Skoðun

Þegar mús­limi bað í beinni á Rás 1

Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar

Ég starfaði í Neskirkju við Hagatorg í nær 10 ár, hóf þar störf að loknu guðfræðinámi haustið 2006 og lauk störfum vorið 2016 þegar ég fór til framhaldsnáms erlendis. Þau ár voru góð og ég þakklátur fyrir og stoltur af því starfi sem ég vann í Neskirkju, að eiga hlutdeild í lífi barna- og unglinga sem æskulýðsprestur og að taka þátt í safnaðarstarfinu sem þar fer fram. Eftirminnilegastur samstarfsmanna, að öðrum ólöstuðum, er þó líklega prestur innflytjenda Toshiki Toma sem var með aðsetur í Neskirkju en þjónaði landinu öllu í sérþjónustu sinni. Toshiki er hæglátur maður en eldprédikari og greinar hans um innflytjendamál voru langt á undan sinni samtíð, enda maður í framlínuþjónustu við hælisleitendur á Íslandi.

Upp úr aldamótum var Toshiki Toma farinn að skrifa greinar þar sem fjallað er með gagnrýnum hætti um orðnotkun Íslendinga, t.d. um orðið nýbúi sem þá heyrðist mikið, og um málefni hælisleitanda. Á þessum árum var jafnframt mikið rætt um þjónustu hans innan kirkjunnar og hann fékk reglulega að heyra að hægt væri að spara í eða skera niður þessa þjónustu. Þá upplifði hann hótanir fyrir störf sín frá Íslendingum sem sáu þjónustu hans við útlendinga sem ógn við menningu okkar.

Þær raddir hafa allar þagnað enda er þjónusta við innflytjendur og hælisleitendur mikilvægasta starf sem unnið er í kirkjulegri þjónustu í dag. Toshiki hefur hlotið verðlaun fyrir störf sín og umfjöllun um samstöðu hans með hælisleitendum var ljósmynduð af Heiðu Helgadóttur hjá Heimildinni (Stundinni) 2017 og var valin besta fréttaljósmynd ársins það ár. Toshiki var á þeim árum sem ég starfaði í Neskirkju í víðtæku samstarfi við félagasamtök og ég naut þeirrar gæfu að tengjast frá upphafi samstarfi hans við Félag Horizon, en það eru menningarsamtök múslima af tyrkneskum uppruna sem hafa það að markmiði að minnka fordóma og auka skilning í samfélaginu. Toshiki og Neskirkja hófu víðtækt samstarf við Félag Horizon. Það voru haldnar hátíðir að tyrkneskum sið í Neskirkju, æskulýðsfélagið NeDó skoraði á Horizon í Brennó fyrir friði og ég skrifaði greinar með félögum úr Horizon.

Þáverandi formaður félagsins, Ersan Koyuncu, lýsti því yfir í viðtali með okkur 2014, hann „aldrei verða fyrir fordómum vegna trúar sinnar á Íslandi“ en tók þó fram að hann þekkti til fordóma í samfélaginu. Sjálfur upplifði ég einungis gleði og falleg viðbrögð við samstarfi okkar, þar til við héldum útvarpsguðsþjónustu. Í mars 2015 fékk ég það verkefni að leiða útvarpsguðþjónustu á Rás 1, ásamt organista og kór Neskirkju, og ég bauð Toshiki Toma og Muhammed Emin Kizilkaya að biðja með mér í guðsþjónustunni. Þetta er í fyrsta sinn sem bæn múslima hefur heyrst opinberlega í útvarpsmessu á Rás 1 og Muhammed bað til Guðs, Allah, sem er sami Guð og gyðingar og kristnir menn biðja til, á arabísku og íslensku í messunni. Prédikunin fjallaði um systurtrúarbrögðin, íslam og kristni, og hvað þau eiga sameiginlegt. Ég hef enn ekki deilt með vini mínum þeim neikvæðu viðbrögðum sem ég fékk við messunni en það er í fyrsta sinn sem ég hef upplifað hatursorðræðu á eigin skinni. Innan kirkjunnar var gleði og stuðningur, enda höfðum við beðið saman í Neskirkju um nokkurt skeið þegar messan var haldin, Horizon og NeDó, múslimar og kristnir, systur og bræður.

Í dag starfa ég í Fríkirkjunni í Reykjavík en þar hefur verið staðið með fjölmenningu á Íslandi um árabil. Sem dæmi um það hýsti Fríkirkjan Menningarsetur múslima í föstumánuðinum, Ramadan, árið 2016 og fyrir vikið skráði nokkur fjöldi sig úr söfnuðinum en fleiri skráðu sig í Fríkirkjuna. Þau eru nefnilega fleiri sem skilja þegar svona er gert en þau sem setja sig upp á móti, sem betur fer. Síðan ég kom til starfa í Fríkirkjunni hef ég boðið vinum mínum úr Horizon að vinna með okkur, Derya Özdilek kom fram í jólaþætti Fríkirkjunnar á RÚV 2022 og óskaði þjóðinni gleðilegra jóla og Muhammed Emin Kizilkaya bað með okkur fyrir friði í páskaþætti og jólaþætti Fríkirkjunnar á síðasta ári, á íslensku og arabísku. Það er enda raunveruleg fjölmenning, að menningarblæbrigði séu sýnileg og að trúarbrögðin geti sameinast í trúariðkun sinni fyrir æðri málstað, friði, jákvæðri forvitni og gagnkvæmri virðingu.

Því miður er það þó svo að framtak okkar hefur mætt andstöðu og á miðlum kirkjunnar hefur verið settur inn hatursáróður sem þurft hefur að fjarlægja. Alhæfingar í garð kristni og trúar hafa verið hluti af okkar orðræðu um nokkurt skeið, en ég greini aukinn þunga í alhæfingum í garð múslima í almannarýminu. Athugasemdir í garð Bashar Murad, er tók þátt í Söngvakeppninni, og eftirmálar þeirra eru einungis eitt dæmi um slík ummæli. Ef farið er yfir skoðanagreinar á þessu ári má víða finna alhæfingar í garð múslima, sem og raunar gyðinga, sem settar eru fram án ígrundunar.

Fjölmenning á Íslandi er staðreynd. Jafnvel þótt landamærum okkar yrði lokað á morgun og enginn annar flytti hingað til lands er sú fjölbreytni sem auðgar samfélag okkar í dag óafturkræf. Á Íslandi starfa trúfélög sem tilheyra öllum helstu trúarhefðum heims, það eru töluð á annað hundrað móðurmál í íslenskum skólum og Íslendingar bera allan mögulegan húðlit mannkyns. Það er hinsvegar okkar að velja hvort fjölmenning okkar verður farsæl eða feigðarboði. Farsæl fjölmenning lítur jákvæðum augum á fjölbreytileika mannsins og fagnar því að við séum ólík en tilheyrum sama samfélagi. Það gerum við með því að opna dyr og hjörtu okkar fyrir þeim sem eru öðruvísi en við sjálf, fara með þeim í brennó og biðja með þeim fyrir þeim friði og þeirri farsæld sem við þráum öll.

Höfundur er prestur við Fríkirkjuna í Reykjavík.




Skoðun

Sjá meira


×