Ræðum um gjaldmiðilinn Ingólfur Sverrisson skrifar 1. apríl 2024 22:01 Sveigjanleiki íslensku krónunnar er að margra mati dýrmætur eiginleiki og gerir þennan minnsta gjaldmiðil veraldar að þjóðargersemi sem mikil nauðsyn er að varðveita. Með þessum töfrasprota sé unnt að bregðast við óværu eins og verðbólgu og hækka vexti endalaust þannig að fólk og fyrirtæki borgi ríflega fyrir þá ósvinnu að sækjast eftir lánum innan íslenska hagkerfisins. Að vísu er þessi dýrgripur þeirrar ónáttúru að leggja ekki kvaðirnar á alla landsmenn, aðeins þau fyrirtæki sem ekki hafa forðað sér í faðm stærri gjaldmiðla ásamt unga fólkinu sem er að reyna að koma þaki yfir höfuðið. Þarna eru þeir einstaklingar og fyrirtæki fundin sem verðskulda að taka á sig svipuhögg vaxtavandarins. Við hin skuldlausu sleppum og auðvitað þau 250 fyrirtæki sem hafa fengið leyfi til að færa allt sitt í evrum eða dollurum. Eiga því greiðan aðgang að lánum og rekstrarfé sem er margfalt hagstæðara en samræmd íslensk bankastarfsemi býður upp á þar sem samkeppni er ekki í hávegum höfð. Talsmenn þessara fyrirtækja, sem spanna nú rösklega 40% þjóðarbúskaparins, brosa bara góðlátlega þegar fyrirtækin, sem læst eru inni í íslenska krónukerfinu og kvarta sáran yfir að þurfa ásamt unga fólkinu að greiða stórupphæðir til að vinna á verðbólgunni. Mitt í þessum hrunadansi hljómar svo lofsöngurinn um þá dásemd sem krónan knýr fram með því að hækka stýrivexti fjórtán sinnum í röð á útvalda hópa. Margir hafa þó bent á að fáránlegt sé að kljúfa þjóðina með þessu háttalagi í andstæðar fylkingar. Vænlegra sé að fara að dæmi flestra nágrannaþjóða okkar og taka upp eða tengjast evrunni enda þótt þess konar tal sé af mörgum lagt að jöfnu við landráð. Eftir sem áður virðast augu margra loks vera farin að opnast fyrir því að ástæða sé til að staldra við, skoða málið og ræða æsingalaust kosti þess og galla að taka upp evruna. Mörgum til furðu virðist helsta hindrunin gegn vitrænni umræðu um gjaldmiðilinn koma frá þeim fyrirtækjum innan samtaka atvinnurekenda sem þegar hafa forðað sér úr krónuhagkerfinu. Hið mikla hreðjartak sem þar er beitt til að komast hjá umræðu um mál þetta er einhver undarlegasta ráðgáta síðari tíma og minnir á vinnubrögð rússneskra oligarka þar sem umræða og lýðræðisleg niðurstaða er talið úrelt þing. Nýlega eru virtir verkalýðsforingjar þó farnir að ræða opinskátt um að hugsanlega geti upptaka evru leitt af sér stöðugra fjármálaumhverfi í okkar góða landi og tryggt umbjóðendum þeirra mun betri kjör til lengri tíma litið. Með nýjum langtímakjarsamningi sé jafnvel lag til að skoða málið. Þegar slíkur þanki er farinn að svífa yfir vötnum er eðlilegt að huga að því hvað allar þessar ágætu viðskipta- og hagfræðadeildir háskólanna okkar geta lagt af mörkum. Annars vegar með því að afla traustra upplýsinga um helstu staðreyndir málsins, skera þannig til meinsins og opinbera grunnupplýsingar fyrir okkur sem byggjum þetta samfélag. Hins vegar að efna til vandaðra og málefnalegra umræðna um þær niðurstöður og hvaða ályktanir megi af þeim draga. Þá geta landsmenn betur áttað sig á því hvort krónan okkar sé í raun: Bjargvættur, orsök óstöðugleika eða bara hitamælir sem engu skiptir eins og ein kenningin hljómar. Alltént er betra að þekkja helstu staðreyndir, skiptast á skoðunum um þær og hætta að hrópa slagorð upp úr skotgröfum. Við lok málefnalegrar umræðu ætti að vera raunhæft að skapa hér stöðugra efnahagsumhverfi í framtíðinni allri þjóðinni til farsældar. En umfram allt: Ræðum þetta mikilvæga málefni af yfirvegun og réttsýni. Þessi hallærislega þöggun er ekki sæmandi menntaðri og upplýstri þjóð. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslenska krónan Mest lesið Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vernd náttúrunnar er ákvörðun Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hver er okkar ábyrgð á ofbeldi meðal barna Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Er verkalýðsbarátta á Íslandi að hnigna? Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Má ekkert gera fyrir millistéttina? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Milljarðarnir óteljandi og bókun 35 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Háskólinn sveik stúdenta um góðar samgöngur Guðni Thorlacius,Katla Ólafsdóttir skrifar Skoðun „Bara“ kennari Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson skrifar Skoðun Yazan Tamimi – spegill á sjálfsmynd þjóðar Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Hvað er niðurskurðarstefna? Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Framtíðin liggur í bættri nýtingu auðlinda Helga Kristín Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggi sjúklinga – gerum og greinum betur Alma D. Möller skrifar Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni er góður „business“ hjá Orkuveitunni Hólmfríður Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að standa með konum og kerfisbreytingum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Sjá meira
Sveigjanleiki íslensku krónunnar er að margra mati dýrmætur eiginleiki og gerir þennan minnsta gjaldmiðil veraldar að þjóðargersemi sem mikil nauðsyn er að varðveita. Með þessum töfrasprota sé unnt að bregðast við óværu eins og verðbólgu og hækka vexti endalaust þannig að fólk og fyrirtæki borgi ríflega fyrir þá ósvinnu að sækjast eftir lánum innan íslenska hagkerfisins. Að vísu er þessi dýrgripur þeirrar ónáttúru að leggja ekki kvaðirnar á alla landsmenn, aðeins þau fyrirtæki sem ekki hafa forðað sér í faðm stærri gjaldmiðla ásamt unga fólkinu sem er að reyna að koma þaki yfir höfuðið. Þarna eru þeir einstaklingar og fyrirtæki fundin sem verðskulda að taka á sig svipuhögg vaxtavandarins. Við hin skuldlausu sleppum og auðvitað þau 250 fyrirtæki sem hafa fengið leyfi til að færa allt sitt í evrum eða dollurum. Eiga því greiðan aðgang að lánum og rekstrarfé sem er margfalt hagstæðara en samræmd íslensk bankastarfsemi býður upp á þar sem samkeppni er ekki í hávegum höfð. Talsmenn þessara fyrirtækja, sem spanna nú rösklega 40% þjóðarbúskaparins, brosa bara góðlátlega þegar fyrirtækin, sem læst eru inni í íslenska krónukerfinu og kvarta sáran yfir að þurfa ásamt unga fólkinu að greiða stórupphæðir til að vinna á verðbólgunni. Mitt í þessum hrunadansi hljómar svo lofsöngurinn um þá dásemd sem krónan knýr fram með því að hækka stýrivexti fjórtán sinnum í röð á útvalda hópa. Margir hafa þó bent á að fáránlegt sé að kljúfa þjóðina með þessu háttalagi í andstæðar fylkingar. Vænlegra sé að fara að dæmi flestra nágrannaþjóða okkar og taka upp eða tengjast evrunni enda þótt þess konar tal sé af mörgum lagt að jöfnu við landráð. Eftir sem áður virðast augu margra loks vera farin að opnast fyrir því að ástæða sé til að staldra við, skoða málið og ræða æsingalaust kosti þess og galla að taka upp evruna. Mörgum til furðu virðist helsta hindrunin gegn vitrænni umræðu um gjaldmiðilinn koma frá þeim fyrirtækjum innan samtaka atvinnurekenda sem þegar hafa forðað sér úr krónuhagkerfinu. Hið mikla hreðjartak sem þar er beitt til að komast hjá umræðu um mál þetta er einhver undarlegasta ráðgáta síðari tíma og minnir á vinnubrögð rússneskra oligarka þar sem umræða og lýðræðisleg niðurstaða er talið úrelt þing. Nýlega eru virtir verkalýðsforingjar þó farnir að ræða opinskátt um að hugsanlega geti upptaka evru leitt af sér stöðugra fjármálaumhverfi í okkar góða landi og tryggt umbjóðendum þeirra mun betri kjör til lengri tíma litið. Með nýjum langtímakjarsamningi sé jafnvel lag til að skoða málið. Þegar slíkur þanki er farinn að svífa yfir vötnum er eðlilegt að huga að því hvað allar þessar ágætu viðskipta- og hagfræðadeildir háskólanna okkar geta lagt af mörkum. Annars vegar með því að afla traustra upplýsinga um helstu staðreyndir málsins, skera þannig til meinsins og opinbera grunnupplýsingar fyrir okkur sem byggjum þetta samfélag. Hins vegar að efna til vandaðra og málefnalegra umræðna um þær niðurstöður og hvaða ályktanir megi af þeim draga. Þá geta landsmenn betur áttað sig á því hvort krónan okkar sé í raun: Bjargvættur, orsök óstöðugleika eða bara hitamælir sem engu skiptir eins og ein kenningin hljómar. Alltént er betra að þekkja helstu staðreyndir, skiptast á skoðunum um þær og hætta að hrópa slagorð upp úr skotgröfum. Við lok málefnalegrar umræðu ætti að vera raunhæft að skapa hér stöðugra efnahagsumhverfi í framtíðinni allri þjóðinni til farsældar. En umfram allt: Ræðum þetta mikilvæga málefni af yfirvegun og réttsýni. Þessi hallærislega þöggun er ekki sæmandi menntaðri og upplýstri þjóð. Höfundur er eftirlaunaþegi og fyrrum forstöðumaður samtaka fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði.
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar