Innlent

Seðlabankinn mun ekki hika við að hækka vexti í tveggja stafa tölu

Heimir Már Pétursson skrifar
Ásgeir Jónsson skorar á aðila vinnumarkaðrins að gera hófsama langtíma kjarasamninga og stjórnvöld til meira aðhalds í ríkisfjármálum.
Ásgeir Jónsson skorar á aðila vinnumarkaðrins að gera hófsama langtíma kjarasamninga og stjórnvöld til meira aðhalds í ríkisfjármálum. Vísir/Vilhelm

Seðlabankinn mun ekki hika við að hækka meginvexti sína í tveggja stafa tölu ef á þarf að halda til að ná verðbólgu niður að sögn seðlabankastjóra. Bankinn hækkaði vexti um 1,25 prósentustig í morgun og skorar á aðila vinnumarkaðarins að gera hófsama langtímasamninga og stjórnvöld að auka aðhald sitt í efnahagsmálum.

Meginvextir Seðlabankans eru nú komnir í 8,75 prósent. Næsti vaxtaákvörðunardagur er ekki fyrr en 23. ágúst. Seðlabankastjóri segir að ef aðrir aðilar í efnahagslífinu fari ekki að bregðast við muni vextir þurfa að hækka enn á ný í ágúst.

Fyrir nokkrum mánuðum taldi Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri ólíklegt að meginvextir myndu hækka í tveggja stafa tölu. Nú nálgast þeir hana hratt og húsnæðislánavextir bankanna á óverðtryggðum lánum fara örugglega yfir tíu prósentin eftir ákvörðun Seðlabankans í morgun.

„Við gerum bara það sem við þurfum að gera. Ef að það þarf tveggja stafa tölu til að ná verðbólgunni niður, þá tökum við tveggja stafa tölu. Það er ekkert annað sem við getum gert,“ segir Ásgeir.

Ásgeir Jónsson hafði ekki trú á að meginvextir myndu ná tveggja stafa tölu fyrir nokkrum mánuðum en segir nú að Seðlabankinn muni ekki hika við að setja vextina í tveggja stafa tölu ef á þurfi að halda til að ná niður verðbólgu.Vísir/Vilhelm

Seðlabankinn hefur ekki einungis beitt vaxtahækkunum í baráttunni við verðbólguna. Hann hefur einnig hert eignfjárkröfu heimila við töku húsnæðislána. Í mars hækkaði hann framlag viðskiptabankanna í svo kallaðan sveiflujöfnunarauka úr tveimur prósentum í 2,5 prósent og í dag hækkaði hann síðan bindskyldu bankanna á fjármunum sínum úr einu prósenti í tvö. Þetta er gert til að draga úr útlánagetu bankanna en lán til fyrirtækja hafa aukist töluvert að undanförnu.

Efnahagslífið er á fleygi ferð og mikill hagvöxtur þannig að flytja hefur þurft inn tugi þúsunda manna til að anna eftirspurn eftir vinnuafli á sama tíma og skortur er á húsnæði. Þá er spáð metfjölda ferðamanna á þessu ári.

Væri ekki nær fyrir flugfélögin að einblína núna meira á skiptifarþega en endilega farþega til Íslands?

„Ég ætla ekki að segja flugfélögunum hvað þau eiga að gera. En þetta sem þú nefnir er ein af ástæðunum fyrir því að við teljum að við þurfum að herða taumhald peningastefnunnar,“ segir seðlabankastjóri. Til að dökk verðbólguspá Seðlabankans rætist ekki þurfi stjórnvöld að auka aðhald sitt í ríkisfjármálum.

„Núna ætti að vera lag til þess að eyða halla á fjárlögum og ná jafnvel fram afgangi. Miðað við hvað tekjuvöxturinn er hraður út af því hvað hagvöxtur er mikill. Þannig að núna ætti að vera lag til að ná jafnvægi í ríkisfjarmálum.”

Úr verkalýðshreyfingunni berast þær raddir að kannski væri best að gera annan skammtímasamning í ljósi aðstæðna. Seðlabankastjóri segir það í raun kröfu um enn frekari vaxtahækkanir.

„Við þurfum langtímasamning. Við þurfum plan fyrir framtíðina. Við þurfum plan til að ná niður verðbólguvæntingum og tryggja stöðugleika. Við viðurkennum okkar ábyrgð að mögulega hefðum við átt að hækka meira og fyrr. En þetta er staðan núna og við þurfum að bregðast við miðað við hvernig verðbólguhorfurnar eru,” segir Ásgeir Jónsson.


Tengdar fréttir

Segir nauðsynlegt að gera hófsama kjarasamninga til langs tíma

Seðlabankastjóri segir nauðsynlegt að gerðir verði hóflegir langtíma kjarasamningar og aðhald aukið í ríkisfjármálum til að ná verðbólgunni niður. Ef Seðlabankinn eigi einn að ná niður verðbólgu þurfi að hækka vexti enn frekar.

Geðs­hræring vegna stýri­vaxta­hækkunar

Verulegrar geðshræringar gætti á samfélagsmiðlum í morgun þegar tilkynnt var um enn eina hækkun stýrivaxta, þá 13. í röðinni en hækkunin nam 1,25 stigum.

Vil­hjálmur segir kannski ekki skyn­sam­legt að gera lang­tíma kjara­samninga

Formaður Starfsgreinasambandsins segir verkalýðshreyfinguna hljóta að endurskoða áætlanir um gerð langtíma kjarasamninga ef Seðlabankinn haldi áfram að hækka vexti. Bankarnir hagnist vel á vaxtahækkunum sem ýti heimilunum í landinu í verðtryggð lán. Ef til vill verði að skoða hvort ekki þurfi að skipta um gjaldmiðil þar sem vextir í Evrópu séu mun lægri en hér þrátt fyrir svipaða verðbólgu.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×