Grátur í norðri: Norræna þversögnin endurómar í röddum íslenskra innflytjendakvenna Telma Velez skrifar 6. desember 2023 09:01 Á Íslandi, landi sem er þekkt fyrir skuldbindingu sína við mannréttindi og framsækna félagsmálastefnu, er ákveðin þversögn áhyggjuefni. Þrátt fyrir skuldbindingu þjóðarinnar til jafnréttis kynjanna er viðvarandi áskorun yfirvofandi - kynbundið ofbeldi gagnvart innflytjendakonum. #Metoo-hreyfingin á árunum 2017-2018 afhjúpaði átakanlegar sögur af ofbeldi gegn innflytjendakonum og varpaði ljósi á kerfisbundin vandamál sem stuðla að varnarleysi þeirra. Sögur sem birtar voru í Kjarnanum afhjúpuðu ofbeldi af hendi náins maka og atvinnubundið ofbeldi en einnigstofnanabundið ofbeldi, skaðlegar staðalímyndir og skort á fjölmenningarlæsi, sem leiddi til nýrrar upplifunar innflytjendakvenna sem fórnarlömb innan réttarkerfisins. Sögurnar varpa einnig ljósi á víxlverkun kynbundins ofbeldis við kynþátt og þjóðerni. Það ögrar þeirri hugmynd að mikið kynjajafnrétti jafngildi samfélagi án aðgreiningar og öryggi fyrir alla, sem skapar þversögn. Norræna þversögnin, hugtak sem oft er tengt við Danmörku, Finnland, Ísland, Noreg og Svíþjóð, lætur í ljós efasemdir um það hvernig framsækin félagsmálastefna samræmist óviðunandi hárri tíðni kynbundins ofbeldis. Ísland, þrátt fyrir mikið kynjajafnrétti, glímir við þessa sömu ráðgátu, sem ögrar þeirri forsendu að félagslega réttlátt umhverfi skili sér sjálfkrafa í öryggi kvenna. Kjarninn í þeirri skuldbindingu Íslands að berjast gegn kynbundnu ofbeldi er fullgilding Istanbúlsamningsins frá 2018. Þessi yfirgripsmikli alþjóðasáttmáli gerir grein fyrir ýmsum ráðstöfunum, þ. á m. lagabreytingum, til að koma í veg fyrir ofbeldi, vernda þolendur og lögsækja gerendur. Hins vegar er gríðarlegt verk enn óunnið þegar kemur að það innleiða ákvæði samningsins , sérstaklega hvað varðar þær einstöku áskoranir sem innflytjendakonur standa frammi fyrir. Í 20. grein Istanbúlsamningsins er lögð áhersla á mikilvægi aðgengilegrar og viðeigandi stuðningsþjónustu fyrir þolendur ofbeldis, með áherslu á sérstakar þarfir viðkvæmra hópa, þar á meðal innflytjendakvenna. Ísland glímir hins vegar við áskoranir þegar kemur að innleiðingu þessara ákvæða vegna skorts á fjármagni og mannafla. Slíkur skortur er sérstaklega áberandi í geð- og heilbrigðisþjónustu þar sem nú þegar langir biðlistar jukust verulega eftir #metoo. Á meðan Ísland vinnur að því að standa við skuldbindingar sínar um að útrýma kynbundnu ofbeldi er brýnt að skoða núverandi þjónustu á gagnrýninn hátt. Árangursleysi við að ná að fullu fram markmiðum Istanbúlsamningsins kallar á endurmat á áætlunum og samstilltu átaki til að komast að rótum norrænu þversagnarinnar. Í samfélagi sem leggur metnað sinn á jafnrétti þurfa fyrirheit um öryggi og velferð að ná til allra kvenna, óháð uppruna þeirra. Ísland stendur á tímamótum og viðbrögðin munu móta frásögnina um framfarir og réttlæti fyrir alla. Höfundur stundar rannsóknir á Menntavísindasviði við Háskóla Íslands. Greinin er birt í tengslum við 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi Innflytjendamál Mest lesið Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun Skoðun Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þjóðaröryggi að vera aðildarríki að Evrópusambandinu Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Salómonsdómur, lög og ólög Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sjálfstæðir grunnskólar í hættu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Borgaralegur vígbúnaður Dr. Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskoranir og tækni í heilbrigðisþjónustu Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Ósunginn óður til doktorsnema Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Tannhjól í mulningsvél? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fækkum kennurum um 90% Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Uppsagnarbréf til góða fólksins Daníel Freyr Jónsson skrifar Skoðun Kristni og íslam: Samfélag sem hvílir á skilningi Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Hugtakastríðið mikla Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Á Íslandi, landi sem er þekkt fyrir skuldbindingu sína við mannréttindi og framsækna félagsmálastefnu, er ákveðin þversögn áhyggjuefni. Þrátt fyrir skuldbindingu þjóðarinnar til jafnréttis kynjanna er viðvarandi áskorun yfirvofandi - kynbundið ofbeldi gagnvart innflytjendakonum. #Metoo-hreyfingin á árunum 2017-2018 afhjúpaði átakanlegar sögur af ofbeldi gegn innflytjendakonum og varpaði ljósi á kerfisbundin vandamál sem stuðla að varnarleysi þeirra. Sögur sem birtar voru í Kjarnanum afhjúpuðu ofbeldi af hendi náins maka og atvinnubundið ofbeldi en einnigstofnanabundið ofbeldi, skaðlegar staðalímyndir og skort á fjölmenningarlæsi, sem leiddi til nýrrar upplifunar innflytjendakvenna sem fórnarlömb innan réttarkerfisins. Sögurnar varpa einnig ljósi á víxlverkun kynbundins ofbeldis við kynþátt og þjóðerni. Það ögrar þeirri hugmynd að mikið kynjajafnrétti jafngildi samfélagi án aðgreiningar og öryggi fyrir alla, sem skapar þversögn. Norræna þversögnin, hugtak sem oft er tengt við Danmörku, Finnland, Ísland, Noreg og Svíþjóð, lætur í ljós efasemdir um það hvernig framsækin félagsmálastefna samræmist óviðunandi hárri tíðni kynbundins ofbeldis. Ísland, þrátt fyrir mikið kynjajafnrétti, glímir við þessa sömu ráðgátu, sem ögrar þeirri forsendu að félagslega réttlátt umhverfi skili sér sjálfkrafa í öryggi kvenna. Kjarninn í þeirri skuldbindingu Íslands að berjast gegn kynbundnu ofbeldi er fullgilding Istanbúlsamningsins frá 2018. Þessi yfirgripsmikli alþjóðasáttmáli gerir grein fyrir ýmsum ráðstöfunum, þ. á m. lagabreytingum, til að koma í veg fyrir ofbeldi, vernda þolendur og lögsækja gerendur. Hins vegar er gríðarlegt verk enn óunnið þegar kemur að það innleiða ákvæði samningsins , sérstaklega hvað varðar þær einstöku áskoranir sem innflytjendakonur standa frammi fyrir. Í 20. grein Istanbúlsamningsins er lögð áhersla á mikilvægi aðgengilegrar og viðeigandi stuðningsþjónustu fyrir þolendur ofbeldis, með áherslu á sérstakar þarfir viðkvæmra hópa, þar á meðal innflytjendakvenna. Ísland glímir hins vegar við áskoranir þegar kemur að innleiðingu þessara ákvæða vegna skorts á fjármagni og mannafla. Slíkur skortur er sérstaklega áberandi í geð- og heilbrigðisþjónustu þar sem nú þegar langir biðlistar jukust verulega eftir #metoo. Á meðan Ísland vinnur að því að standa við skuldbindingar sínar um að útrýma kynbundnu ofbeldi er brýnt að skoða núverandi þjónustu á gagnrýninn hátt. Árangursleysi við að ná að fullu fram markmiðum Istanbúlsamningsins kallar á endurmat á áætlunum og samstilltu átaki til að komast að rótum norrænu þversagnarinnar. Í samfélagi sem leggur metnað sinn á jafnrétti þurfa fyrirheit um öryggi og velferð að ná til allra kvenna, óháð uppruna þeirra. Ísland stendur á tímamótum og viðbrögðin munu móta frásögnina um framfarir og réttlæti fyrir alla. Höfundur stundar rannsóknir á Menntavísindasviði við Háskóla Íslands. Greinin er birt í tengslum við 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi.
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Skoðun Frjáls umræða ekki lengur leyfð í USA – Skoðanafrelsi í hættu – Amerískt Gestapo í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir Skoðun
Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir Skoðun
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum Skoðun
Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson Skoðun