Flugan Ísrael í neti köngulóarinnar Einar Ólafsson skrifar 1. nóvember 2023 09:00 Í grein á Vísi 30. október, Köngulóarvefur Hamas, víkur Bjarni Már Magnússon prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst að margumræddri atkvæðagreiðslu hjá Sameinuðu þjóðunum um ástandið á Gasa og þeim slóðum. Hann bendir á að utanríkisráðuneytið „hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði“ og að það hefði verið eðlilegt þar sem þetta hafi verið fyrsta ályktunin frá lykilstofnunum S.Þ. um þetta mál. Ályktun Allsherjarþingsins Við lestur ályktunarinnar sýnist mér hins vegar ljóst að tillaga Kanada sé algerlega út í hött. Eins og Bjarni bendir á beinist ályktunin að mannúðarhlið átakanna. Hún snýst fyrst og fremst um praktíska lausn þess skelfilega ástands sem nú ríkir og að alþjóðalög verði virt sérstaklega hvað varðar vernd almennra borgara og hjálparstarfsmanna og aðgengi að nauðsynjum og nauðsynlegri þjónustu á Gasa-svæðinu. Ég hef gert nánari grein fyrir þessum tillögum í grein sem birtist á vefmiðlinum Neistar. Í ályktunin er enginn einhliða fordæming. Eina fordæmingin kemur fram í því að ofbeldi gagnvart bæði palestínskum og ísraelskum borgurum er fordæmt, þar á meðal öll hryðjuverkastarfsemi, ögranir og eyðilegging. Ísrael er ávarpað aðeins einu sinni: Kallað er eftir að skipun Ísraels um að palestínskir borgarar og starfsmenn Sameinuðu þjóðanna og aðrir hjálparstarfsmenn hverfi frá norðurhluta Gasa-svæðisins til suðurhlutans verði afturkölluð. Jafnframt er kallað eftir að borgurum, sem er haldið föngnum, verði tafarlaust og skilyrðislaust sleppt. Þar er augljóslega átt við gíslana sem teknir voru en væntanlega líka fólk sem Ísrael hefur í haldi án dóms og laga. Annars er alltaf talað um „alla aðila“ (all parties). Í tillögunni er lögð áhersla á hlutleysi þannig að öll ríki ættu að geta samþykkt hana, nema kannski Ísrael (Palestína er ekki fullgildur aðili að Sameinuðu Þjóðunum og hefur ekki atkvæðisrétt). Það hefði því verið fullkomlega óeðlilegt að bæta inn í þessa ályktun einhliða fordæmingu á einum aðila. Gengur upp að fordæma Ísrael? Bjarni víkur síðan að orðum Jonasar Gahr Störe forsætisráðherra Noregs um að hann telji aðgerðir Ísraels á Gasa vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Hann segir slíkar yfirlýsingar þjóðarleiðtoga verði að byggjast á viðhlítandi gögnum og upplýsingum og að kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael gangi tæplega upp að svo stöddu. Það má spyrja hvað hann telji viðhlítandi gögn og upplýsingar þegar ljóst er að Ísrael lætur sprengjum rigna yfir þéttbýlið á Gasa, myndir birtast af heilu íbúðarhverfunum í rúst, óyggjandi er að þúsundir manna, þar á meðal mikill fjöldi barna, hefur látið lífið, lokað hefur verið fyrir aðdrætti, þar á meðal rafmagn og vatn, og alþjóðlegar hjálparstofnanir, þar á meðal stofnanir Sameinuðu þjóðanna, hafa lýst því yfir að aðkoma þeirra sé hindruð og sjúkrahús séu óstarfhæf. Í framhaldi af því segir hann: „Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum.“ Og áréttar að viðurkenningu Íslands á Palestínu hafi ekki fylgt viðurkenning á Hamas. Vandséð er hvaða máli það skiptir í þessu samhengi. Það ljóst að Ísrael, sem Ísland hefur alla tíð viðurkennt og haft stjórnmálasamband við, hefur ekki heldur hegðað sér á þann hátt sem ætlast er til af Hamas. Hvað þarf til að fordæma árásir á íbúðabyggðir? Nú er lagaprófessorinn eflaust betur að sér um hina lagalegu hlið málsins. Ég veit þó ekki til að varðandi fordæmingu á aðgerðum annarra ríkja séu ríki bundin alþjóðalögum eða að þar til bær dómstóll eða alþjóðleg stofnun hafi kveðið upp úrskurð. Íslensk stjórnvöld biðu ekki eftir neinum slíkum úrskurði áður en þau – að sjálfsögðu – fordæmdu samdægurs innrás Rússa í Úkraínu. Sérfræðingar (special rapporteurs) Sameinuðu þjóðanna hafa sakað Ísrael um stríðsglæpi sem og virt mannréttindasamtök eins og Mannréttindavaktin (Human Rights Watch) og Amnesty International og fleiri. Varðandi átökin á Gasa lýsti rannsóknarnefnd Sameinuðu þjóðanna (Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory) því yfir 10. október að miklar líkur væru á að stríðsglæpir hefðu verið framdir í Ísrael og á Gasa, gíslataka vopnaðra hópa frá Gasa sé stríðsglæpur, og jafnframt hefði hún miklar áhyggjur af árásum Ísraels á Gasa og yfirlýsingum ísraelskra stjórnvalda um sameiginlega refsingu sem er stríðsglæpur samkvæmt Genfarsáttmálanum. Hafi nefndin haft áhyggjur af stríðsglæpum strax 10. október hljóta þær áhyggjur að hafa vaxið nokkuð á þrem þrem vikum sem síðan eru liðnar. Það má því kallast nokkuð mikil varfærni að segja að fordæming á aðgerðum Ísraels gangi tæplega upp að svo stöddu. Ísrael í neti Hamas Vangaveltur greinarhöfundar um hvernig leiðtogar Hamas og bakhjarlar þeirra hafa „fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja“ læt ég liggja milli hluta að sinni, þótt líkingin sé svolítið hæpin þar sem venjulega eru það smáflugur sem festast í vef köngulóarinnar. Og svo má líka spyrja í hugum hverra þessi viðbrögð hafa magnað upp málstað hryðjuverkasamtakanna. Höfundur er ljóðskáld sem hefur fylgst með málefnum Palestínu í hálfa öld. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Verndum íslenskuna- líka á Alþingi Íslendinga Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk er meira en bara meme og sketsar á TikTok Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson skrifar Sjá meira
Í grein á Vísi 30. október, Köngulóarvefur Hamas, víkur Bjarni Már Magnússon prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst að margumræddri atkvæðagreiðslu hjá Sameinuðu þjóðunum um ástandið á Gasa og þeim slóðum. Hann bendir á að utanríkisráðuneytið „hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði“ og að það hefði verið eðlilegt þar sem þetta hafi verið fyrsta ályktunin frá lykilstofnunum S.Þ. um þetta mál. Ályktun Allsherjarþingsins Við lestur ályktunarinnar sýnist mér hins vegar ljóst að tillaga Kanada sé algerlega út í hött. Eins og Bjarni bendir á beinist ályktunin að mannúðarhlið átakanna. Hún snýst fyrst og fremst um praktíska lausn þess skelfilega ástands sem nú ríkir og að alþjóðalög verði virt sérstaklega hvað varðar vernd almennra borgara og hjálparstarfsmanna og aðgengi að nauðsynjum og nauðsynlegri þjónustu á Gasa-svæðinu. Ég hef gert nánari grein fyrir þessum tillögum í grein sem birtist á vefmiðlinum Neistar. Í ályktunin er enginn einhliða fordæming. Eina fordæmingin kemur fram í því að ofbeldi gagnvart bæði palestínskum og ísraelskum borgurum er fordæmt, þar á meðal öll hryðjuverkastarfsemi, ögranir og eyðilegging. Ísrael er ávarpað aðeins einu sinni: Kallað er eftir að skipun Ísraels um að palestínskir borgarar og starfsmenn Sameinuðu þjóðanna og aðrir hjálparstarfsmenn hverfi frá norðurhluta Gasa-svæðisins til suðurhlutans verði afturkölluð. Jafnframt er kallað eftir að borgurum, sem er haldið föngnum, verði tafarlaust og skilyrðislaust sleppt. Þar er augljóslega átt við gíslana sem teknir voru en væntanlega líka fólk sem Ísrael hefur í haldi án dóms og laga. Annars er alltaf talað um „alla aðila“ (all parties). Í tillögunni er lögð áhersla á hlutleysi þannig að öll ríki ættu að geta samþykkt hana, nema kannski Ísrael (Palestína er ekki fullgildur aðili að Sameinuðu Þjóðunum og hefur ekki atkvæðisrétt). Það hefði því verið fullkomlega óeðlilegt að bæta inn í þessa ályktun einhliða fordæmingu á einum aðila. Gengur upp að fordæma Ísrael? Bjarni víkur síðan að orðum Jonasar Gahr Störe forsætisráðherra Noregs um að hann telji aðgerðir Ísraels á Gasa vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Hann segir slíkar yfirlýsingar þjóðarleiðtoga verði að byggjast á viðhlítandi gögnum og upplýsingum og að kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael gangi tæplega upp að svo stöddu. Það má spyrja hvað hann telji viðhlítandi gögn og upplýsingar þegar ljóst er að Ísrael lætur sprengjum rigna yfir þéttbýlið á Gasa, myndir birtast af heilu íbúðarhverfunum í rúst, óyggjandi er að þúsundir manna, þar á meðal mikill fjöldi barna, hefur látið lífið, lokað hefur verið fyrir aðdrætti, þar á meðal rafmagn og vatn, og alþjóðlegar hjálparstofnanir, þar á meðal stofnanir Sameinuðu þjóðanna, hafa lýst því yfir að aðkoma þeirra sé hindruð og sjúkrahús séu óstarfhæf. Í framhaldi af því segir hann: „Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum.“ Og áréttar að viðurkenningu Íslands á Palestínu hafi ekki fylgt viðurkenning á Hamas. Vandséð er hvaða máli það skiptir í þessu samhengi. Það ljóst að Ísrael, sem Ísland hefur alla tíð viðurkennt og haft stjórnmálasamband við, hefur ekki heldur hegðað sér á þann hátt sem ætlast er til af Hamas. Hvað þarf til að fordæma árásir á íbúðabyggðir? Nú er lagaprófessorinn eflaust betur að sér um hina lagalegu hlið málsins. Ég veit þó ekki til að varðandi fordæmingu á aðgerðum annarra ríkja séu ríki bundin alþjóðalögum eða að þar til bær dómstóll eða alþjóðleg stofnun hafi kveðið upp úrskurð. Íslensk stjórnvöld biðu ekki eftir neinum slíkum úrskurði áður en þau – að sjálfsögðu – fordæmdu samdægurs innrás Rússa í Úkraínu. Sérfræðingar (special rapporteurs) Sameinuðu þjóðanna hafa sakað Ísrael um stríðsglæpi sem og virt mannréttindasamtök eins og Mannréttindavaktin (Human Rights Watch) og Amnesty International og fleiri. Varðandi átökin á Gasa lýsti rannsóknarnefnd Sameinuðu þjóðanna (Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory) því yfir 10. október að miklar líkur væru á að stríðsglæpir hefðu verið framdir í Ísrael og á Gasa, gíslataka vopnaðra hópa frá Gasa sé stríðsglæpur, og jafnframt hefði hún miklar áhyggjur af árásum Ísraels á Gasa og yfirlýsingum ísraelskra stjórnvalda um sameiginlega refsingu sem er stríðsglæpur samkvæmt Genfarsáttmálanum. Hafi nefndin haft áhyggjur af stríðsglæpum strax 10. október hljóta þær áhyggjur að hafa vaxið nokkuð á þrem þrem vikum sem síðan eru liðnar. Það má því kallast nokkuð mikil varfærni að segja að fordæming á aðgerðum Ísraels gangi tæplega upp að svo stöddu. Ísrael í neti Hamas Vangaveltur greinarhöfundar um hvernig leiðtogar Hamas og bakhjarlar þeirra hafa „fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja“ læt ég liggja milli hluta að sinni, þótt líkingin sé svolítið hæpin þar sem venjulega eru það smáflugur sem festast í vef köngulóarinnar. Og svo má líka spyrja í hugum hverra þessi viðbrögð hafa magnað upp málstað hryðjuverkasamtakanna. Höfundur er ljóðskáld sem hefur fylgst með málefnum Palestínu í hálfa öld.
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson skrifar
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun