Dr. Ásgeir Daníelsson afhjúpar Seðlabankann Örn Karlsson skrifar 16. nóvember 2023 11:00 Skrif Dr. Ásgeirs Daníelssonar á visi.is þann 13. nóvember sl. eru til marks um að fræðasamfélagið íslenska sé nú risið upp til varnar sértrú sinni á verðtryggingu. Löngum hefur Ásgeir verið einn prédikara. Skrif Ásgeirs afhjúpa ekki bara lítt skiljanlega trú þessa samfélags heldur ekki síður hvernig sértrúin hefur gengsýrt starfsemi helstu peningastofnunar Íslendinga, Seðlabanka Íslands. Ásger Daníelsson fór nefnilega fyrir hagrannsóknum Seðlabankans þar til nýverið sem forstöðumaður á hagfræði- og peningastefnusviði Seðlabankans. Alla jafnan setur mann hljóðan þegar lesin eru skrif íslenska fræðasamfélagsins til varnar verðtryggingunni. Og maður spyr sig hvernig það hafi mögulega gerst að við Íslendingar leyfðum sértrúarsöfnuði að vaða uppi og taka stjórn á lífi okkar? Hvernig gat það gerst? Sértrú er réttnefni því hvergi í bestu hagfræðiháskólum hins vestræna heims eru fræðin um verðtrygginguna kennd því hún fyrirfinnst ekki í þróuðum löndum, hvar hagstjórn er með fremsta móti. Íslenska fræðasamfélagið hefur því haft nokkuð frítt spil með þvælu sína. Í þessum síðasta vaðli sínum miðar Ásgeir við að vísitala neysluverðs sé bær um að vera til grundvallar lögskiptum í verðtryggðum lánasamningum. Þetta leyfir Ásgeir sér þótt allir alþjóðlega viðurkenndir peningahagfræðingar séu sammála um að sú vísitala nái bara alls ekki að vera mælikvarði á rýrnun innra virðis greiðslumyntar, því atvik óháð virði peninga hafi alltaf áhrif og oft mikil áhrif á vísitöluna. Einmitt þess vegna leggur peningahagfræðin áherslu á að nálgast mat á kjarna verðbólgu (Core Inflation) sem er sá hluti verðbólgunnar sem tengist peningaþætti verðbreytinganna. Nánar tiltekið, þeim þætti verðbreytinganna sem tengist breyttu innra virði innlendrar greiðslumyntar. Ásgeir virðist enga hugmynd hafa um að svona sé í pottinn búið, eða að hér sé um að ræða grundvallaratriði. Hvað ætli að hann haldi að peningahagfræðin meini með áherslu sinni á mismunandi aðferðir til nálgunar kjarnaverðbólgunni? Áhugavert væri að fá svar við því. Ætli vanþekking höfundar sé meginástæðan fyrir því að mat Seðlabanka Íslands á kjarnaverðbólgu er í skötulíki? Tilgangur laga um verðtryggingu er að leiðrétta fyrir rýrnun greiðslumyntarinnar. Það er harmþrungið að verða vitni að því að Dr. Ásgeir Daníelsson hafi engan grun um að vísitala neysluverðs sé óbær vegna hönnunarforsendna til að ákvarða þau lögskipti. Og engan grun um að framkvæmd verðtryggingarinnar stangist ekki bara á tilgang laga um vexti og verðtryggingu heldur líka Stjórnarskránna.Í öðru lagi virðist Ásgeir vera áttavilltur þegar kemur að áhrifum verðtryggingar á heildrænan hag samfélagsins. Til að mynda um þá staðreynd að verðtrygging vinnur gegn aðlögun sem þarf að eiga sér stað í verðbólgu. Hún stuðlar því að lengra verðbólgutímabili og meiri rýrnun greiðslumyntarinnar en ef hún væri ekki til staðar. Verðbólguþrýstingur birtist gjarnan þegar peningingamagnið er meira en passar undirliggjandi raunhagkerfi. Náttúruleg afleiðing þess misgengis er verðbólga sem rýrir innra virði greiðslumyntarinnar þar til peningamagnið og undirliggjandi raunhagkerfi eru samstiga. Ef allt peningamagnið er hins vegar verðtryggt nær þessi aðlögun ekki fram að ganga því verðtryggingin vinnur gegn henni með framleiðslu fleiri peningaeininga til að mæta rýrnuninni sem verðbólgan framkallar. Verðbólgan gengur því ekki niður. Sé hluti peningamagnsins verðtryggður er handhöfum peningamagnsins mismunað. Handhafar verðtryggðra eigna missa ekkert en handhafar óverðtryggðra eigna sitja uppi með rýrðar eignir og hlutfallslega meira eftir því sem verðtryggðar eignir eru stærra hlutfall heildareignanna (peningamagnsins). Hér er gengið nærri jafnræðinu og hér er ein skýring á hröðum kaupmáttarskerðingum launafólks með afleiddri ólgu á vinnumarkaði. Orðaleikir Dr. Ásgeirs eru bersýnilega án tengingar við traustan hagfræðilegan grundvöll og án tengingar við þann veruleika að verðtrygging spillir stöðugleika peningakerfisins og alls hagkerfisins. Greinin er því lítið annað en ómálefnaleg varðstaða, að hætti hússins, við sérsmíðaðar villukenningar og ítrekuð stjórnarskrárbrot. Höfundur er vélaverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Seðlabankinn Örn Karlsson Mest lesið Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun Torfþakið varð að mýri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir Skoðun Tölum um umferðaröryggi Ágúst Mogensen Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson Skoðun Alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu hafa víðtækar afleiðingar Ásta Kristín Andrésdóttir Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Torfþakið varð að mýri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Tölum um umferðaröryggi Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson skrifar Skoðun Færeyingar vissulega til fyrirmyndar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Glútenlaust nesti - djöfulsins lúxus! Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun ÉG ÞORI! Inga Sæland skrifar Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Sjá meira
Skrif Dr. Ásgeirs Daníelssonar á visi.is þann 13. nóvember sl. eru til marks um að fræðasamfélagið íslenska sé nú risið upp til varnar sértrú sinni á verðtryggingu. Löngum hefur Ásgeir verið einn prédikara. Skrif Ásgeirs afhjúpa ekki bara lítt skiljanlega trú þessa samfélags heldur ekki síður hvernig sértrúin hefur gengsýrt starfsemi helstu peningastofnunar Íslendinga, Seðlabanka Íslands. Ásger Daníelsson fór nefnilega fyrir hagrannsóknum Seðlabankans þar til nýverið sem forstöðumaður á hagfræði- og peningastefnusviði Seðlabankans. Alla jafnan setur mann hljóðan þegar lesin eru skrif íslenska fræðasamfélagsins til varnar verðtryggingunni. Og maður spyr sig hvernig það hafi mögulega gerst að við Íslendingar leyfðum sértrúarsöfnuði að vaða uppi og taka stjórn á lífi okkar? Hvernig gat það gerst? Sértrú er réttnefni því hvergi í bestu hagfræðiháskólum hins vestræna heims eru fræðin um verðtrygginguna kennd því hún fyrirfinnst ekki í þróuðum löndum, hvar hagstjórn er með fremsta móti. Íslenska fræðasamfélagið hefur því haft nokkuð frítt spil með þvælu sína. Í þessum síðasta vaðli sínum miðar Ásgeir við að vísitala neysluverðs sé bær um að vera til grundvallar lögskiptum í verðtryggðum lánasamningum. Þetta leyfir Ásgeir sér þótt allir alþjóðlega viðurkenndir peningahagfræðingar séu sammála um að sú vísitala nái bara alls ekki að vera mælikvarði á rýrnun innra virðis greiðslumyntar, því atvik óháð virði peninga hafi alltaf áhrif og oft mikil áhrif á vísitöluna. Einmitt þess vegna leggur peningahagfræðin áherslu á að nálgast mat á kjarna verðbólgu (Core Inflation) sem er sá hluti verðbólgunnar sem tengist peningaþætti verðbreytinganna. Nánar tiltekið, þeim þætti verðbreytinganna sem tengist breyttu innra virði innlendrar greiðslumyntar. Ásgeir virðist enga hugmynd hafa um að svona sé í pottinn búið, eða að hér sé um að ræða grundvallaratriði. Hvað ætli að hann haldi að peningahagfræðin meini með áherslu sinni á mismunandi aðferðir til nálgunar kjarnaverðbólgunni? Áhugavert væri að fá svar við því. Ætli vanþekking höfundar sé meginástæðan fyrir því að mat Seðlabanka Íslands á kjarnaverðbólgu er í skötulíki? Tilgangur laga um verðtryggingu er að leiðrétta fyrir rýrnun greiðslumyntarinnar. Það er harmþrungið að verða vitni að því að Dr. Ásgeir Daníelsson hafi engan grun um að vísitala neysluverðs sé óbær vegna hönnunarforsendna til að ákvarða þau lögskipti. Og engan grun um að framkvæmd verðtryggingarinnar stangist ekki bara á tilgang laga um vexti og verðtryggingu heldur líka Stjórnarskránna.Í öðru lagi virðist Ásgeir vera áttavilltur þegar kemur að áhrifum verðtryggingar á heildrænan hag samfélagsins. Til að mynda um þá staðreynd að verðtrygging vinnur gegn aðlögun sem þarf að eiga sér stað í verðbólgu. Hún stuðlar því að lengra verðbólgutímabili og meiri rýrnun greiðslumyntarinnar en ef hún væri ekki til staðar. Verðbólguþrýstingur birtist gjarnan þegar peningingamagnið er meira en passar undirliggjandi raunhagkerfi. Náttúruleg afleiðing þess misgengis er verðbólga sem rýrir innra virði greiðslumyntarinnar þar til peningamagnið og undirliggjandi raunhagkerfi eru samstiga. Ef allt peningamagnið er hins vegar verðtryggt nær þessi aðlögun ekki fram að ganga því verðtryggingin vinnur gegn henni með framleiðslu fleiri peningaeininga til að mæta rýrnuninni sem verðbólgan framkallar. Verðbólgan gengur því ekki niður. Sé hluti peningamagnsins verðtryggður er handhöfum peningamagnsins mismunað. Handhafar verðtryggðra eigna missa ekkert en handhafar óverðtryggðra eigna sitja uppi með rýrðar eignir og hlutfallslega meira eftir því sem verðtryggðar eignir eru stærra hlutfall heildareignanna (peningamagnsins). Hér er gengið nærri jafnræðinu og hér er ein skýring á hröðum kaupmáttarskerðingum launafólks með afleiddri ólgu á vinnumarkaði. Orðaleikir Dr. Ásgeirs eru bersýnilega án tengingar við traustan hagfræðilegan grundvöll og án tengingar við þann veruleika að verðtrygging spillir stöðugleika peningakerfisins og alls hagkerfisins. Greinin er því lítið annað en ómálefnaleg varðstaða, að hætti hússins, við sérsmíðaðar villukenningar og ítrekuð stjórnarskrárbrot. Höfundur er vélaverkfræðingur.
Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun
Skoðun Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir skrifar
Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun