Vanþekking Eymundur Eymundsson skrifar 28. september 2023 12:00 Það var mér til happs að ég fór í tvær mjaðmaliðaskiptingar á sex árum, þá fyrri 1998 og sú síðari, sömu megin, var 2004. Nú eru þær orðnar þrjár mjaðmaliðaskiptingar sömu megin á 19 árum og er nokkuð ljóst að við þetta hefði ég sloppið ef þekking og opnari umræða og umfjöllun hafi verið hér áður fyrr. En það á við svo margt sem vissum ekki og ég er þakklátur að hafa lifað af og fengið fræðslu 2005 sem gaf mér von. Ég var orðinn 38 ára gamall árið 2005 og var í verkjameðferð á SAk á Kristnesi þegar sá í fyrsta skipti síðan í æsku hvað hafði stjórnað mínu lífi. Frá 2005 hef ég verið opinn fyrir hjálpinni og fengið ómetanlega hjálp frá fagfólki og úrræðum í geðheilbrigðiskerfinu. Ég hef fengið hjálp frá AA samtökum og félagasamtökum þar sem er unnið á jafningjagrunni notenda og fagmanna. Ég hef menntað mig og stofnaði m.a. Grófina geðrækt árið 2013 á Akureyri ásamt fleiru góðu fólki fagmanna og notenda á geðheilbrigðissviði. Grófin geðrækt hefur í 10 ár sýnt sitt forvarnargildi á Akureyri og mikilvægi þess að hafa fjölbreytt úrræði sem ber að styðja vel við. Það er samt sorglegt miðað við alla þá þekkingu sem við höfum í dag að við missum frá okkur ungt fólk sem sér ekki tilgang með lífinu, stundar sjálfskaða, leitar m.a. í vímuefni eða einangrast frá samfélaginu. Mér finnst líka vera vanþekking þegar lítið rætt er um það álag og afleiðingar sem fylgir andlegri vanlíðan á stoð- og taugakerfi síðar meir með tilheyrandi kostnaði og auknu álagi á heilbrigðiskerfið. Maður veltir fyrir sér, er ódýrara fyrir kerfið að borga afleiðingar í stað þess að setja meiri pening í fyrirbyggjandi aðgerðir? Fræðsla, sýnileiki, jákvæð umræða og umfjöllun getur haft mikið forvarnargildi fyrir hvert samfélag. Geðheilsa skiptir nefnilega okkur öll máli og gott fyrir samfélagið að vita að það séu til mismunandi og fjölbreytt úrræði. Fyrirbyggjandi aðgerðir Mikil og þörf umræða og umfjöllun hefur verið þegar kemur að vímuefnamisnotkun, ADHD, einhverfu og kynfræðslu og fordómum gagnvart hinsegin fólki. Ég fagna þeirri umræðu og umfjöllun en mikið væri gott að það væri sami kraftur þegar kemur að geðröskunum og vanlíðan barna og ungmenna. Ég vil trúa því að allir vilji gera sitt besta og margt er gert vel í grunn- og framhaldsskólum landsins en fjármagn vantar til að gera betur. Það er kallað eftir fjölbreytileika og það þýðir að fjölbreytileikinn eigi líka við börn og ungmenni sem glíma við andlega vanlíðan dagsdaglega og fái rödd. Í ellefu ár var ég með fyrirlestra í grunn- og framhaldsskólum landsins til að miðla af minni reynslu hvernig það var að lifa með kvíðaröskun sem kallast félagsfælni. Í mínum fyrirlestrum fór ég yfir hvernig félagsfælni lýsir sér, hvað gerðist, hvaða verkfæri ég fékk til að vinna í sjálfum mér og hvernig er í dag. Það var gott að finna hvað unga fólkið mat persónulega reynslu mikið og er móttækilegt og þakklátt. Ungu fólki finnst gott að sjá fólk sem hefur glímt við mikla vanlíðan dagsdaglega, að ýmis verkfæri eru til í dag til að takast á við lífið. Unga fólkið sér að við erum bara ósköp venjulegar manneskjur og eins og hver annar og hefðum viljað hjálp á þeirra aldri til að fá verkfæri til að vinna með. Unga fólkið fær persónulega þekkingu, bjargráð og von sem við sem eldri erum fengum ekki og með persónulegri og faglegri þekkingu saman erum við að skapa gott meðal fyrir framtíðina. Unga fólkið hefur líka sagt að það vilji sjá breytingar og vilji hafa meira af fagfólki sem er menntað á geðheilsusviði til að leita til. Eitt af mínum verkfærum til að takast á við lífið var hugræn atferlismeðferð (HAM) og mér datt í hug hvernig væri að efla geðrækt með að setja inn hugræna atferliskennslu (HAM) sem námsgrein í lífsleikni? Hafa fagfólk sem hefur menntað sig í HAM til að kenna börnum frá sjötta bekk til útskriftar úr grunnskóla og fyrsta ár í framhaldsskóla. Það kostar að efla geðrækt og við munum aldrei fyrirbyggja allar afleiðingar en HAM sem námsgrein gæti verið góður kostur. Með https://ham.reykjalundur.is/ er verið að vinna með m.a. hugsanir, tilfinningar og hegðun til að efla sjálfsmyndina og sjálfstraust sem hlýtur að vera vert að skoða sem námsgrein í lífsleikni? Nóg er komið af neikvæðum skýrslum af andlegum vanda að nú er komið að meiri virðingu og bæta við fagfólki fyrir unga fólkið okkar. Hlustum á unga fólkið sem er framtíðinn og eflum geðrækt i grunn- og framhaldsskólum. Höfundur er félagsliði með persónulega reynslu af félagsfælni og þunglyndi. https://www.visir.is/g/20201876749d/hvad-er-fe-lags-faelni- https://www.visir.is/g/2019523022d/kvidinn-heltok-eymund-sem-taladi-fyrst-vid-son-sinn-thegar-hann-var-14-ara Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Dauði vefsíðunnar eins og við þekkjum hana Kristján Már Hauksson Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Það var mér til happs að ég fór í tvær mjaðmaliðaskiptingar á sex árum, þá fyrri 1998 og sú síðari, sömu megin, var 2004. Nú eru þær orðnar þrjár mjaðmaliðaskiptingar sömu megin á 19 árum og er nokkuð ljóst að við þetta hefði ég sloppið ef þekking og opnari umræða og umfjöllun hafi verið hér áður fyrr. En það á við svo margt sem vissum ekki og ég er þakklátur að hafa lifað af og fengið fræðslu 2005 sem gaf mér von. Ég var orðinn 38 ára gamall árið 2005 og var í verkjameðferð á SAk á Kristnesi þegar sá í fyrsta skipti síðan í æsku hvað hafði stjórnað mínu lífi. Frá 2005 hef ég verið opinn fyrir hjálpinni og fengið ómetanlega hjálp frá fagfólki og úrræðum í geðheilbrigðiskerfinu. Ég hef fengið hjálp frá AA samtökum og félagasamtökum þar sem er unnið á jafningjagrunni notenda og fagmanna. Ég hef menntað mig og stofnaði m.a. Grófina geðrækt árið 2013 á Akureyri ásamt fleiru góðu fólki fagmanna og notenda á geðheilbrigðissviði. Grófin geðrækt hefur í 10 ár sýnt sitt forvarnargildi á Akureyri og mikilvægi þess að hafa fjölbreytt úrræði sem ber að styðja vel við. Það er samt sorglegt miðað við alla þá þekkingu sem við höfum í dag að við missum frá okkur ungt fólk sem sér ekki tilgang með lífinu, stundar sjálfskaða, leitar m.a. í vímuefni eða einangrast frá samfélaginu. Mér finnst líka vera vanþekking þegar lítið rætt er um það álag og afleiðingar sem fylgir andlegri vanlíðan á stoð- og taugakerfi síðar meir með tilheyrandi kostnaði og auknu álagi á heilbrigðiskerfið. Maður veltir fyrir sér, er ódýrara fyrir kerfið að borga afleiðingar í stað þess að setja meiri pening í fyrirbyggjandi aðgerðir? Fræðsla, sýnileiki, jákvæð umræða og umfjöllun getur haft mikið forvarnargildi fyrir hvert samfélag. Geðheilsa skiptir nefnilega okkur öll máli og gott fyrir samfélagið að vita að það séu til mismunandi og fjölbreytt úrræði. Fyrirbyggjandi aðgerðir Mikil og þörf umræða og umfjöllun hefur verið þegar kemur að vímuefnamisnotkun, ADHD, einhverfu og kynfræðslu og fordómum gagnvart hinsegin fólki. Ég fagna þeirri umræðu og umfjöllun en mikið væri gott að það væri sami kraftur þegar kemur að geðröskunum og vanlíðan barna og ungmenna. Ég vil trúa því að allir vilji gera sitt besta og margt er gert vel í grunn- og framhaldsskólum landsins en fjármagn vantar til að gera betur. Það er kallað eftir fjölbreytileika og það þýðir að fjölbreytileikinn eigi líka við börn og ungmenni sem glíma við andlega vanlíðan dagsdaglega og fái rödd. Í ellefu ár var ég með fyrirlestra í grunn- og framhaldsskólum landsins til að miðla af minni reynslu hvernig það var að lifa með kvíðaröskun sem kallast félagsfælni. Í mínum fyrirlestrum fór ég yfir hvernig félagsfælni lýsir sér, hvað gerðist, hvaða verkfæri ég fékk til að vinna í sjálfum mér og hvernig er í dag. Það var gott að finna hvað unga fólkið mat persónulega reynslu mikið og er móttækilegt og þakklátt. Ungu fólki finnst gott að sjá fólk sem hefur glímt við mikla vanlíðan dagsdaglega, að ýmis verkfæri eru til í dag til að takast á við lífið. Unga fólkið sér að við erum bara ósköp venjulegar manneskjur og eins og hver annar og hefðum viljað hjálp á þeirra aldri til að fá verkfæri til að vinna með. Unga fólkið fær persónulega þekkingu, bjargráð og von sem við sem eldri erum fengum ekki og með persónulegri og faglegri þekkingu saman erum við að skapa gott meðal fyrir framtíðina. Unga fólkið hefur líka sagt að það vilji sjá breytingar og vilji hafa meira af fagfólki sem er menntað á geðheilsusviði til að leita til. Eitt af mínum verkfærum til að takast á við lífið var hugræn atferlismeðferð (HAM) og mér datt í hug hvernig væri að efla geðrækt með að setja inn hugræna atferliskennslu (HAM) sem námsgrein í lífsleikni? Hafa fagfólk sem hefur menntað sig í HAM til að kenna börnum frá sjötta bekk til útskriftar úr grunnskóla og fyrsta ár í framhaldsskóla. Það kostar að efla geðrækt og við munum aldrei fyrirbyggja allar afleiðingar en HAM sem námsgrein gæti verið góður kostur. Með https://ham.reykjalundur.is/ er verið að vinna með m.a. hugsanir, tilfinningar og hegðun til að efla sjálfsmyndina og sjálfstraust sem hlýtur að vera vert að skoða sem námsgrein í lífsleikni? Nóg er komið af neikvæðum skýrslum af andlegum vanda að nú er komið að meiri virðingu og bæta við fagfólki fyrir unga fólkið okkar. Hlustum á unga fólkið sem er framtíðinn og eflum geðrækt i grunn- og framhaldsskólum. Höfundur er félagsliði með persónulega reynslu af félagsfælni og þunglyndi. https://www.visir.is/g/20201876749d/hvad-er-fe-lags-faelni- https://www.visir.is/g/2019523022d/kvidinn-heltok-eymund-sem-taladi-fyrst-vid-son-sinn-thegar-hann-var-14-ara
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar