Öld ofbeldis er ekki liðin – nú eru það börnin Viðar Hreinsson skrifar 8. nóvember 2023 13:01 Stephan G. Stephansson sá fyrir ofbeldisöldina sem spratt af heimsvaldastefnu stórvelda í bréfi 4. september aldamótaárið 1900: „Ég er hálfleiður á heiminum, öld hugsjónanna er liðin í bráðina, öld ofbeldisins tekin við og við hana hefi ég ekkert gott að sýsla. Af öllum smáþjóðum á að kúga þjóðerni, alheimurinn að verða Rússi eða Englendingur eða Þjóðverji, en það er það sama sem að höggva á rætur heimsmenningarinnar. Allar þjóðir, eins þær smærri, hafa lagt henni sinn skerf, sem engin önnur gat gert á sama hátt, einmitt af því þær voru hver um sitt. Ein þjóð eða tvær, og menningin trénast. En svo verður það aldrei, líf og andi gengur aldrei svo sjálft fyrir ætternisstapa, aðeins heimskuleg og blóðug tilraun í bráðina, sem strandar og klofnar fyrr eða síðar.“ (Bréf og ritgerðir I: bls. 104) Heimsstyrjöldin fyrri var fyrsti blóðugi vettangurinn og Stephan tók einarða afstöðu gegn stríðinu í mörgum kvæðum svo sumir létu sér detta í hug að kæra hann fyrir landráð. Eftir stríð varð hann fyrir miklum árásum vestanhafs, fyrir kveðskapinn sem þá kom út á bók, og fyrir að beita sér gegn að minnisvarði yrði reistur um íslenska hermenn sem féllu. Honum þótti nær lagi að hlúa að þeim sem lifðu af, oft bæklaðir á líkama og sál. Þjóðernið lá undir í deilunum og í blaðagrein sagði hann: Ætti það fyrir mér að liggja að stíga út fyrir landsteina Kanada, héldi ég mér heldur ekki neinn háska búinn, þó ekki ætti ég neitt stórveldi að bakhjarli. Mér er nærri ánægja í tilfinningunni, sem fylgir því, að vita sig engan eiga að, nema mannúðina meðal vandalausra þjóða. Svo er líka fyrir að þakka, að henni má treysta nú á tímum, þegar engar óspektir ganga, sé ferðalangurinn sjálfur fullvita og hrekkja- og hrokalaus, að eiga engri óvild að mæta sökum þjóðar sinnar. Og ég er svo heppinn, að í öðrum löndum mun enga gruna, að þau eigi neitt grátt að gjalda litlu þjóðinni, sem ég hefi lengst verið við kenndur (Bréf og ritgerðir IV, bls. 367) Ekki þarf að fjölyrða um hve rækilega íslensk stjórnvöld hafa fyrirgert þeirri velvild sem landsmenn hafa kannski einhverntíma notið. Smæðin verður merkingarlaus þegar leiðitöm undirgefni ræður för, hvort sem það er gagnvart stórþjóðum heimsins eða freka karlinum við ríkisstjórnarborðið. Ofbeldið réð för alla tuttugustu öldina. Með ofbeldisverknaði var Palestínumönnum rutt til hliðar til að rýma fyrir borgurum hins nýja Ísraelsríkis. Að einhverju leyti yfirbót fyrir Helförina, að einhverju leyti þrýstingur af skringilegum trúarástæðum. Til að búa einni þjóð skjól var annarri rutt til hliðar – og nú úr vegi. Síðan hafa hatur þolandans og ofbeldi hins sterka vegist á, hinn sterki er hernámsvald með heimsveldi að bakhjarli og svífst einskis. Ofbeldi getur af sér meira ofbeldi og hatur, vítahringur á vegum Vesturlanda. Nú keyrir um þverbak, viðbjóðurinn meiri en nokkru sinni, á annan tug þúsunda hefur verið drepinn og fjöldi myrtra barna kominn á fimmta þúsund. Því fer fjarri að nokkurt hryðjuverk réttlæti slíkar aðfarir. Ekkert samasemmerki er á milli Ísraelsstjórnar og venjulegra Gyðinga sem flestir eru bara velviljað fólk eins og við viljum vonandi flest vera. Nú eru raunir þeirra tvöfaldar; harmur yfir óhæfuverkunum og vaxandi gyðingahatur. Vitfirring Ísraelsstjórnar á sér engin takmörk, firring þeirra Vesturlanda sem standa þétt að baki henni er jafntakmarkalaus. Lítilþægni þeirra sem hanga aftaní stórþjóðunum sömuleiðis. Það hefur ekkert uppá sig að æmta um mannúðaraðstoð ef framganga Ísraelsmanna er ekki harðlega fordæmd og vopnahlés krafist. Velviljað hversdagsfólk getur ekki setið hjá því skeytingarleysi er stuðningur við ofbeldið. Því þarf að mótmæla með öllum tiltækum ráðum. Íslensk stjórnvöld eru meðal hinna lítilþægu, hvorki „fullvita, hrekkja- né hrokalaus“ lengur enda mikil hrekkvísi og hroki í valdapólitík stórveldanna þar sem peðin reyna að koma sér vel fyrir. Reisn smáþjóðarinnar sem enginn á grátt að gjalda farin veg allrar veraldar. Stórþjóðirnar drottna yfir allri upplýsingagjöf og orðfæri um athæfi fasískrar stjórnar Ísraels sem stendur höllum fæti heimafyrir eftir grófa einræðistilburði undanfarin misseri. Hræsni Vesturlanda hefur aldrei verið meiri, beita grímulausu ofbeldi meðan þau stæra sig af merkilegri siðmenningu sem nú er að trénast svo notuð séu orð Stephans G. Meira að segja Netanyahu kvaðst á dögunum vera að verja siðmenninguna. Á meðan er barn drepið með köldu blóði í Palestínu á tíu mínútna fresti, í nafni þessarar siðmenningar. Setjið skeiðklukkuna í símanum ykkar í gang, stillið á tíu mínútur. Nú er barn drepið, fyrir siðmenningu Netanyahus og Vesturlanda. Og aftur líða tíu mínútur, annað barn drepið, og aftur, og aftur ..... Höfundur er bókmenntafræðingur og áhugamaður um frið og heimsmenningu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðar Hreinsson Mest lesið Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Stephan G. Stephansson sá fyrir ofbeldisöldina sem spratt af heimsvaldastefnu stórvelda í bréfi 4. september aldamótaárið 1900: „Ég er hálfleiður á heiminum, öld hugsjónanna er liðin í bráðina, öld ofbeldisins tekin við og við hana hefi ég ekkert gott að sýsla. Af öllum smáþjóðum á að kúga þjóðerni, alheimurinn að verða Rússi eða Englendingur eða Þjóðverji, en það er það sama sem að höggva á rætur heimsmenningarinnar. Allar þjóðir, eins þær smærri, hafa lagt henni sinn skerf, sem engin önnur gat gert á sama hátt, einmitt af því þær voru hver um sitt. Ein þjóð eða tvær, og menningin trénast. En svo verður það aldrei, líf og andi gengur aldrei svo sjálft fyrir ætternisstapa, aðeins heimskuleg og blóðug tilraun í bráðina, sem strandar og klofnar fyrr eða síðar.“ (Bréf og ritgerðir I: bls. 104) Heimsstyrjöldin fyrri var fyrsti blóðugi vettangurinn og Stephan tók einarða afstöðu gegn stríðinu í mörgum kvæðum svo sumir létu sér detta í hug að kæra hann fyrir landráð. Eftir stríð varð hann fyrir miklum árásum vestanhafs, fyrir kveðskapinn sem þá kom út á bók, og fyrir að beita sér gegn að minnisvarði yrði reistur um íslenska hermenn sem féllu. Honum þótti nær lagi að hlúa að þeim sem lifðu af, oft bæklaðir á líkama og sál. Þjóðernið lá undir í deilunum og í blaðagrein sagði hann: Ætti það fyrir mér að liggja að stíga út fyrir landsteina Kanada, héldi ég mér heldur ekki neinn háska búinn, þó ekki ætti ég neitt stórveldi að bakhjarli. Mér er nærri ánægja í tilfinningunni, sem fylgir því, að vita sig engan eiga að, nema mannúðina meðal vandalausra þjóða. Svo er líka fyrir að þakka, að henni má treysta nú á tímum, þegar engar óspektir ganga, sé ferðalangurinn sjálfur fullvita og hrekkja- og hrokalaus, að eiga engri óvild að mæta sökum þjóðar sinnar. Og ég er svo heppinn, að í öðrum löndum mun enga gruna, að þau eigi neitt grátt að gjalda litlu þjóðinni, sem ég hefi lengst verið við kenndur (Bréf og ritgerðir IV, bls. 367) Ekki þarf að fjölyrða um hve rækilega íslensk stjórnvöld hafa fyrirgert þeirri velvild sem landsmenn hafa kannski einhverntíma notið. Smæðin verður merkingarlaus þegar leiðitöm undirgefni ræður för, hvort sem það er gagnvart stórþjóðum heimsins eða freka karlinum við ríkisstjórnarborðið. Ofbeldið réð för alla tuttugustu öldina. Með ofbeldisverknaði var Palestínumönnum rutt til hliðar til að rýma fyrir borgurum hins nýja Ísraelsríkis. Að einhverju leyti yfirbót fyrir Helförina, að einhverju leyti þrýstingur af skringilegum trúarástæðum. Til að búa einni þjóð skjól var annarri rutt til hliðar – og nú úr vegi. Síðan hafa hatur þolandans og ofbeldi hins sterka vegist á, hinn sterki er hernámsvald með heimsveldi að bakhjarli og svífst einskis. Ofbeldi getur af sér meira ofbeldi og hatur, vítahringur á vegum Vesturlanda. Nú keyrir um þverbak, viðbjóðurinn meiri en nokkru sinni, á annan tug þúsunda hefur verið drepinn og fjöldi myrtra barna kominn á fimmta þúsund. Því fer fjarri að nokkurt hryðjuverk réttlæti slíkar aðfarir. Ekkert samasemmerki er á milli Ísraelsstjórnar og venjulegra Gyðinga sem flestir eru bara velviljað fólk eins og við viljum vonandi flest vera. Nú eru raunir þeirra tvöfaldar; harmur yfir óhæfuverkunum og vaxandi gyðingahatur. Vitfirring Ísraelsstjórnar á sér engin takmörk, firring þeirra Vesturlanda sem standa þétt að baki henni er jafntakmarkalaus. Lítilþægni þeirra sem hanga aftaní stórþjóðunum sömuleiðis. Það hefur ekkert uppá sig að æmta um mannúðaraðstoð ef framganga Ísraelsmanna er ekki harðlega fordæmd og vopnahlés krafist. Velviljað hversdagsfólk getur ekki setið hjá því skeytingarleysi er stuðningur við ofbeldið. Því þarf að mótmæla með öllum tiltækum ráðum. Íslensk stjórnvöld eru meðal hinna lítilþægu, hvorki „fullvita, hrekkja- né hrokalaus“ lengur enda mikil hrekkvísi og hroki í valdapólitík stórveldanna þar sem peðin reyna að koma sér vel fyrir. Reisn smáþjóðarinnar sem enginn á grátt að gjalda farin veg allrar veraldar. Stórþjóðirnar drottna yfir allri upplýsingagjöf og orðfæri um athæfi fasískrar stjórnar Ísraels sem stendur höllum fæti heimafyrir eftir grófa einræðistilburði undanfarin misseri. Hræsni Vesturlanda hefur aldrei verið meiri, beita grímulausu ofbeldi meðan þau stæra sig af merkilegri siðmenningu sem nú er að trénast svo notuð séu orð Stephans G. Meira að segja Netanyahu kvaðst á dögunum vera að verja siðmenninguna. Á meðan er barn drepið með köldu blóði í Palestínu á tíu mínútna fresti, í nafni þessarar siðmenningar. Setjið skeiðklukkuna í símanum ykkar í gang, stillið á tíu mínútur. Nú er barn drepið, fyrir siðmenningu Netanyahus og Vesturlanda. Og aftur líða tíu mínútur, annað barn drepið, og aftur, og aftur ..... Höfundur er bókmenntafræðingur og áhugamaður um frið og heimsmenningu
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun