Óhugnanleg áhrif á taugaþroska og heilastarfsemi Ólafur Björn Sverrisson skrifar 3. júlí 2023 07:00 Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum ræddi skaðleg áhrif nikótínpúða. aðsend/vísir/egill Fólk áttar sig almennt ekki á gríðarlegum styrkleika nikótíns í nikótínpúðum, að sögn doktors í lýðheilsuvísindum. Samkvæmt rannsóknum hafa púðarnir mikil áhrif á taugastarfsemi og draga úr gæðum sáðfrumna. Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“ Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík Innlent Kort af staðsetningu gossprungunnar Innlent Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Innlent Refsing Jaguars þyngd verulega Innlent Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Erlent Fleiri fréttir Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Verkföll boðuð í fjórum grunnskólum í janúar „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Komust langt að gosinu því það gleymdist að loka veginum Nýsköpun eða „rándýr aðgangur“?: 300.000 króna heilskimun aftur á boðstólnum Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Káfaði á konu á salerni skemmtistaðar Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík „Ekki rólegur með hraunið ofan á“ Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Varar við sprengjum á svæðinu við gosstöðvarnar Glóðvolg könnun og hraun rennur enn á ný Gandri fær grænt ljós Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Sjá meira
Þetta segir Lára G. Sigurðardóttir, læknir og doktor í lýðheilsuvísindum í samtali við Vísi. Styðst hún við nýja skýrslu sérfræðinga í tóbaksvörnum við Kaupmannahafnarháskóla. Samkvæmt gögnum heilbrigðisráðuneytis nota tæplega fjörtíu prósent karlmanna á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða daglega og hefur þeim fjölgað mikið á milli ára. „Það er ótrúlegt hvað þetta er búið að breiðast hratt út,“ segir Lára. „Nikótín hefur verið þekkt í fjölda ára og er vel skilgreint fíkniefni sem breytir taugatengingum í heila, sérstaklega heila sem er ekki búinn að taka út fullan þroska.“ Hjá fullorðnum einstaklingi geti nikótínneysla dregið úr virkni framheilans. „Maður á þá erfiðara með að hamla sig af eða hætta við einhverja vitleysu. Svo getur þetta valdið athyglisbresti, það er tvíburarannsókn sem sýnir fram á það. Það er óhugnanlegt hvað vísindin sýna meira og meira hversu neikvæð áhrif þetta hefur á taugaþroska og heilastarfsemi barna og ungmenna,“ segir Lára og vísar til fyrrnefndrar skýrslu. Þar er ítarlega farið út í áhrif nikótíns á taugaþroska, hjarta og lungu. Snýst upp í andhverfu sína Lára segir fólk almennt ekki átta sig á þeim gríðarlega styrkleika nikótíns sem sé í púðunum algengu. „Raunin er sú að á markaðnum eru púðar sem innihalda allt að tífalt meira magn en í einni sígarettu. Fólk verður að athuga að með því verður ávanabindingin meiri og hraðari og veldur meiri aukaverkunum,“ segir Lára og nefnir svefntruflanir og einbeitingarleysi í því samhengi. „Þó þér finnist þú fá meiri einbeitingu fyrst þegar þú notar nikótínið, sýna rannsóknir að til lengri tíma dregur neyslan umtalsvert úr getu til að einbeita sér.“ Notkunin fari í framhaldinu að snúast um fráhvörf og vanlíðan. Snýst upp í anhverfu sína, eins og Lára orðar það. Hún segir dæmi um að fólk sofi með púðana og vakni reglulega til að skipta um púða. „Í miklu magni getur þetta síðan valdið blóðþrýstingsfalli, yfirliði, krömpum og jafnvel öndunarstoppi.“ Sáðfrumur í skordýraeitri Lára efast um að nægilega gott eftirlit sé með styrkleika púðanna hér á landi en hún hefur einnig áhyggjur af markaðssetningu varanna. „Tóbaksframleiðendur, sem eiga rafrettu- og nikótínpúðana, hafa viðurkennt að beina markaðssetningu sinni að börnum. Þeir nota líka áhrifavalda til að gera þetta meira spennandi,“ segir hún. „Svona gerist þegar stjórnvöld taka ekki nægilega á þessu.“ Auk þessa hafa sænskar rannsóknir sýnt fram á að nikótín dragi úr magni sáðfrumna. „Það er lítið talað um þessi áhrif, karlmenn leggja til helming genamengis. Við vitum að þetta getur valdið genastökkbreytingum en framtíðin á eftir að leiða í ljós breytingar á gæði sáðfrumna. Viltu að sáðfrumurnar þínar séu baðaðar í skordýraeitri?“
Heilbrigðismál Nikótínpúðar Heilsa Börn og uppeldi Tengdar fréttir Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00 Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01 Mest lesið Vaktin: Bílaplanið þakið hrauni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Innlent Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Innlent „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Innlent Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík Innlent Kort af staðsetningu gossprungunnar Innlent Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Innlent Refsing Jaguars þyngd verulega Innlent Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Erlent Fleiri fréttir Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Verkföll boðuð í fjórum grunnskólum í janúar „Þetta var bara besta stund kosningabaráttunnar til þessa“ Komust langt að gosinu því það gleymdist að loka veginum Nýsköpun eða „rándýr aðgangur“?: 300.000 króna heilskimun aftur á boðstólnum Telur Bláa lónið öruggt vegna varnargarðanna Káfaði á konu á salerni skemmtistaðar Segir komið fram við sig eins og glæpamann fyrir að vilja vera heima í Grindavík „Ekki rólegur með hraunið ofan á“ Samfylkingin bætir við sig í fyrsta sinn síðan í maí og Píratar úti Varar við sprengjum á svæðinu við gosstöðvarnar Glóðvolg könnun og hraun rennur enn á ný Gandri fær grænt ljós Magnaðar myndir sýna Grindavíkurveg undir hrauni Sjá meira
Skordýraeitur með nammibragði „Hvergi ódýrara en hjá okkur!“ „Virkilega gott mangó, lime og chilli bragð.“ „Ótrúlega gott piparmyntu bragð sem þú verður að prófa.“ „Afsláttur af öllum vörum og frí sending.“ „S… er ekki nútímamaður - hann er framtíðarmaður. Tækniframfarir hafa gert honum kleift að auka þægindi þín enn frekar. Ekki festast í fortíðinni.“ 11. mars 2023 07:00
Leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar leita sér aðstoðar vegna nikótínfíknar Nokkrir leikmenn ensku úrvalsdeildarinnar hafa leitað sér aðstoðar vegna nikótínfíknar undanfarnar vikur og mánuði. Snus, pokarnir sem fólk setur undir vörina, virðist vera helsti skaðvaldurinn. 1. apríl 2023 10:01