Vangaveltur um „leikskólavandann“ Kristín Dýrfjörð og Anna Elísa Hreiðarsdóttir skrifa 11. janúar 2024 22:41 Þann 11. janúar birtist merkilegt viðtal við Hildi Björnsdóttir, borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins. Viðtal sem telja verður að sýni fram á þekkingarleysi um starfsemi og tilgang leikskóla. Þekkingarleysi sem speglast m.a. í misskilningi um eðli skólastarfs og skorti á skilningi á muninum á leik- og grunnskólum. Hér að neðan ætlum við að rekja nokkur atriði sem eru samkvæmt greininni Hildi hugleikin en við teljum að hún gæti ígrundað betur. Hver er vandi leikskólans? Hildur telur vanda leikskólans tvíþættan, að það fá ekki öll börn sjálfkrafa inn í leikskóla og þegar þau komast í leikskóla sér ekki tryggt að foreldrar fái þá þjónustu sem þeir vilja. Sem felst helst í því að leikskólinn geti ekki tryggt að öll forföll starfsfólks séu leyst, það að börn séu send heim þegar mönnun leikskóla fer undir öryggismörk sé óásættanlegt. Hildur bendir á að í grunnskólum séu forföll leyst, án þess að foreldrar sé blandað í málið. Það má benda Hildi á að það er nokkur- og aldursmunur á börnum í leik- og grunnskólum. Leikskólabörn þurfa fleira starfsfólk, þau þurfa augu sem eru stöðugt á barnahópnum, það er erfiðara að sameina hópa og margt fleira sem hægt væri að benda á sem mun á milli leikskólabarna og grunnskólabarna. Hildur telur hluta vandans að ekki sé skólaskylda í leikskóla. Umræða um leikskólaskyldu er ekki ný, en sjaldnast hefur hún náð til allra barna. Oftast til eldri árganga. Má minna á að frá upphafi leikskóla á Íslandi hafa verið takmarkanir á hvaða börn komast að og jafnvel á þeim tíma sem börnum er úthlutað. Það hefur frá upphafi legið fyrir að leikskólakerfið getur ekki annað öllum börnum frá því að fæðingarorlofi lýkur þannig að vel sé. Kerfið hefur vaxið hratt, og börnum fjölgað en á sama tíma hefur leikskólakennurum ekki fjölgað. Leikskóli er ekki bygging, hann er starfsfólk og hugmyndafræði, hann er fræðileg- og reynsluþekking, hann er börn og foreldrar. Lágvöruverslun með tómar hillur Íslenska leikskólakerfið er ekki ódýrt, það er dýrt, en foreldrar greiða sem betur fer aðeins lítinn hluta þess sem það kostar eða á bilinu 12-17% af raunkostnaði. Foreldrar í Reykjavík greiða sennilega einna lægstu upphæðina fyrir sín börn. Að líkja leikskólum borgarinnar við tóma lágvöruverslun er fyrir neðan virðingu Hildar sem borgarfulltrúa og foreldris. En í viðtalinu segir Hildur: „Það er frekar máttlaust að stæra sig af ódýrustu leikskólunum þegar framboð þjónustunnar er svona takmarkað. Það er eins og verslun sem auglýsir ódýrasta vöruverðið en er með tómar hillur.“ Hildur smættar leikskóla í tómar hillur – því tómu hillurnar sem hún ræðir er skortur á starfsfólki og að það starfsfólk sem þó er í leikskólum sé ekki að sinna starfinu sínu, sé ekki að hlaupa nógu hratt. Við teljum að starfsfólk leikskóla sé alla jafnan fyrst og fremst með hagsmuni barna að leiðarljósi og ef mönnun leikskóla fer niður fyrir öryggismörk, þarf að grípa til aðgerða. Hins vegar hefði verið gagnlegt að fá frá Hildi umfjöllun og pælingar um af hverju fáliðun og erfiðleikar við að ráða bæði leikskólakennara og annað starfsfólk til starfa stafar. Hvaða lausnir hún hefur aðrar en að ráða ungt fólk sem er í einhverskonar millibilsástandi, er til dæmis á milli skólastiga, er að finna sig, er að safna fyrir ferðalögum eða lýðháskólum. Þetta er dýrmætt starfsfólk, en leikskólastarf getur ekki treyst á þessa hópa, það þarf að treysta á leikskólakennara og það starfsfólk sem hefur valið að gera leikskólann að langtímastarfi. En í fréttinni bendir hún sérstaklega á ungt fólk „En við þurfum líka að vera með aðrar áherslur í mönnun. … ungir starfsmenn sem koma með tónlist eða dans inn í leikskólastarfið, eða bara gleði og væntumþykju. Það er svo margt annað sem getur haft mikla þýðingu þegar fjallað er um umönnun lítilla barna“. Lokun leikskóla Að börn séu send heim kallar á spurningu um hvers vegna er ekki hægt að ráða starfsfólks og af hverju fjarvistir eru miklar? Það eru alvöru spurningar sem stjórnmálafólk í öllum flokkum mætti hugleiða og leita svara við. Lausnin er ekki að fella vanhugsaða áfellisdóma. Í fréttinni er birtar tölur frá borginni um heila daga eða hluta úr degi sem leikskólar hafa þurft að loka vegna öryggis barna. Það má spyrja hvað liggur að baki að draga fram einstaka skóla, sem leiðir til enn meira álags á það fólk sem þar er. Auðvitað þurfa þessar tölur að vera til, en þær eiga ekki erindi í fjölmiðla matreiddar eins og hér er gert. Birting sem þessi getur haft þau áhrif að setja illa stadda skóla í enn erfiðari aðstöðu, fælt foreldra frá skólunum og það sem verra er gert skólastjórnendum enn erfiðara að ráða fólk. Fjölþættur vandi Vandi leikskólans er fjölþættur og á sér án efa fleiri hliðar en rúm er til að ræða hér. Það er kristal tært, grein eins og þessi er ekki leið til að takast á við vanda leikskólans. Okkur finnst það gleðilegt að borgarfulltrú eins og Hildur sé jákvæð og tilbúin að finna lausnir á vanda leikskólans. Við biðjum hins vegar um að þær séu raunhæfar og byggist á virðingu fyrir því fólki sem þar starfar. Við sem samfélag getum gert betur en tala um leikskóla sem geymslur eða lélegar lávöruverslanir. Börn þurfa fyrsta flokks skóla, vel mannaða af fagfólki sem vinnur við góðar og styðjandi aðstæður. Uppeldi og menntun barnanna er mikilvægt samfélagsverkefni og því betur sem því er sinnt þessi fyrstu ár, því sterkari grunnur er lagður til framtíðar. Höfundar eru báðir leikskólakennarar og dósentar við Háskólann á Akureyri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Leikskólar Mest lesið Að kasta steinum úr glerhúsi Páll Steingrímsson Skoðun “Þú ert alltof of ung til að fá liðagigt” - Alþjóðlegur dagur liðagigtar Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Frumkvöðlastarf Bata Akademíunnar - íslenska leiðin Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Vegna meintra „föðurlandssvika og siðferðisleysis“ Gunnars Magnússonar Geir Sveinsson Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir Skoðun Halldór 01.02.2025 Halldór Loðnustofninn hruninn Björn Ólafsson Skoðun Trump og forsetatilskipanir Helga Dögg Sverrisdóttir Skoðun Áróðursstríð Ingu Eydís Hörn Hermannsdóttir Skoðun Býður grunnskólakerfið upp á öfuga hvatastýringu fyrir kennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Frumkvöðlastarf Bata Akademíunnar - íslenska leiðin Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun “Þú ert alltof of ung til að fá liðagigt” - Alþjóðlegur dagur liðagigtar Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Að kasta steinum úr glerhúsi Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Býður grunnskólakerfið upp á öfuga hvatastýringu fyrir kennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Vegna meintra „föðurlandssvika og siðferðisleysis“ Gunnars Magnússonar Geir Sveinsson skrifar Skoðun Er Ísland tilbúið fyrir gervigreindarbyltinguna? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Loðnustofninn hruninn Björn Ólafsson skrifar Skoðun Munum við upplifa enn eitt „mikla stökkið framávið“? Jason Steinþórsson skrifar Skoðun Starfa stjórnmálamenn ekki í þágu almennings?: Um „blaðamannablaður“ og „óvandaða falsfréttamiðla“ Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun HA ég Hr. ráðherra? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Trump og forsetatilskipanir Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Spörum með breyttri verðstefnu í lyfjamálum Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Ómæld áhrif kjaradeilu kennara Anton Orri Dagsson skrifar Skoðun Hlutverk í fjölskyldum Matthildur Bjarnadóttir skrifar Skoðun Erfitt að treysta þegar upplifunin er að samfélagið forgangsraði ekki börnum Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Janúarblús vinstristjórnarinnar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Skipbrot meðaltalsstöðugleikaleiðarinnar Aðalgeir Ásvaldsson skrifar Skoðun Áróðursstríð Ingu Eydís Hörn Hermannsdóttir skrifar Skoðun Fyrir hvern vinnur þú? Sigurður Freyr Sigurðarson skrifar Skoðun Kostaboð Eydís Hörn Hermannsdóttir skrifar Skoðun Um kjaradeilu sveitarfélaga og kennara Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Næring íþróttafólks: Þegar orkuna og kolvetnin skortir Birna Varðardóttir skrifar Skoðun Hvað næst RÚV? Hilmar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðir í sæng með kvótakóngum Björn Ólafsson skrifar Skoðun Glannalegt tal um gjaldþrot Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Bókvitið verður í askana látið! Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Læknis- og sjúkraþjálfunarfræði fyrir alla Eiríkur Kúld Viktorsson skrifar Skoðun Hvernig er hægt að semja við samninganefnd sem hefur engan skilning á starfi stéttarinnar sem hún er að semja við? Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Birtingarmynd fortíðar í nútímanum Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Mun seðlabankastjóri standa við orð sín Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Sjá meira
Þann 11. janúar birtist merkilegt viðtal við Hildi Björnsdóttir, borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins. Viðtal sem telja verður að sýni fram á þekkingarleysi um starfsemi og tilgang leikskóla. Þekkingarleysi sem speglast m.a. í misskilningi um eðli skólastarfs og skorti á skilningi á muninum á leik- og grunnskólum. Hér að neðan ætlum við að rekja nokkur atriði sem eru samkvæmt greininni Hildi hugleikin en við teljum að hún gæti ígrundað betur. Hver er vandi leikskólans? Hildur telur vanda leikskólans tvíþættan, að það fá ekki öll börn sjálfkrafa inn í leikskóla og þegar þau komast í leikskóla sér ekki tryggt að foreldrar fái þá þjónustu sem þeir vilja. Sem felst helst í því að leikskólinn geti ekki tryggt að öll forföll starfsfólks séu leyst, það að börn séu send heim þegar mönnun leikskóla fer undir öryggismörk sé óásættanlegt. Hildur bendir á að í grunnskólum séu forföll leyst, án þess að foreldrar sé blandað í málið. Það má benda Hildi á að það er nokkur- og aldursmunur á börnum í leik- og grunnskólum. Leikskólabörn þurfa fleira starfsfólk, þau þurfa augu sem eru stöðugt á barnahópnum, það er erfiðara að sameina hópa og margt fleira sem hægt væri að benda á sem mun á milli leikskólabarna og grunnskólabarna. Hildur telur hluta vandans að ekki sé skólaskylda í leikskóla. Umræða um leikskólaskyldu er ekki ný, en sjaldnast hefur hún náð til allra barna. Oftast til eldri árganga. Má minna á að frá upphafi leikskóla á Íslandi hafa verið takmarkanir á hvaða börn komast að og jafnvel á þeim tíma sem börnum er úthlutað. Það hefur frá upphafi legið fyrir að leikskólakerfið getur ekki annað öllum börnum frá því að fæðingarorlofi lýkur þannig að vel sé. Kerfið hefur vaxið hratt, og börnum fjölgað en á sama tíma hefur leikskólakennurum ekki fjölgað. Leikskóli er ekki bygging, hann er starfsfólk og hugmyndafræði, hann er fræðileg- og reynsluþekking, hann er börn og foreldrar. Lágvöruverslun með tómar hillur Íslenska leikskólakerfið er ekki ódýrt, það er dýrt, en foreldrar greiða sem betur fer aðeins lítinn hluta þess sem það kostar eða á bilinu 12-17% af raunkostnaði. Foreldrar í Reykjavík greiða sennilega einna lægstu upphæðina fyrir sín börn. Að líkja leikskólum borgarinnar við tóma lágvöruverslun er fyrir neðan virðingu Hildar sem borgarfulltrúa og foreldris. En í viðtalinu segir Hildur: „Það er frekar máttlaust að stæra sig af ódýrustu leikskólunum þegar framboð þjónustunnar er svona takmarkað. Það er eins og verslun sem auglýsir ódýrasta vöruverðið en er með tómar hillur.“ Hildur smættar leikskóla í tómar hillur – því tómu hillurnar sem hún ræðir er skortur á starfsfólki og að það starfsfólk sem þó er í leikskólum sé ekki að sinna starfinu sínu, sé ekki að hlaupa nógu hratt. Við teljum að starfsfólk leikskóla sé alla jafnan fyrst og fremst með hagsmuni barna að leiðarljósi og ef mönnun leikskóla fer niður fyrir öryggismörk, þarf að grípa til aðgerða. Hins vegar hefði verið gagnlegt að fá frá Hildi umfjöllun og pælingar um af hverju fáliðun og erfiðleikar við að ráða bæði leikskólakennara og annað starfsfólk til starfa stafar. Hvaða lausnir hún hefur aðrar en að ráða ungt fólk sem er í einhverskonar millibilsástandi, er til dæmis á milli skólastiga, er að finna sig, er að safna fyrir ferðalögum eða lýðháskólum. Þetta er dýrmætt starfsfólk, en leikskólastarf getur ekki treyst á þessa hópa, það þarf að treysta á leikskólakennara og það starfsfólk sem hefur valið að gera leikskólann að langtímastarfi. En í fréttinni bendir hún sérstaklega á ungt fólk „En við þurfum líka að vera með aðrar áherslur í mönnun. … ungir starfsmenn sem koma með tónlist eða dans inn í leikskólastarfið, eða bara gleði og væntumþykju. Það er svo margt annað sem getur haft mikla þýðingu þegar fjallað er um umönnun lítilla barna“. Lokun leikskóla Að börn séu send heim kallar á spurningu um hvers vegna er ekki hægt að ráða starfsfólks og af hverju fjarvistir eru miklar? Það eru alvöru spurningar sem stjórnmálafólk í öllum flokkum mætti hugleiða og leita svara við. Lausnin er ekki að fella vanhugsaða áfellisdóma. Í fréttinni er birtar tölur frá borginni um heila daga eða hluta úr degi sem leikskólar hafa þurft að loka vegna öryggis barna. Það má spyrja hvað liggur að baki að draga fram einstaka skóla, sem leiðir til enn meira álags á það fólk sem þar er. Auðvitað þurfa þessar tölur að vera til, en þær eiga ekki erindi í fjölmiðla matreiddar eins og hér er gert. Birting sem þessi getur haft þau áhrif að setja illa stadda skóla í enn erfiðari aðstöðu, fælt foreldra frá skólunum og það sem verra er gert skólastjórnendum enn erfiðara að ráða fólk. Fjölþættur vandi Vandi leikskólans er fjölþættur og á sér án efa fleiri hliðar en rúm er til að ræða hér. Það er kristal tært, grein eins og þessi er ekki leið til að takast á við vanda leikskólans. Okkur finnst það gleðilegt að borgarfulltrú eins og Hildur sé jákvæð og tilbúin að finna lausnir á vanda leikskólans. Við biðjum hins vegar um að þær séu raunhæfar og byggist á virðingu fyrir því fólki sem þar starfar. Við sem samfélag getum gert betur en tala um leikskóla sem geymslur eða lélegar lávöruverslanir. Börn þurfa fyrsta flokks skóla, vel mannaða af fagfólki sem vinnur við góðar og styðjandi aðstæður. Uppeldi og menntun barnanna er mikilvægt samfélagsverkefni og því betur sem því er sinnt þessi fyrstu ár, því sterkari grunnur er lagður til framtíðar. Höfundar eru báðir leikskólakennarar og dósentar við Háskólann á Akureyri.
“Þú ert alltof of ung til að fá liðagigt” - Alþjóðlegur dagur liðagigtar Hrönn Stefánsdóttir Skoðun
Skoðun “Þú ert alltof of ung til að fá liðagigt” - Alþjóðlegur dagur liðagigtar Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Vegna meintra „föðurlandssvika og siðferðisleysis“ Gunnars Magnússonar Geir Sveinsson skrifar
Skoðun Starfa stjórnmálamenn ekki í þágu almennings?: Um „blaðamannablaður“ og „óvandaða falsfréttamiðla“ Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Erfitt að treysta þegar upplifunin er að samfélagið forgangsraði ekki börnum Ragnheiður Stephensen skrifar
Skoðun Hvernig er hægt að semja við samninganefnd sem hefur engan skilning á starfi stéttarinnar sem hún er að semja við? Ragnheiður Stephensen skrifar
“Þú ert alltof of ung til að fá liðagigt” - Alþjóðlegur dagur liðagigtar Hrönn Stefánsdóttir Skoðun