Hálkuslys Sigurður H. Guðjónsson skrifar 5. janúar 2024 08:00 Bótaábyrgð húseiganda. Ekki eru öll föll til fjár og byltur til bóta. Þegar hálkuslys verða við hús er spurt um ábyrgð eigenda þeirra. Það er engin almenn skráð lagaregla um ábyrgð húseigenda vegna slíkra slysa. Hins vegar á ábyrgur húseigandi að vera vakandi gagnvart veðrabrigðum og slysagildrum. Þegar hann má gera sér grein fyrir hættu og það kostar hvorki mikið fé né fyrirhöfn að gera fyrirbyggjandi ráðstafanir, hvílir á honum skylda til að bregðast við að viðlagðri bótaábyrgð. Gangandi fólk verður líka að kunna fótum sínum forráð í hálku og gá að sér. Bótabyrgð húseigenda byggist á ólögfestum meginreglum og dómafordæmum . Það er skilyrði bótaskyldu að um ásetning, gáleysi eða vanrækslu, húseiganda sé að tefla. Sá sem krefur um bætur verður að sanna skilyrði bóta og fjárhæð tjóns. Bonus Pater Vanræksla og gáleysi er metið út frá þeirri fyrirhyggju og varkárni sem góður fjölskyldu-faðir telur rétt að sýna við sömu aðstæður. Hvað hefði hann gert í stöðunni? Hefði hann gert ráðstafanir til að fyrirbyggja slys, mokað og eytt hálku Ef hann hefði gert það en þú lást makindalega upp í sófa meðan fólk var á fallandi fæti fyrir utan þá ert þú í vondum málum og bótaábyrgur. Ekki eru allar föll til fjár né byltur til bóta Það er samt meginregla að fólk fari sinna ferða á eigin áhættu og að slys og tjón séu á þess ábyrgð. Það eru almennt líkur á því að slys séu vegna óhappatilviljunar og engum sé um að kenna nema þá manni sjálfum. Það heyrir til undantekninga að aðrir beri ábyrgð á slysum og tjóni fólks. Þótt vanræksla húseigenda sé sönnuð og bótaskylda sé fyrir hendi þá kunna bætur að falla niður að öllu leyti eða hluta vegna eigin sakar hins slasaða. Menn eiga og verða að kunna fótum sínum forráð og að hegða sér eftir aðstæðum. Menn mega vita að hér er allra veðra von og veðrabrigði eru skjót og menn verða að haga leiðarvali, fótabúnaði og hraða í samræmi við það. Dæmi eru um að háir hælar og hlaup á svelli hafi valdið því að bætur runnu úr greipum. Atvinnuhúsnæði Dómstólar gera strangari kröfur um aðgát, ráðstafanir og slysavarnir, til eigenda bygginga sem hýsa stofnanir, verslanir og þjónustustarfsemi, þangað sem almenningur á erindi eða er beinlínis hvattur til að sækja. Minna þarf til að eigendur slíkra húsa veði ábyrgir vegna hálkuslysa en húseigendur almennt. Fáir dómar. Yfirleitt sýkna Tiltölulega fái dómar hafa gengið um ábyrgð húseigenda í málum af þessum togaga en málum hefur farið fjölgandi síðustu árin og áratugina. Sjaldnast hefur bótaábyrgð verið lögð á húseigendur og er sýkna meginreglan. Þessi mál eru tiltölulega ný bóla. Hvað skyldi valda því? Aðstæður hafa lítið breyst nema þá til bóta, t.d hitalagnir í stéttum og plönum. Veðurfar er svipað og hálka er ekki ný af nálinni. Kannski er nútímamaðurinn hættur að rýna í veðrið og merki náttúrunnar og orðinn andvaralaus, ógætinn og klaufskur innipúki. Mannbroddar Notkun mannbrodda var til skamms tíma á undanhaldi og sleipt skótau á stóra sök á byltum og föllum. Síðustu árin hefur orðið mannbroddavakning. Áður fengust þeir hjá fáeinum skósmiðum og úrvalið var fábreytt en nú fást broddar í annarri hverri búð og úrvalið er mikið og gott. Samt er fólk á fallandi fæti út um allt. Það má vera að fólk ætli sér skemmri tíma til að fara á milli staða og sé um og fari hraðar en aðstæður leyfa og gleymi broddunum í hlaupum og asa dagsins Bótafíkn Sennilega hefur fyrri tíðar fólk frekar horft í eigin barm ef því varð hált á svelli og tekið því sem óhappi eða kennt sér sjálfu um. Nú virðist fólki tamara að kenna öðrum um og finna sökudólga þegar illa fer og óhöpp verða. Aldahátturinn hefur breyst og má ef til vill kenna það amerískum sjónvarpsþáttum og bíómyndum um stjörnu- eða ofurlögfræðinga sem lögsækja allt sem hreyfist út af hverju sem er.. Hálkugöngulagið Þá kann að vera að þjóðin hafi glatað hálkugöngulaginu sem gerði henni forðum fært að svífa hratt og örugglega yfir ísilagða slóð. Þjóðin er orðin veikari á svellinu og kann ekki fótum sínum eins góð forráð og fyrrum. Inúítar og Samar hafa varðveitt þessa göngulist og geta þotið yfir hálan ís án nokkurs broddabúnaðar og eru það fótvissir að þeir detta bara aldrei. Þeir dansa, ganga eða hreinlega svífa yfir svell og ís, mjúklega og gleiðir og með hnén laus og mjaðmirnar líka og galdra þyngdarpunktinn langt niður. Þeir taka lítil skref og auka jafnvægið með því að hafa hendurnar út með síðunum, svona líkt og mörgæsir. Líkaminn er afslappaður og hreyfingar kattmjúkar. Andstaða við stífa og stirðbusalega hreyfingar fullorðins fólks hér í hálkunni. Mörg börn kunna hins vegar þetta hálkugöngulag ómeðvitað og detta sjaldan. Að vera gleiður á svellinu er gamalt orðtak og merkir að vera montinn eða góður með sig. Það er í fullu gildi enda mega þeir bera sig borginmannlega og hrósa happi sem komast sinna ferða uppréttir og óbrotnir. Brynja heitin Benediktsdóttir leikstjóri var velkunnug á Grænlandi. Hún var með þetta göngulag á hreinu og við bárum saman bækur okkar um hálkugöngulagið og komust að því að Samar og Inúítar eru með þetta og alveg svellkaldir. Það væri mikið heillaráð hefja hálkugöngulistina til vegs og virðingar og fá Sama og Inúíta til að koma okkur á sporið. Hálkugöngulagið er mikið þarfaþing og öryggisatriði og ómetanleg slysavörn. Hins vegar verður að viðurkennast að það er ekki mjög sexý í praxis, eiginlega bara alls ekki. Þokkagyðjur og sjarmatröll ganga víst á annan veg En almennt hlýtur að vera betra með limina heila og í lagi en að vera rúmliggjandi með lemstraðan og margbrotinn skrokk og kynþokka. Ég er af samísku bergi. Amma mín var Sami innprentaði mér ýmsa samíska visku og siði, þ.á.m. hálkugöngulagið. Annars var þetta göngulag líka almennt viðhaft hér á landi hér fyrr á árum og öldum. Þjóðin hefur því miður gleymt því eða fjarlægst það vegna tísku og tíðarandans. Varkárni og varúðarráðstafanir Það er rík ástæða til að hvetja húseigendur til að sýna aðgæslu og gera viðeigandi ráðstafanir þegar Vetur konungur lætur til skarar skríða. Þeir verða að vera vökulir gagnvart veðrabrigðum og hættumerkjum, moka gangstéttir og tröppur, strá sandi eða salti á svell og hálkubletti og hafa vakandi auga með grýlukertum og snjóhengjum á þökum og gera ráðstafanir til slysavarna. Sömuleiðis er ástæða til að hvetja gangandi vegfarendur til að sýna varúð í vetrarfærð og vanda fótabúnað, nota brodda og flýta sér hægt. Eins ættu vegfarendur að bera höfuðið hátt og skima eftir viðsjárverðum grýlukertum og snjóhengjum. Höfundur er formaður Húseigendafélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Helgi Guðjónsson Slysavarnir Málefni fjölbýlishúsa Færð á vegum Mest lesið Halldór 19.10.24 Halldór Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Skoðun Nú á lýðræðið næsta leik Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fær þitt barn kennslu í fjármálalæsi? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Dagur í grunnskóla Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Áskorun - Þingmenn, sýnið kjósendum stórhug skrifar Skoðun TikTok, upplýsingaóreiða og stjórnvöld Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Taktu þátt í lýðræðinu með okkur Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Sjá meira
Bótaábyrgð húseiganda. Ekki eru öll föll til fjár og byltur til bóta. Þegar hálkuslys verða við hús er spurt um ábyrgð eigenda þeirra. Það er engin almenn skráð lagaregla um ábyrgð húseigenda vegna slíkra slysa. Hins vegar á ábyrgur húseigandi að vera vakandi gagnvart veðrabrigðum og slysagildrum. Þegar hann má gera sér grein fyrir hættu og það kostar hvorki mikið fé né fyrirhöfn að gera fyrirbyggjandi ráðstafanir, hvílir á honum skylda til að bregðast við að viðlagðri bótaábyrgð. Gangandi fólk verður líka að kunna fótum sínum forráð í hálku og gá að sér. Bótabyrgð húseigenda byggist á ólögfestum meginreglum og dómafordæmum . Það er skilyrði bótaskyldu að um ásetning, gáleysi eða vanrækslu, húseiganda sé að tefla. Sá sem krefur um bætur verður að sanna skilyrði bóta og fjárhæð tjóns. Bonus Pater Vanræksla og gáleysi er metið út frá þeirri fyrirhyggju og varkárni sem góður fjölskyldu-faðir telur rétt að sýna við sömu aðstæður. Hvað hefði hann gert í stöðunni? Hefði hann gert ráðstafanir til að fyrirbyggja slys, mokað og eytt hálku Ef hann hefði gert það en þú lást makindalega upp í sófa meðan fólk var á fallandi fæti fyrir utan þá ert þú í vondum málum og bótaábyrgur. Ekki eru allar föll til fjár né byltur til bóta Það er samt meginregla að fólk fari sinna ferða á eigin áhættu og að slys og tjón séu á þess ábyrgð. Það eru almennt líkur á því að slys séu vegna óhappatilviljunar og engum sé um að kenna nema þá manni sjálfum. Það heyrir til undantekninga að aðrir beri ábyrgð á slysum og tjóni fólks. Þótt vanræksla húseigenda sé sönnuð og bótaskylda sé fyrir hendi þá kunna bætur að falla niður að öllu leyti eða hluta vegna eigin sakar hins slasaða. Menn eiga og verða að kunna fótum sínum forráð og að hegða sér eftir aðstæðum. Menn mega vita að hér er allra veðra von og veðrabrigði eru skjót og menn verða að haga leiðarvali, fótabúnaði og hraða í samræmi við það. Dæmi eru um að háir hælar og hlaup á svelli hafi valdið því að bætur runnu úr greipum. Atvinnuhúsnæði Dómstólar gera strangari kröfur um aðgát, ráðstafanir og slysavarnir, til eigenda bygginga sem hýsa stofnanir, verslanir og þjónustustarfsemi, þangað sem almenningur á erindi eða er beinlínis hvattur til að sækja. Minna þarf til að eigendur slíkra húsa veði ábyrgir vegna hálkuslysa en húseigendur almennt. Fáir dómar. Yfirleitt sýkna Tiltölulega fái dómar hafa gengið um ábyrgð húseigenda í málum af þessum togaga en málum hefur farið fjölgandi síðustu árin og áratugina. Sjaldnast hefur bótaábyrgð verið lögð á húseigendur og er sýkna meginreglan. Þessi mál eru tiltölulega ný bóla. Hvað skyldi valda því? Aðstæður hafa lítið breyst nema þá til bóta, t.d hitalagnir í stéttum og plönum. Veðurfar er svipað og hálka er ekki ný af nálinni. Kannski er nútímamaðurinn hættur að rýna í veðrið og merki náttúrunnar og orðinn andvaralaus, ógætinn og klaufskur innipúki. Mannbroddar Notkun mannbrodda var til skamms tíma á undanhaldi og sleipt skótau á stóra sök á byltum og föllum. Síðustu árin hefur orðið mannbroddavakning. Áður fengust þeir hjá fáeinum skósmiðum og úrvalið var fábreytt en nú fást broddar í annarri hverri búð og úrvalið er mikið og gott. Samt er fólk á fallandi fæti út um allt. Það má vera að fólk ætli sér skemmri tíma til að fara á milli staða og sé um og fari hraðar en aðstæður leyfa og gleymi broddunum í hlaupum og asa dagsins Bótafíkn Sennilega hefur fyrri tíðar fólk frekar horft í eigin barm ef því varð hált á svelli og tekið því sem óhappi eða kennt sér sjálfu um. Nú virðist fólki tamara að kenna öðrum um og finna sökudólga þegar illa fer og óhöpp verða. Aldahátturinn hefur breyst og má ef til vill kenna það amerískum sjónvarpsþáttum og bíómyndum um stjörnu- eða ofurlögfræðinga sem lögsækja allt sem hreyfist út af hverju sem er.. Hálkugöngulagið Þá kann að vera að þjóðin hafi glatað hálkugöngulaginu sem gerði henni forðum fært að svífa hratt og örugglega yfir ísilagða slóð. Þjóðin er orðin veikari á svellinu og kann ekki fótum sínum eins góð forráð og fyrrum. Inúítar og Samar hafa varðveitt þessa göngulist og geta þotið yfir hálan ís án nokkurs broddabúnaðar og eru það fótvissir að þeir detta bara aldrei. Þeir dansa, ganga eða hreinlega svífa yfir svell og ís, mjúklega og gleiðir og með hnén laus og mjaðmirnar líka og galdra þyngdarpunktinn langt niður. Þeir taka lítil skref og auka jafnvægið með því að hafa hendurnar út með síðunum, svona líkt og mörgæsir. Líkaminn er afslappaður og hreyfingar kattmjúkar. Andstaða við stífa og stirðbusalega hreyfingar fullorðins fólks hér í hálkunni. Mörg börn kunna hins vegar þetta hálkugöngulag ómeðvitað og detta sjaldan. Að vera gleiður á svellinu er gamalt orðtak og merkir að vera montinn eða góður með sig. Það er í fullu gildi enda mega þeir bera sig borginmannlega og hrósa happi sem komast sinna ferða uppréttir og óbrotnir. Brynja heitin Benediktsdóttir leikstjóri var velkunnug á Grænlandi. Hún var með þetta göngulag á hreinu og við bárum saman bækur okkar um hálkugöngulagið og komust að því að Samar og Inúítar eru með þetta og alveg svellkaldir. Það væri mikið heillaráð hefja hálkugöngulistina til vegs og virðingar og fá Sama og Inúíta til að koma okkur á sporið. Hálkugöngulagið er mikið þarfaþing og öryggisatriði og ómetanleg slysavörn. Hins vegar verður að viðurkennast að það er ekki mjög sexý í praxis, eiginlega bara alls ekki. Þokkagyðjur og sjarmatröll ganga víst á annan veg En almennt hlýtur að vera betra með limina heila og í lagi en að vera rúmliggjandi með lemstraðan og margbrotinn skrokk og kynþokka. Ég er af samísku bergi. Amma mín var Sami innprentaði mér ýmsa samíska visku og siði, þ.á.m. hálkugöngulagið. Annars var þetta göngulag líka almennt viðhaft hér á landi hér fyrr á árum og öldum. Þjóðin hefur því miður gleymt því eða fjarlægst það vegna tísku og tíðarandans. Varkárni og varúðarráðstafanir Það er rík ástæða til að hvetja húseigendur til að sýna aðgæslu og gera viðeigandi ráðstafanir þegar Vetur konungur lætur til skarar skríða. Þeir verða að vera vökulir gagnvart veðrabrigðum og hættumerkjum, moka gangstéttir og tröppur, strá sandi eða salti á svell og hálkubletti og hafa vakandi auga með grýlukertum og snjóhengjum á þökum og gera ráðstafanir til slysavarna. Sömuleiðis er ástæða til að hvetja gangandi vegfarendur til að sýna varúð í vetrarfærð og vanda fótabúnað, nota brodda og flýta sér hægt. Eins ættu vegfarendur að bera höfuðið hátt og skima eftir viðsjárverðum grýlukertum og snjóhengjum. Höfundur er formaður Húseigendafélagsins.
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun