Allt í einu er lögreglan með rafbyssur Björn Leví Gunnarsson skrifar 23. mars 2023 10:30 Allt í einu hefur lögreglan fengið leyfi til þess að nota rafbyssur. Sama dag og dómsmálaráðherra segist hafa tekið ákvörðun um að gera nauðsynlegar breytingar til þess að láta lögregluna fá rafbyssur segir forsætisráðherra að það þurfi nú að ræða málið í ríkisstjórn og í þinginu. Og nei, við skulum hafa það á hreinu: þetta eru ekki „rafvarnarvopn,“ „rafvarnartæki“ eða „rafvarnartól.“ Þetta eru rafbyssur. Málið er ekki flóknara en svo. Eðli þessara vopna breytist ekkert þó séu kölluð krúttlegri nöfnum. Þetta eru rafbyssur – og núna má lögreglan allt í einu nota þær á sama hátt og lögreglan beitir kylfum og úða. Eins og hendi sé veifað. Það er mikilvægt að þetta sérstaklega skýrt; nú er búið að auka við vopnabúnað lögreglunnar með rafbyssum án þess að um það hafi verið haft nokkurtsamráð. Það var ekki samráð við ríkisstjórnina, það var ekki samráð við þingið og það var heldur ekki samráð við þjóðina. Dómsmálaráðherra fannst bara að lögreglan ætti að vopnast og lét það gerast, þrátt fyrir athugasemdir forsætisráðherra. Eru ekki allir í stuði? Með reglugerðinni sem dómsmálaráðherra setti í lok síðasta árs kemur skýrt og greinilega fram að heimilt sé að nota rafbyssur í öllum tilfellum þar sem heimilt væri að nota kylfu eða úða: „Lögreglu er heimilt að nota rafvarnarvopn þegar heimilt er að nota úðavopn eða kylfu, ef talið er að úðavopn eða kylfa eða aðrar vægari aðgerðir muni ekki nægja til þess að yfirbuga aðila eða skilyrði um notkun skotvopna er ekki til staðar.“ Hér er reyndar bætt um betur og í raun gefin heimild til þess að nota frekar rafbyssu en kylfu og úða: „Heimilt er að nota rafvarnarvopn ef lögreglumaður telur notkun þess geta afstýrt frekari hættu fyrir hann sjálfan eða aðra, svo sem þar sem hægt er að beita rafvarnarvopni á lengra færi en úðavopni eða kylfu.“ Það er augljóslega hægt að nota rafbyssu á lengra færi en hægt er að nota kylfu eða úða, og þar með auðveldara að afstýra meintri hættu úr fjarlægð. Það má gera ráð fyrir því að notkun rafbyssa verði tiltölulega algeng í samanburði við kylfu og úða – hvort sem við erum að tala um að lögreglan hóti því að beita vopninu eða hleypi af rafbyssunni. Enginn talaði við neinn Eins og fram hefur komið þá taldi forsætisráðherra að ræða þyrfti rafbyssur innan ríkisstjórnar. Það er sagt sama dag og dómsmálaráðherra sendi grein í Morgunblaðið um að lögreglan fengi að nota rafbyssur, mögulega strax eftir páska. Í greininni skrifar dómsmálaráðherra: „Að vandlega íhuguðu máli hef ég tekið ákvörðun um gera nauðsynlegar reglugerðarbreytingar til að heimila lögreglu að hefja innleiðingarferli að því er varðar notkun rafvarnarvopna.“ Þarna kom hvergi fram að það væri þegar búið að gera reglugerðarbreytingarnar og að þær hafi verið undirritaðar þennan sama dag. Það er augljóst á viðbrögðum forsætisráðherra að hún hafði ekki hugmynd um að þetta væri búið og gert. Þar kemur skýrt fram að forsætisráðherra telji að það eigi að bera málið undir þingið og að málið hafi ekki verið rætt á undanförnum fundum ríkisstjórnarinnar. Umboðsmaður segir það einnig vera þýðingarlaust hvort reglurnar höfðu þegar verið undirritaðar og sendar til birtingar þegar forsætisráðherra var sagt frá þessari ákvörðun dómsmálaráðherra. Mjög einfalt hefði verið að fresta framkvæmd málsins. Þetta er þá staðan sem við stöndum frammi fyrir í dag. Forsætisráðherra telur að um mikilvæga áherslubreytingu á vopnaburði lögreglu sé að ræða. Dómsmálaráðherra er ósammála og segir að hann ráði því bara hvort þetta sé mikilvægt mál eða ekki og engum dettur í hug að spyrja þing eða þjóð um álit sitt. Svona er þetta bara… eða hvað? Afleiðingin er sú að lögreglan fær rafbyssur – og við getum ekki annað en spurt okkur að því hvort raunverulega sé svo í pottinn búið að enginn geti sagt nokkuð við því? Getur forsætisráðherra ekki einu sinni sagt við ráðherra sinnar eigin ríkisstjórnar að málið sé mikilvægt og beri að meðhöndla á viðeigandi hátt, með viðeigandi samtali og samráði? Og hvað með okkur hin? Vonandi verðum við aldrei fyrir þeirri lífsreynslu að horfa á lögreglumann beina að okkur rafbyssu, en miðað við fyrri dæmi þar sem piðarúða var beitt, þá hefði til dæmis ekki verið ólíklegt að rafbyssum hefði verið beitt á mótmælendur við Alþingishúsið. Þannig gætu þingmenn horft á fólk vera lamað með raflosti vegna mótmæla. Við erum því í mjög undarlegri stöðu. Forsætisráðherra segir, endurorðað, „þetta er mikilvægt“ á meðan dómsmálaráðherra segir „þetta er ekki mikilvægt“. Það sem er að veði í þessari störukeppni er, samkvæmt umboðsmanni, “það traust sem borgararnir eiga að geta borið til þess að æðsta stjórn landsins vinni mál og afgreiði af fagmennsku og yfirvegun”. Það hlýtur að vera meiri háttar mál þegar það er ósætti innan ríkisstjórnarinnar, hvað þá um jafn alvarlegt mál og að vopnvæða lögregluna með rafbyssum. Við hljótum að þurfa að greiða úr þessum ágreiningi einhvern veginn – en það er varla hægt að gera á meðan vopnvæðingin er enn í gildi. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Leví Gunnarsson Rafbyssur Lögreglan Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Sjá meira
Allt í einu hefur lögreglan fengið leyfi til þess að nota rafbyssur. Sama dag og dómsmálaráðherra segist hafa tekið ákvörðun um að gera nauðsynlegar breytingar til þess að láta lögregluna fá rafbyssur segir forsætisráðherra að það þurfi nú að ræða málið í ríkisstjórn og í þinginu. Og nei, við skulum hafa það á hreinu: þetta eru ekki „rafvarnarvopn,“ „rafvarnartæki“ eða „rafvarnartól.“ Þetta eru rafbyssur. Málið er ekki flóknara en svo. Eðli þessara vopna breytist ekkert þó séu kölluð krúttlegri nöfnum. Þetta eru rafbyssur – og núna má lögreglan allt í einu nota þær á sama hátt og lögreglan beitir kylfum og úða. Eins og hendi sé veifað. Það er mikilvægt að þetta sérstaklega skýrt; nú er búið að auka við vopnabúnað lögreglunnar með rafbyssum án þess að um það hafi verið haft nokkurtsamráð. Það var ekki samráð við ríkisstjórnina, það var ekki samráð við þingið og það var heldur ekki samráð við þjóðina. Dómsmálaráðherra fannst bara að lögreglan ætti að vopnast og lét það gerast, þrátt fyrir athugasemdir forsætisráðherra. Eru ekki allir í stuði? Með reglugerðinni sem dómsmálaráðherra setti í lok síðasta árs kemur skýrt og greinilega fram að heimilt sé að nota rafbyssur í öllum tilfellum þar sem heimilt væri að nota kylfu eða úða: „Lögreglu er heimilt að nota rafvarnarvopn þegar heimilt er að nota úðavopn eða kylfu, ef talið er að úðavopn eða kylfa eða aðrar vægari aðgerðir muni ekki nægja til þess að yfirbuga aðila eða skilyrði um notkun skotvopna er ekki til staðar.“ Hér er reyndar bætt um betur og í raun gefin heimild til þess að nota frekar rafbyssu en kylfu og úða: „Heimilt er að nota rafvarnarvopn ef lögreglumaður telur notkun þess geta afstýrt frekari hættu fyrir hann sjálfan eða aðra, svo sem þar sem hægt er að beita rafvarnarvopni á lengra færi en úðavopni eða kylfu.“ Það er augljóslega hægt að nota rafbyssu á lengra færi en hægt er að nota kylfu eða úða, og þar með auðveldara að afstýra meintri hættu úr fjarlægð. Það má gera ráð fyrir því að notkun rafbyssa verði tiltölulega algeng í samanburði við kylfu og úða – hvort sem við erum að tala um að lögreglan hóti því að beita vopninu eða hleypi af rafbyssunni. Enginn talaði við neinn Eins og fram hefur komið þá taldi forsætisráðherra að ræða þyrfti rafbyssur innan ríkisstjórnar. Það er sagt sama dag og dómsmálaráðherra sendi grein í Morgunblaðið um að lögreglan fengi að nota rafbyssur, mögulega strax eftir páska. Í greininni skrifar dómsmálaráðherra: „Að vandlega íhuguðu máli hef ég tekið ákvörðun um gera nauðsynlegar reglugerðarbreytingar til að heimila lögreglu að hefja innleiðingarferli að því er varðar notkun rafvarnarvopna.“ Þarna kom hvergi fram að það væri þegar búið að gera reglugerðarbreytingarnar og að þær hafi verið undirritaðar þennan sama dag. Það er augljóst á viðbrögðum forsætisráðherra að hún hafði ekki hugmynd um að þetta væri búið og gert. Þar kemur skýrt fram að forsætisráðherra telji að það eigi að bera málið undir þingið og að málið hafi ekki verið rætt á undanförnum fundum ríkisstjórnarinnar. Umboðsmaður segir það einnig vera þýðingarlaust hvort reglurnar höfðu þegar verið undirritaðar og sendar til birtingar þegar forsætisráðherra var sagt frá þessari ákvörðun dómsmálaráðherra. Mjög einfalt hefði verið að fresta framkvæmd málsins. Þetta er þá staðan sem við stöndum frammi fyrir í dag. Forsætisráðherra telur að um mikilvæga áherslubreytingu á vopnaburði lögreglu sé að ræða. Dómsmálaráðherra er ósammála og segir að hann ráði því bara hvort þetta sé mikilvægt mál eða ekki og engum dettur í hug að spyrja þing eða þjóð um álit sitt. Svona er þetta bara… eða hvað? Afleiðingin er sú að lögreglan fær rafbyssur – og við getum ekki annað en spurt okkur að því hvort raunverulega sé svo í pottinn búið að enginn geti sagt nokkuð við því? Getur forsætisráðherra ekki einu sinni sagt við ráðherra sinnar eigin ríkisstjórnar að málið sé mikilvægt og beri að meðhöndla á viðeigandi hátt, með viðeigandi samtali og samráði? Og hvað með okkur hin? Vonandi verðum við aldrei fyrir þeirri lífsreynslu að horfa á lögreglumann beina að okkur rafbyssu, en miðað við fyrri dæmi þar sem piðarúða var beitt, þá hefði til dæmis ekki verið ólíklegt að rafbyssum hefði verið beitt á mótmælendur við Alþingishúsið. Þannig gætu þingmenn horft á fólk vera lamað með raflosti vegna mótmæla. Við erum því í mjög undarlegri stöðu. Forsætisráðherra segir, endurorðað, „þetta er mikilvægt“ á meðan dómsmálaráðherra segir „þetta er ekki mikilvægt“. Það sem er að veði í þessari störukeppni er, samkvæmt umboðsmanni, “það traust sem borgararnir eiga að geta borið til þess að æðsta stjórn landsins vinni mál og afgreiði af fagmennsku og yfirvegun”. Það hlýtur að vera meiri háttar mál þegar það er ósætti innan ríkisstjórnarinnar, hvað þá um jafn alvarlegt mál og að vopnvæða lögregluna með rafbyssum. Við hljótum að þurfa að greiða úr þessum ágreiningi einhvern veginn – en það er varla hægt að gera á meðan vopnvæðingin er enn í gildi. Höfundur er þingmaður Pírata.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar