Hópur af alkóhólistum að ræða um unglingadrykkju Skúli Bragi Geirdal skrifar 4. október 2023 09:31 Þótt við ölumst upp í umhverfi með bílum, þýðir það ekki að við kunnum að keyra þá. Hvað myndi gerast ef við myndum senda börn út í umferðina án þess að kenna þeim umferðarreglurnar? Stafrænn veruleiki skipar sífellt stærri sess og við verðum óróleg um leið og við missum nettenginguna. Símar eru allsstaðar í daglegu lífi og við höldum þeim nær en okkar eigin börnum. Eins og hópur af alkóhólistum ræðum við síðan um það hvernig við getum dregið úr unglingadrykkju. Samkvæmt rannsókn Fjölmiðlanefndar og Menntavísindastofnunar Háskóla Íslands eiga 95% barna í 4.-7. bekk og 98% unglinga í 8.-10. bekk á Íslandi eigin farsíma. Við gáfum þeim tækin, leyfðum þeim að sækja öpp sem þau höfðu ekki aldur til að nota og höfðum síðan ekki tíma til að hafa eftirlit með þeim. Síðan furðum við okkur á þeim afleiðingum sem þetta hefur alltsaman haft og hver beri ábyrgð á því. Þótt börnin okkar séu ótrúlega klár að nýta sér nútíma tækni og alla þá stórkostlegu möguleika sem hún hefur fært okkur. Þá skortir þeim oft þroska og reynslu til þess að takast á við þau viðfangsefni sem síminn tengir þau við. Það er okkar að kenna börnunum netumferðarreglurnar því þannig valdeflum við þau sem notendur og tryggjum öryggi þeirra í stafrænum heimi sem er sannarlega ekki hættulaus. 10 atriði sem er mikilvægt að hafa í huga varðandi símasáttmála í grunnskólum Notkun er ekki sama og fræðsla. Að nota tæki til þess að leysa verkefni er ekki nóg eitt og sér, það þarf að kenna þeim örugga og skilvirka notkun þeirra. Þættir eins og t.d. miðlalæsi, stafrænt fótspor, samskipti á netinu, netöryggi, gagnrýnin hugsun og heimildaleit eru dæmi um mikilvæga þætti sem þarf að hafa með í símafræðslu. Nota má önnur tæki en síma í kennslu eins og t.d. spjaldtölvur í eigu skólans. Símar í einkaeigu bæta við utanaðkomandi áreiti eins og t.d. símtölum, skilaboðum og tilkynningum. Það er hægt að hringja í símann í afgreiðslu skólans í neyðartilfellum. Í símum margra nemenda er að finna öpp sem börn hafa hvorki aldur né þroska til að nota. Þrátt fyrir að flestir samfélagsmiðlar séu með 13 ára aldurstakmarki eru 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi eru með aðgang á Snapchat og TikTok. Skólinn á að vera öruggur staður þar sem nemendur eiga ekki að hafa áhyggjur af því að myndir og myndbönd séu tekin af þeim á skólalóðinni og deilt áfram án samþykkis. Gæta þarf að stafrænu fótspori nemenda sem verða að geta stundað sitt nám án þess að viðkvæmum persónuupplýsingum sé safnað gegnum öpp og forrit í skólastarfi. Meðan að síminn er aðgengilegur er freistingin mikil. Gefum börnum og ungmennum frið til þess að stunda sitt nám og þroskast félagslega í samskiptum í frímínútum. Það er nægur tími samt eftir af deginum. Við förum í skólann til að læra, á klósettið til að gera þarfir okkar og leggjumst í rúmið til að sofa. Þurfum við símann til þess að trufla okkur á þessum stundum? Við leitum í símann þegar að okkur leiðist og okkur dettur ekkert annað í hug til að gera. Aðstoðum þau við að finna leiðir til þess að nýta tímann frekar en eyða honum. Þekkja börnin þín leiki eins og hlaupa í skarðið, eina krónu og yfir? Fara þau í símann bara af því allir eru í símanum og því þau þekkja ekkert annað en að geta alltaf leitað í þá. Geta börn í dag sett upp dagskrá fyrir heilan dag án skjátækja og nettengingar? Höfum börnin með í að setja reglurnar. Fræðsla er mikilvægur þáttur samhliða símasáttmála. Börn sem hafa fengið fræðslu koma mér sífellt á óvart í því hversu góðan ramma þau eru tilbúin að setja um sína eigin notkun. Þau minna okkur líka á mikilvægi þess að ramminn gildi líka um þá sem eldri eru því það erum við sem erum fyrirmyndirnar þeirra. Ómögulegt er að hafa yfirsýn yfir efni í símum í einkaeigu. Þannig geta þau flett upp og sýnt öðrum á skólalóðinni efni eins og t.d. klám, skaðlegar áskoranir, hatursfullt efni, líkamsmeiðingar og slagsmál. Börn og unglingar eru áhrifagjarnari en fullorðnir og átta sig síður á afleiðingum gjörða sinna. Sjá einnig: Börn eigi skilið frí frá áreiti síma í skólum Höfundur er verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli Bragi Geirdal Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Fölsk vernd fæðingarorlofslaga fyrir verðandi feður? Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Græn svæði Rúna Sif Stefánsdóttir skrifar Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Stór skref í átt að réttlæti Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisátak Reykjavíkur á fullu skriði Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ásmundar Einars barnamálaráðherra Brynjar Bragi Einarsson skrifar Skoðun Sjókvíeldi: aðför gegn náttúrunni Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Þarf heppni til að fæðingarorlof með fjölbura gangi upp? Margrét Finney Jónsdóttir skrifar Skoðun Árangursríkur þingvetur skilar samfélaginu í rétta átt Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Sjá meira
Þótt við ölumst upp í umhverfi með bílum, þýðir það ekki að við kunnum að keyra þá. Hvað myndi gerast ef við myndum senda börn út í umferðina án þess að kenna þeim umferðarreglurnar? Stafrænn veruleiki skipar sífellt stærri sess og við verðum óróleg um leið og við missum nettenginguna. Símar eru allsstaðar í daglegu lífi og við höldum þeim nær en okkar eigin börnum. Eins og hópur af alkóhólistum ræðum við síðan um það hvernig við getum dregið úr unglingadrykkju. Samkvæmt rannsókn Fjölmiðlanefndar og Menntavísindastofnunar Háskóla Íslands eiga 95% barna í 4.-7. bekk og 98% unglinga í 8.-10. bekk á Íslandi eigin farsíma. Við gáfum þeim tækin, leyfðum þeim að sækja öpp sem þau höfðu ekki aldur til að nota og höfðum síðan ekki tíma til að hafa eftirlit með þeim. Síðan furðum við okkur á þeim afleiðingum sem þetta hefur alltsaman haft og hver beri ábyrgð á því. Þótt börnin okkar séu ótrúlega klár að nýta sér nútíma tækni og alla þá stórkostlegu möguleika sem hún hefur fært okkur. Þá skortir þeim oft þroska og reynslu til þess að takast á við þau viðfangsefni sem síminn tengir þau við. Það er okkar að kenna börnunum netumferðarreglurnar því þannig valdeflum við þau sem notendur og tryggjum öryggi þeirra í stafrænum heimi sem er sannarlega ekki hættulaus. 10 atriði sem er mikilvægt að hafa í huga varðandi símasáttmála í grunnskólum Notkun er ekki sama og fræðsla. Að nota tæki til þess að leysa verkefni er ekki nóg eitt og sér, það þarf að kenna þeim örugga og skilvirka notkun þeirra. Þættir eins og t.d. miðlalæsi, stafrænt fótspor, samskipti á netinu, netöryggi, gagnrýnin hugsun og heimildaleit eru dæmi um mikilvæga þætti sem þarf að hafa með í símafræðslu. Nota má önnur tæki en síma í kennslu eins og t.d. spjaldtölvur í eigu skólans. Símar í einkaeigu bæta við utanaðkomandi áreiti eins og t.d. símtölum, skilaboðum og tilkynningum. Það er hægt að hringja í símann í afgreiðslu skólans í neyðartilfellum. Í símum margra nemenda er að finna öpp sem börn hafa hvorki aldur né þroska til að nota. Þrátt fyrir að flestir samfélagsmiðlar séu með 13 ára aldurstakmarki eru 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi eru með aðgang á Snapchat og TikTok. Skólinn á að vera öruggur staður þar sem nemendur eiga ekki að hafa áhyggjur af því að myndir og myndbönd séu tekin af þeim á skólalóðinni og deilt áfram án samþykkis. Gæta þarf að stafrænu fótspori nemenda sem verða að geta stundað sitt nám án þess að viðkvæmum persónuupplýsingum sé safnað gegnum öpp og forrit í skólastarfi. Meðan að síminn er aðgengilegur er freistingin mikil. Gefum börnum og ungmennum frið til þess að stunda sitt nám og þroskast félagslega í samskiptum í frímínútum. Það er nægur tími samt eftir af deginum. Við förum í skólann til að læra, á klósettið til að gera þarfir okkar og leggjumst í rúmið til að sofa. Þurfum við símann til þess að trufla okkur á þessum stundum? Við leitum í símann þegar að okkur leiðist og okkur dettur ekkert annað í hug til að gera. Aðstoðum þau við að finna leiðir til þess að nýta tímann frekar en eyða honum. Þekkja börnin þín leiki eins og hlaupa í skarðið, eina krónu og yfir? Fara þau í símann bara af því allir eru í símanum og því þau þekkja ekkert annað en að geta alltaf leitað í þá. Geta börn í dag sett upp dagskrá fyrir heilan dag án skjátækja og nettengingar? Höfum börnin með í að setja reglurnar. Fræðsla er mikilvægur þáttur samhliða símasáttmála. Börn sem hafa fengið fræðslu koma mér sífellt á óvart í því hversu góðan ramma þau eru tilbúin að setja um sína eigin notkun. Þau minna okkur líka á mikilvægi þess að ramminn gildi líka um þá sem eldri eru því það erum við sem erum fyrirmyndirnar þeirra. Ómögulegt er að hafa yfirsýn yfir efni í símum í einkaeigu. Þannig geta þau flett upp og sýnt öðrum á skólalóðinni efni eins og t.d. klám, skaðlegar áskoranir, hatursfullt efni, líkamsmeiðingar og slagsmál. Börn og unglingar eru áhrifagjarnari en fullorðnir og átta sig síður á afleiðingum gjörða sinna. Sjá einnig: Börn eigi skilið frí frá áreiti síma í skólum Höfundur er verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun