Grafið í gömlum gögnum um ferli og ferla vegna starfa Paolo Macchiarini á Karolinska Ingunn Björnsdóttir skrifar 12. janúar 2024 16:30 Fyrir tæpum 2 árum, þegar öldurnar gengu nokkuð hátt vegna launagreiðslna til mjög virts stjórnanda og ráðgjafa fyrir ráðgjöf til heilbrigðisráðuneytisins um hagræðingu stakk ég niður penna til að rökstyðja að mun betra væri að málið var rætt opinskátt en ef pukrast með það. Það styrkir ekki beinlínis stjórnanda ef hvíslað er og pukrast með eitthvað varðandi hann en getur styrkt hann að rætt sé opinskátt um það sem ágreiningur kann að vera um. Auk þess sem nauðsynlegt er að virða tjáningarfrelsi. Dæmið sem ég valdi til að rökstyðja það að leyndarhyggja væri ekki af hinu góða var um fyrri stjórnanda á Karolinska sjúkrahúsinu, Birgi Jakobsson. Nú er komið á daginn með dómi að sú ákvörðun sem Birgir átti þátt í og ég ræddi í greininni var hreint ekki með þeim farsælli. Og eins og alltaf þegar eitthvað er rætt opinberlega kom ýmislegt í ljós í tengslum við þær öldur sem undanfarið hafa gengið hátt, nefnilega umræðu um skurðlæknahrappinn Paolo Macchiarini. Þó hefur enginn öldugangur verið opinberlega á Íslandi um ákvarðanir Birgis í málinu. Ég tel því rétt að stinga aftur niður penna. Vísað er í fyrri grein, «Tjáningarfrelsið okkar allra». Tímalínan sem ég birti með fyrri grein er birt aftur í greinarlok, uppfærð með nafni yfirlæknis háls-, nef- og eyrnadeildarinnar á Karolinska sjúkrahúsinu (KS), stjórnandans sem dró að skrifa undir í 2 mánuði og 4 daga eftir að Birgir Jakobsson forstjóri hafði manna fyrstur skrifað undir. En bæta mætti þeim punkti framan við á tímalínunni að umræddur yfirlæknir hafði ekki hafið störf fyrr en 1. september 2010, 6 dögum áður en Birgir skrifaði undir. Nú er hægt að ná ýmsu á 6 dögum og meðal fyrstu verka nýráðna yfirlæknisins var að leitast við að nýta sambönd sín til að afla upplýsinga um þennan Macchiarini sem margir virtust binda vonir við að gæti orðið rannsóknum á KI og aðgerðum á KS mikil lyftistöng. Í Svíþjóð átti að satsa mikið í rannsóknum og vísindamenn í sviðsljósinu voru því eftirsóttir. Þannig hafði nafn Macchiarini komið inn í umræðuna á Karolinska en óformlegar fyrirspurnir um hann höfðu um sumarið skilað nokkuð ólíkum niðurstöðum varðandi vísindalega færni hans, samstarfshæfileika og hæfileika til að fylgja reglum. Í bók Bosse Lindquist um Macchiarinimálið kom ýmislegt fram um þetta (um er að ræða sama Bosse Lindquist og nýverið komst á blað fyrir lítillegt ósamkomulag við starfsmanneskju á RUV). Þar er meðal annars komið inn á netskeytasamskipti tveggja áhrifamanna á KI (Karolinska stofnuninni, háskólahluta Karolinska), þeirra Cardell og Dahlén, sem áttu sér stað 5. september 2010. Þar tjáði Cardell Dahlén vissar efasemdir sínar en kvað jafnframt tvo yfirlækna á KS, þá Kuylenstierna og Holmström (sem var nýráðni yfirlæknirinn) hafa sagst treysta sér til að ráða við Macchiarini. Cardell taldi því óhætt að halda áfram með ráðningarferlið án ítarlegri bakgrunnsskoðunar. Birgir skrifaði undir 2 dögum síðar. Hvort Birgir hafi verið einangraður í skrifstofu sinni og ekkert vitað af þessum efasemdum liggur ekki fyrir. Birgir skrifaði einnig, fyrir hönd Karolinska sjúkrahússins, undir samning (dagsettan 6. júní 2011) um að Sjúkratryggingar Íslands myndu borga talsvert af kostnaðinum við aðgerðina á Andemariam Beyene. Þáverandi forstjóri Sjúkratrygginga Íslands skrifaði undir fyrir hönd Sjúkratrygginga, eins og Ingi Freyr Vilhjálmsson blaðamaður nefndi réttilega í nýrri grein í Heimildinni. Þennan samning fékk ég nýlega tækifæri til að skoða, eins og Ingi Freyr hefur sýnilega einnig fengið. Í samningnum kom fram að um tilraunaaðgerð væri að ræða, óvíst væri um árangur hennar og hluti hennar væri alveg nýr, hefði aldrei verið framkvæmdur áður, sá hlutinn sem snéri að stofnfrumuböðun. Upphæðin var allt að 700.000 sænskar krónur ef ekki næðist fullur árangur en allt að 1.200.000 sænskar krónur ef fullur árangur næðist. KS tók samkvæmt samningnum ábyrgð á að siðanefndarleyfi yrði fengið og að sjúklingur gæfi upplýst skriflegt samþykki, sem og kostnaðinn vegna þess hluta aðgerðarinnar sem teldist tilraunaaðgerð, þ.e. hefði aldrei áður verið gerður. Tilvísandi íslenskur læknir var sagður samábyrgur með læknunum á Karolinska fyrir samskiptum Karolinska sjúkrahússins og Landspítalans og fyrir eftirfylgninni á Íslandi og samskiptum við viðeigandi stofnanir vegna hennar. Tilvísandi íslenskur læknir var ekki nafngreindur og skrifaði ekki undir. Líklega þyrfti að birta samninginn í heild sinni, með svert yfir þær persónuupplýsingar um sjúklinginn sem viðkvæmar teldust og ekki hefðu þegar komið fram í fjölmiðlum (það eintak sem ég sá var þannig svert). Er ekki kominn tími til að leyndarhjúpnum sé varpað af þessu ferli og fullt gagnsæi verði um það? Tímalína undirskrifta við ráðningu Paolo Macchiarini á Karolinska spítalann og stofnunina Birgir Jakobsson forstjóri KS skrifar undir 7. september 2010 Ráðningarnefnd KI samþykkir ráðningu 22. september 2010 Harriet Wallberg rektor KI skrifar undir 5. október 2010 Jan Andersson prorektor KI undirritar ráðningarsamning 5. október 2010 Paolo Macchiarini undirritar ráðningarsamning 5. október 2010 Mats Holmberg, nýr* yfirlæknir á HNE** á KS undirritar ráðningarsamning 11. nóvember 2010 Höfundur er áhugamaður um siðfræði. *hóf störf 1. september 2010 *HNE stendur fyrir háls-, nef- og eyrna- Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Plastbarkamálið Landspítalinn Svíþjóð Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Fyrir tæpum 2 árum, þegar öldurnar gengu nokkuð hátt vegna launagreiðslna til mjög virts stjórnanda og ráðgjafa fyrir ráðgjöf til heilbrigðisráðuneytisins um hagræðingu stakk ég niður penna til að rökstyðja að mun betra væri að málið var rætt opinskátt en ef pukrast með það. Það styrkir ekki beinlínis stjórnanda ef hvíslað er og pukrast með eitthvað varðandi hann en getur styrkt hann að rætt sé opinskátt um það sem ágreiningur kann að vera um. Auk þess sem nauðsynlegt er að virða tjáningarfrelsi. Dæmið sem ég valdi til að rökstyðja það að leyndarhyggja væri ekki af hinu góða var um fyrri stjórnanda á Karolinska sjúkrahúsinu, Birgi Jakobsson. Nú er komið á daginn með dómi að sú ákvörðun sem Birgir átti þátt í og ég ræddi í greininni var hreint ekki með þeim farsælli. Og eins og alltaf þegar eitthvað er rætt opinberlega kom ýmislegt í ljós í tengslum við þær öldur sem undanfarið hafa gengið hátt, nefnilega umræðu um skurðlæknahrappinn Paolo Macchiarini. Þó hefur enginn öldugangur verið opinberlega á Íslandi um ákvarðanir Birgis í málinu. Ég tel því rétt að stinga aftur niður penna. Vísað er í fyrri grein, «Tjáningarfrelsið okkar allra». Tímalínan sem ég birti með fyrri grein er birt aftur í greinarlok, uppfærð með nafni yfirlæknis háls-, nef- og eyrnadeildarinnar á Karolinska sjúkrahúsinu (KS), stjórnandans sem dró að skrifa undir í 2 mánuði og 4 daga eftir að Birgir Jakobsson forstjóri hafði manna fyrstur skrifað undir. En bæta mætti þeim punkti framan við á tímalínunni að umræddur yfirlæknir hafði ekki hafið störf fyrr en 1. september 2010, 6 dögum áður en Birgir skrifaði undir. Nú er hægt að ná ýmsu á 6 dögum og meðal fyrstu verka nýráðna yfirlæknisins var að leitast við að nýta sambönd sín til að afla upplýsinga um þennan Macchiarini sem margir virtust binda vonir við að gæti orðið rannsóknum á KI og aðgerðum á KS mikil lyftistöng. Í Svíþjóð átti að satsa mikið í rannsóknum og vísindamenn í sviðsljósinu voru því eftirsóttir. Þannig hafði nafn Macchiarini komið inn í umræðuna á Karolinska en óformlegar fyrirspurnir um hann höfðu um sumarið skilað nokkuð ólíkum niðurstöðum varðandi vísindalega færni hans, samstarfshæfileika og hæfileika til að fylgja reglum. Í bók Bosse Lindquist um Macchiarinimálið kom ýmislegt fram um þetta (um er að ræða sama Bosse Lindquist og nýverið komst á blað fyrir lítillegt ósamkomulag við starfsmanneskju á RUV). Þar er meðal annars komið inn á netskeytasamskipti tveggja áhrifamanna á KI (Karolinska stofnuninni, háskólahluta Karolinska), þeirra Cardell og Dahlén, sem áttu sér stað 5. september 2010. Þar tjáði Cardell Dahlén vissar efasemdir sínar en kvað jafnframt tvo yfirlækna á KS, þá Kuylenstierna og Holmström (sem var nýráðni yfirlæknirinn) hafa sagst treysta sér til að ráða við Macchiarini. Cardell taldi því óhætt að halda áfram með ráðningarferlið án ítarlegri bakgrunnsskoðunar. Birgir skrifaði undir 2 dögum síðar. Hvort Birgir hafi verið einangraður í skrifstofu sinni og ekkert vitað af þessum efasemdum liggur ekki fyrir. Birgir skrifaði einnig, fyrir hönd Karolinska sjúkrahússins, undir samning (dagsettan 6. júní 2011) um að Sjúkratryggingar Íslands myndu borga talsvert af kostnaðinum við aðgerðina á Andemariam Beyene. Þáverandi forstjóri Sjúkratrygginga Íslands skrifaði undir fyrir hönd Sjúkratrygginga, eins og Ingi Freyr Vilhjálmsson blaðamaður nefndi réttilega í nýrri grein í Heimildinni. Þennan samning fékk ég nýlega tækifæri til að skoða, eins og Ingi Freyr hefur sýnilega einnig fengið. Í samningnum kom fram að um tilraunaaðgerð væri að ræða, óvíst væri um árangur hennar og hluti hennar væri alveg nýr, hefði aldrei verið framkvæmdur áður, sá hlutinn sem snéri að stofnfrumuböðun. Upphæðin var allt að 700.000 sænskar krónur ef ekki næðist fullur árangur en allt að 1.200.000 sænskar krónur ef fullur árangur næðist. KS tók samkvæmt samningnum ábyrgð á að siðanefndarleyfi yrði fengið og að sjúklingur gæfi upplýst skriflegt samþykki, sem og kostnaðinn vegna þess hluta aðgerðarinnar sem teldist tilraunaaðgerð, þ.e. hefði aldrei áður verið gerður. Tilvísandi íslenskur læknir var sagður samábyrgur með læknunum á Karolinska fyrir samskiptum Karolinska sjúkrahússins og Landspítalans og fyrir eftirfylgninni á Íslandi og samskiptum við viðeigandi stofnanir vegna hennar. Tilvísandi íslenskur læknir var ekki nafngreindur og skrifaði ekki undir. Líklega þyrfti að birta samninginn í heild sinni, með svert yfir þær persónuupplýsingar um sjúklinginn sem viðkvæmar teldust og ekki hefðu þegar komið fram í fjölmiðlum (það eintak sem ég sá var þannig svert). Er ekki kominn tími til að leyndarhjúpnum sé varpað af þessu ferli og fullt gagnsæi verði um það? Tímalína undirskrifta við ráðningu Paolo Macchiarini á Karolinska spítalann og stofnunina Birgir Jakobsson forstjóri KS skrifar undir 7. september 2010 Ráðningarnefnd KI samþykkir ráðningu 22. september 2010 Harriet Wallberg rektor KI skrifar undir 5. október 2010 Jan Andersson prorektor KI undirritar ráðningarsamning 5. október 2010 Paolo Macchiarini undirritar ráðningarsamning 5. október 2010 Mats Holmberg, nýr* yfirlæknir á HNE** á KS undirritar ráðningarsamning 11. nóvember 2010 Höfundur er áhugamaður um siðfræði. *hóf störf 1. september 2010 *HNE stendur fyrir háls-, nef- og eyrna-
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar