstaklinga með fjölþætta vanda á höfuðborgarsvæðinu en gistiskýlin eru fyrsta stopp marga. Á höfuðborgarsvæðinu eru þrjú gistiskýli fyrir heimilislausa, þar af rekur Reykjavíkurborg eitt á Lindargötu og eitt á Granda. Þá rekur Rótin Konukot.

Úrræðin eru vel nýtt að sögn Sigþrúðar Erlu Arnardóttur, framkvæmdastjóra Vesturmiðstöðvar hjá Reykjavíkurborg en um hundrað manns í heildina eru í hópi þeirra sem leita í gistiskýlin.

„Þetta eru um fimmtíu pláss, sem að við erum með á hverri nóttu sem standa opin einstaklingum sem að eru í neyð. Það hefur verið þó nokkur aðsókn og núna undanfarna mánuði höfum við verið að sjá aukningu á þeim sem eru að koma inn og þurfa á þjónustu að halda,“ segir Sigþrúður Erla.

Misjafnt er hvert fólk leitar. Á Granda eru það helst karlmenn með vímuefnavanda og á Lindargötu eru það helst karlmenn sem glíma við langtímaneyslu, til að mynda áfengis. Í Konukoti eru að lokum konur með alls kyns vanda. Þó eru einhverjir sem að eru ekki í neyslu en þurfa engu að síður á aðstoð að halda.

„Við reynum að horfa á stöðu hvers og eins og fara inn í samtalið eftir því sem viðkomandi treystir sér í. Fyrir þá sem eru búnir að koma hérna í nokkur skipti þá eru starfsmenn á staðnum sem þekkja vel til og við reynum að koma viðkomandi strax í samtal við félagsráðgjafa sveitarfélagsins og reyna að fá einhverja áætlun í hans máli,“ segir Sigþrúður.

Í grunninn sé þó um neyðarúrræði að ræða og eðli málsins samkvæmt takmarkað hversu mikið hægt er að hjálpa eða meta þörfina að hverju sinni. Verið sé að vinna í endurskoðun á aðgerðaráætlun borgarinnar í málaflokknum og stefnumótun í fullum gangi en þörf sé á fleiri úrræðum.

„Í neyðarskýlinu eru bara það margir og það er það mikið áreiti að það er erfitt að meta nákvæmlega hver þjónustuþörfin er eða hvaða stuðning þú þarft. En við viljum gjarnan setja upp þrepaskipt kerfi þannig við getum betur áttað okkur á hver þörfin er hjá hverjum og einum,“ segir Sigþrúður og bendir á að þau leggi til að mynda mikla áherslu á þrepaskipt húsnæði.

Auka þurfi heilbrigðisþjónustu til muna

Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra greindi frá því í kvöldfréttum í gær að þörf væri á heildstæðri stefnu í málaflokknum en hann ætli að stofna starfshóp til að móta aðgerðaráætlun fyrir hópinn. Vonaðist hann til að geta lagt afraksturinn fyrir þingið í vetur.

Þörf væri á skaðaminnkandi úrræði og að fólk með alvarlegan vímuefnavanda gæti jafnvel fengið og notað morfín undir eftirliti heilbrigðisstarfsfólks. Neyslurýmið Ylja hafi gefið góða raun hvað það varðar en í síðasta mánuði var greint frá því að það myndi loka eftir að hafa verið starfandi í eitt ár.

Ráðherrann tilkynnir nú að varanlegu neyslurými verði komið á fót og fjármagn í það verið tryggt.

„Við erum í samtali við velferðarsvið Reykjavíkurborgar um að finna staðinn, það er búið að tryggja 50 milljónir í reksturinn af okkar hálfu. síðan höfum við fjármagnað tvö stöðugildi hjúkrunarfræðinga og það er líka verið að vinna í því að vera með aukna heilbrigðisþjónustu á vettvangi, meðal annars tilraunarverkefni í Konukoti og það gæti síðan verið nánari útfærsla á því þegar við finnum þessu stað,“ segir Willum.

Sigþrúður segir þetta skref í rétta átt en þegar hafi einn hjúkrunarfræðingur verið ráðinn til að sinna hjúkrun á vettvangi og bíða þau spennt eftir að geta farið af stað.

„Við bara fögnum öllu samstarfi varðandi það og við þurfum einmitt að huga að því virkilega hvernig ætlum við að vera með heilbrigðisþjónustu fyrir þennan hóp,“ segir Sigþrúður. „Hvernig við ætlum að þjónusta hópinn til þess að vera með þessa skaðaminnkandi nálgun, því þetta er ekki hópur sem hættir einn tveir og þrír.“

Ljóst sé að margt mætti betur fara en fleiri sveitarfélög þurfi meðal annars að taka þátt.

„Okkur vantar heildarstefnumótun, ekki bara fyrir sveitarfélagið heldur líka fyrir Ísland og ríkið þarf að koma þar að. Ef við náum því að koma einhvern veginn fleiri að þessu borði þá held ég að við getum gert mun betur,“ segir Sigþrúður.

Ítarlega var fjallað um málefni heimilislausra í Kompás þar sem innsýn var fengin inn í daglegt líf nokkurra einstaklinga á götunni og lífsbaráttuna sem einkennir hvern einasta dag.