Skoðun

Borgar­full­trúar eru á of háum launum

Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar

Launagreiðslur borgarfulltrúa hafa oft reynst þeim sjálfum erfið og óþægileg til umræðu. En sama hvort borgarfulltrúum líkar það betur eða verr, eru breytingar á launafyrirkomulagi þeirra aldrei samþykktar án aðkomu borgarstjórnar. Núverandi launafyrirkomulag var nefnilega samþykkt í borgarstjórn árið 2017. Við megum heldur ekki veigra okkur við því að ræða mál sem kunna að vera óvinsæl í sölum borgarstjórnar.

Kjörnir fulltrúar stikkfrí

Það er nauðsynlegt að borgarfulltrúar spyrji sig hvort launin sem þeir skaffa sjálfum sér séu réttlætanleg. Eru þau að vekja sátt meðal íbúa? Hvað finnst íbúum um launin okkar á sama tíma og skorið er niður til leikskóla, frístundamiðstöðva og annarrar þjónustu borgarinnar? Þurfum við ekki að byrja á okkur þegar kemur að því að taka það sem mörg kalla „erfiðar ákvarðanir“ í niðurskurðum? Hvers vegna erum við alltaf undanþegin afleiðingum verðbólgu og óvissu í efnahagslífinu?

Við sjáum Seðlabankastjóra og aðra sjálfskipaða sérfræðinga vinnumarkaðarins kenna verkafólki um verðbólguna. Það verði að halda að sér höndum í því árferði sem nú ríkir. Alltaf eru mestu siðferðiskröfurnar settar á þau sem minnsta bolmagnið hafa til þess, þegar það fólk er að reyna hafa í sig og á.

Á sama tíma eru kjörnir fulltrúar stikkfrí og halda því fram að við séum öll í sama báti. En ef við erum í raun öll í sama báti, sem ég tek ekki undir, þá hljóta viðkomandi fulltrúar allavega að átta sig á því að í bátnum eru mörg farrými. Og það fer eftir því í hvaða farrými þú ert í hvort þér verði bjargað þegar báturinn sekkur. Við sem eigum að vera að þjóna borgarbúum eigum ekki að vera með þeim fyrstu úr bátnum og njóta sérstakrar verndar umfram almenning.

Óréttlát launastefna

Á tali okkar Sósíalista við borgarbúa hefur ítrekað verið rætt um óréttlætið og ósanngirnina í málflutningi meirihlutans þegar þau segjast vera að velta við öllum steinum í hagræðingaraðgerðum. Á sama tíma sé aldrei horft til þess að byrja á toppnum, þeim sjálfum, og skafa aðeins af eigin forréttindum. Það hefur ekki komið til greina hjá kjörnum fulltrúum í meirihlutanum hingað til.

Ýmsar afsakanir hafa þannig heyrst og réttlætingar fyrir þeim ofurlaunum sem borgarfulltrúar eru á. Ein er sú að þetta sé fyrirkomulag sem megi alls ekki hrófla við. Það sé ekki hlutverk þeirra að “vasast í eigin launum.” En sama hvort okkur líkar það betur eða verr, eru borgarfulltrúar meirihlutans einmitt að því með núverandi afstöðu.

Þeir hafa kosið að gera ekki neitt, sitja hjá og leyfa sjálfvirkum hækkunum að tikka inn tvisvar á hverju ári. Með því sjáum við skýrt hverjar skoðanir þeirra eru á eigin launum. Þar er verið að segja “þetta er fínt fyrirkomulag, og launin eru alveg eins og þau eiga að vera”.

Í einhvers konar örvæntingu er því þá haldið fram að með því séu borgarfulltrúar ekki að skipta sér af eigin launum. Staðreyndin er samt sú að hjá því verður ekki komist í þessu starfi. Við getum annað hvort haft áhrif til góðs eða ills. Það er hægt að vekja sátt í samfélaginu um launafyrirkomulag og launabil milli hæstu og lægstu launa. Önnur leið væri að halda áfram á sömu braut sem hefur vakið litla sátt og hrifningu borgarbúa.

Sósíalistar vilja nýtt fyrirkomulag

Í tillögu Sósíalista er lagt til að fyrirhuguðum launahækkunum í júlí verði frestað, en um leið verði hafin vinna að nýju fyrirkomulagi. Eins og staðan er núna fá borgarfulltrúar tvær launahækkanir á ári. Þetta eru hækkanir í takt við launavísitölu og koma inn í prósentum. Það þýðir að eftir því sem launin eru hærri, þeim hærri verða hækkanirnar. 7% launahækkun hjá fólki með yfir milljón á mánuði er því mun hærra en hjá manneskjum á lágmarkslaunum.

Til að koma á samfélagssátt um launin leggjum við til að samtök launafólks komi að vinnu við að móta nýja launastefnu. Enda eru það þau samtök sem hafa mestu kunnáttuna til að koma að slíku starfi. Þannig verði lagaðar fram tillögur að samfélagssátt um launabil innan borgarinnar, til að bæði auka traust íbúa til borgarstjórnar og spara fé í stjórnkerfinu. Sett verði fram viðmið um hvað teljist eðlilegt launabil á milli hæstu og lægstu launa hjá Reykjavíkurborg og fyrirtækja í hennar eigu.

Há laun borgarfulltrúa skapa firringu

Það er nauðsynlegt að kjörnir fulltrúar, sem kosnir eru til að þjóna almenningi, séu í tengingu við kjör og þarfir íbúa. Ef svo er ekki, skapast gríðarleg hætta á firringu og aftengingu sem ég tel reyndar að sé orðin raunin. Fólk sem kosið er til að vera fulltrúar íbúa, fólks af öllum stéttum, á ekki að lifa eins og sú stétt sem hefur það best á Íslandi. Þá fara vandamálin sem lægri stéttir glíma við að skipta litlu máli.

Oft myndast þannig sú rökvilla að fyrst það sjálft finni ekki fyrir vandamálum á eigin skinni, þá hljóti flestallt fólk að hafa það fínt. Borgarfulltrúar eru hérna orðnir áhyggjulausir gagnvart málum eins og hækkandi gjaldskrám og farmiðagjöldum í strætó, versnandi velferðarþjónustu og okurleigu, svo dæmi séu tekin.

Hámarksbil milli hæstu og lægstu launa

En til þess að ljúka máli mínu, þá leggjum við Sósíalistar til að borgarfulltrúar hafni fyrirætluðum launahækkunum um næstu mánaðamót. Við fyrsta tækifæri verði síðan hafin vinna með samtökum launafólks í þeim tilgangi að koma á launastefnu sem vinnur að sátt í samfélaginu.

Nauðsynlegt er að sett verði fram launastefna sem sem miði að því að hámarksbil sé á milli hæstu og lægstu launa. Að mati Sósíalista ættu kjörnir fulltrúar og æðstu stjórnendur aldrei að vera á tvö- til þrefalt hærri launum en þau lægst launuðu. En markmiðið er að lægstu launin séu grunnurinn sem önnur laun taka mið af.

Í dag mæla Sósíalistar fyrir því að þessi tillaga verði samþykkt í borgarstjórn.

Höfundur er borgarfulltrúi Sósíalistaflokksins. 




Skoðun

Sjá meira


×