Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum Guðlaug Ásta Gunnarsdóttir skrifar 2. desember 2023 08:00 Það eru rúm níu ár frá því ég útskrifaðist sem hjúkrunarfræðingur. Ég hef misst af jólum, áramótum, íþróttamótum og allskyns viðburðum sem flesta langar til að upplifa með sínum nánustu. Ég elska vinnuna mína en ein lítil mistök í starfi geta auðveldlega rústað lífum annarra og mínu eigin. Fyrir þetta fæ ég laun sem geta tæpleg framfleytt mér og börnunum mínum þrátt fyrir að ég sé í 100% vaktavinnu. Hvað um það, öllum er sama ekki satt? Síðastliðið vor upplifði ég í fyrsta skipti að vinna undir kjarasamning sem ég sjálf tók þátt í að samþykkja, þó það sé einungis stuttur samningur sem rennur út næsta vor. Forsendur fyrir því að samþykkja þennan samning var að með honum fylgdi verkáætlun þar sem átti að vinna að ýmsum mikilvægum atriðum fram að næsta samningi, það verður fróðlegt að sjá hvernig það fer. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga sendi út viðhorfskönnun til alla starfandi hjúkrunarfræðinga í byrjun haustsins. Niðurstöðurnar eru alveg í takt við mína upplifun. Þrír af hverjum fjórum hjúkrunarfræðingum eru ánægðir í starfi en á sama tíma hafa rúm 64% hjúkrunarfræðinga alvarlega íhugað að hætta í starfi síðustu tvö árin. Ástæðurnar fyrir því eru helst tvær, álag og launakjör. Framboð og eftirspurn? Vilji fólks almennt er að geta fengið heilbrigðisþjónustu þegar þess gerist þörf. Það er eins og búið sé að kippa úr sambandi lögmáli framboðs og eftirspurnar þegar kemur að hjúkrunarfræðingum. Reglulega er talað um að fjölga rýmum, reisa húsnæði fyrir sjúkrastofnanir og byggja hjúkrunarheimili, aldrei fylgir sögunni hver á að vinna þarna. Eftirspurnin eftir hjúkrunarfræðingum er gríðarleg, framboðið er mun minna. Miðað við hagfræðilögmálið þá ætti verðið á okkur að hækka en þvert á móti erum við að leita í önnur störf. Af hverju? Því vinnuumhverfið er óviðunandi. Álagið er gríðarlegt. Ofan á það getum við gert eitthvað annað við líf okkar og fengið betri laun. Þegar hjúkrunarfræðingur hættir þá verður vinnuumhverfið verra fyrir hina, álagið verður meira og þjónustan versnar. Í niðurstöðum könnunarinnar sem ég vísaði í áðan kemur í ljós að tæplega 80% hjúkrunarfræðinga í vaktavinnu hafa áhyggjur af því að lenda í alvarlegu atviki í vinnunni. Tökum dæmi. Ég er búin að vinna allar mínar vaktir og dauðþreytt eftir því, samt er ég beðin um að vinna aukalega og vinna lengur því enginn annar getur komið í minn stað. Ég veit að enginn annar getur komið, ef ég mæti ekki þá mun samstarfsfólk mitt finna fyrir enn meira álagi. Álagið er mikið, þreytan bætist ofan á það, við þekkjum flest hvernig við erum í kollinum þegar við vinnum of lengi og skyndilega á sér stað atvik sem eyðileggur líf allra sem að því koma. Markmið kjarabaráttu hjúkrunarfræðinga er að fá laun á við sambærilegar háskólamenntaðar stéttir, útrýma kynbundnum launamun og að fá laun í samræmi við ábyrgð starfsins. Það er nefnilega þannig að sem hjúkrunarfræðingur þá vinn ég hvenær sem er sólarhringsins alla daga ársins. Þetta er ótrúlega spennandi, skemmtilegt og fjölbreytt starf. Fjölmargir hjúkrunarfræðingar sem hafa þegar leitað í önnur störf hafa sagt að þeir væru til í að koma til baka ef vinnuumhverfið og kjörin væru ásættanleg. Þetta mun kosta Ég fylltist von, eins og svo oft áður, þegar ég sá samstöðuna sem myndaðist í Kvennaverkfallinu í lok október. Auðvitað stigu fram raddir um að jafnrétti væri náð og hjúkrunarfræðingar væru með góð laun ef þeir myndu vinna miklu meira en aðrir. Bæði forsætisráðherra og ráðherra vinnumarkaðarins settu markmiðið á að ná fullu jafnrétti árið 2030. Það er ánægjulegt að það sé komið ártal. Það væri óskandi að umræðan um heilbrigðismál hætti tímabundið að snúast um framkvæmdir og snerist um það sem er raunverulega aðkallandi sem er fyrst og fremst mannauðurinn, vinnuumhverfið og launin. Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum. Það er augljóst hvað þarf að gerast, það þarf bara að gera það. Fólk vill góða heilbrigðisþjónustu og þar vill Ísland vera á heimsmælikvarða. Ef við ætlum að koma í veg fyrir frekari hnignun heilbrigðiskerfisins þá mun það kosta. Þetta er bara spurning um forgangsröðun, hvar viljum við Íslendingar leggja áherslurnar? Höfundur er hjúkrunarfræðingur og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Kjaramál Mest lesið Kjöt og krabbamein Hulda María Einarsdóttir,Jórunn Atladóttir,Sigurdís Haraldsdóttir Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun Skipbrot Reykjavíkurborgar Davíð J. Arngrímsson Skoðun Við erum ekki Rússland Sigmar Guðmundsson Skoðun Björn veit að þekking þrífst í samfélagi, ekki í einangrun Magnea Rut Gunnarsdóttir Skoðun Hagsmunir háskólanema í rektorskjöri Kolbrún Þ. Pálsdóttir Skoðun Rektorskjör HÍ Soffía Auður Birgisdóttir Skoðun Evrópusambandið og upplýsingalæsi Ægir Örn Arnarson Skoðun Er ný ESB-langavitleysa íslenzkrar ríkisstjórnar í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Skoðun Skoðun Smánin tilheyrir geranda en of oft klínt á þolanda Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Jarðhiti jafnar leikinn Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Skipbrot Reykjavíkurborgar Davíð J. Arngrímsson skrifar Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Fjarkönnun og sjálfstæði þjóðar Karl Arnar Arnarson skrifar Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar Skoðun Græðgin, vísindin og spilakassarnir Kristján Jónasson,Alma Hafsteinsdóttir,Steinn Guðmundsson,Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Kjöt og krabbamein Hulda María Einarsdóttir,Jórunn Atladóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Rektorskjör HÍ Soffía Auður Birgisdóttir skrifar Skoðun Hagsmunir háskólanema í rektorskjöri Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Evrópusambandið og upplýsingalæsi Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Björn veit að þekking þrífst í samfélagi, ekki í einangrun Magnea Rut Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára - öflugur málsvari sjálfbærni og loftslagsmála Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju veljum við Silju Báru? Auður Birna Stefánsdóttir,Pia Hansson skrifar Skoðun Við erum ekki Rússland Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er ný ESB-langavitleysa íslenzkrar ríkisstjórnar í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Ríkisábyrgð á 1.490 milljarða króna? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström skrifar Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson skrifar Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vopnakaup íslenska ráðamanna Friðrik Erlingsson skrifar Sjá meira
Það eru rúm níu ár frá því ég útskrifaðist sem hjúkrunarfræðingur. Ég hef misst af jólum, áramótum, íþróttamótum og allskyns viðburðum sem flesta langar til að upplifa með sínum nánustu. Ég elska vinnuna mína en ein lítil mistök í starfi geta auðveldlega rústað lífum annarra og mínu eigin. Fyrir þetta fæ ég laun sem geta tæpleg framfleytt mér og börnunum mínum þrátt fyrir að ég sé í 100% vaktavinnu. Hvað um það, öllum er sama ekki satt? Síðastliðið vor upplifði ég í fyrsta skipti að vinna undir kjarasamning sem ég sjálf tók þátt í að samþykkja, þó það sé einungis stuttur samningur sem rennur út næsta vor. Forsendur fyrir því að samþykkja þennan samning var að með honum fylgdi verkáætlun þar sem átti að vinna að ýmsum mikilvægum atriðum fram að næsta samningi, það verður fróðlegt að sjá hvernig það fer. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga sendi út viðhorfskönnun til alla starfandi hjúkrunarfræðinga í byrjun haustsins. Niðurstöðurnar eru alveg í takt við mína upplifun. Þrír af hverjum fjórum hjúkrunarfræðingum eru ánægðir í starfi en á sama tíma hafa rúm 64% hjúkrunarfræðinga alvarlega íhugað að hætta í starfi síðustu tvö árin. Ástæðurnar fyrir því eru helst tvær, álag og launakjör. Framboð og eftirspurn? Vilji fólks almennt er að geta fengið heilbrigðisþjónustu þegar þess gerist þörf. Það er eins og búið sé að kippa úr sambandi lögmáli framboðs og eftirspurnar þegar kemur að hjúkrunarfræðingum. Reglulega er talað um að fjölga rýmum, reisa húsnæði fyrir sjúkrastofnanir og byggja hjúkrunarheimili, aldrei fylgir sögunni hver á að vinna þarna. Eftirspurnin eftir hjúkrunarfræðingum er gríðarleg, framboðið er mun minna. Miðað við hagfræðilögmálið þá ætti verðið á okkur að hækka en þvert á móti erum við að leita í önnur störf. Af hverju? Því vinnuumhverfið er óviðunandi. Álagið er gríðarlegt. Ofan á það getum við gert eitthvað annað við líf okkar og fengið betri laun. Þegar hjúkrunarfræðingur hættir þá verður vinnuumhverfið verra fyrir hina, álagið verður meira og þjónustan versnar. Í niðurstöðum könnunarinnar sem ég vísaði í áðan kemur í ljós að tæplega 80% hjúkrunarfræðinga í vaktavinnu hafa áhyggjur af því að lenda í alvarlegu atviki í vinnunni. Tökum dæmi. Ég er búin að vinna allar mínar vaktir og dauðþreytt eftir því, samt er ég beðin um að vinna aukalega og vinna lengur því enginn annar getur komið í minn stað. Ég veit að enginn annar getur komið, ef ég mæti ekki þá mun samstarfsfólk mitt finna fyrir enn meira álagi. Álagið er mikið, þreytan bætist ofan á það, við þekkjum flest hvernig við erum í kollinum þegar við vinnum of lengi og skyndilega á sér stað atvik sem eyðileggur líf allra sem að því koma. Markmið kjarabaráttu hjúkrunarfræðinga er að fá laun á við sambærilegar háskólamenntaðar stéttir, útrýma kynbundnum launamun og að fá laun í samræmi við ábyrgð starfsins. Það er nefnilega þannig að sem hjúkrunarfræðingur þá vinn ég hvenær sem er sólarhringsins alla daga ársins. Þetta er ótrúlega spennandi, skemmtilegt og fjölbreytt starf. Fjölmargir hjúkrunarfræðingar sem hafa þegar leitað í önnur störf hafa sagt að þeir væru til í að koma til baka ef vinnuumhverfið og kjörin væru ásættanleg. Þetta mun kosta Ég fylltist von, eins og svo oft áður, þegar ég sá samstöðuna sem myndaðist í Kvennaverkfallinu í lok október. Auðvitað stigu fram raddir um að jafnrétti væri náð og hjúkrunarfræðingar væru með góð laun ef þeir myndu vinna miklu meira en aðrir. Bæði forsætisráðherra og ráðherra vinnumarkaðarins settu markmiðið á að ná fullu jafnrétti árið 2030. Það er ánægjulegt að það sé komið ártal. Það væri óskandi að umræðan um heilbrigðismál hætti tímabundið að snúast um framkvæmdir og snerist um það sem er raunverulega aðkallandi sem er fyrst og fremst mannauðurinn, vinnuumhverfið og launin. Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum. Það er augljóst hvað þarf að gerast, það þarf bara að gera það. Fólk vill góða heilbrigðisþjónustu og þar vill Ísland vera á heimsmælikvarða. Ef við ætlum að koma í veg fyrir frekari hnignun heilbrigðiskerfisins þá mun það kosta. Þetta er bara spurning um forgangsröðun, hvar viljum við Íslendingar leggja áherslurnar? Höfundur er hjúkrunarfræðingur og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar
Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar
Skoðun Græðgin, vísindin og spilakassarnir Kristján Jónasson,Alma Hafsteinsdóttir,Steinn Guðmundsson,Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar
Skoðun Björn veit að þekking þrífst í samfélagi, ekki í einangrun Magnea Rut Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar
Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun