Ríkisstjórnin leyfir verðsamráð í Öskjuhlíð Sigmar Guðmundsson skrifar 12. apríl 2024 08:30 Er frelsi og heilbrigð samkeppni bara eitthvað skraut hjá Sjálfstæðisflokknum en ekki raunveruleg stefna? Er það orðið að sjálfstæðu markmiði hans að stuðla að hærra matarverði og þar með hærri verðbólgu og vöxtum? Flokknum þykir nú sjálfsagt að lemja í gegn með offorsi galin lög sem munu klárlega hækka matarkörfuna okkar. Og líka vextina sem hvergi eru hærri í Evrópu nema í stríðshrjáðri Úkraínu og Rússlandi. Kaupfélag Skagfirðinga, Matafjölskyldan, SS og fleiri milliliðir í landbúnaði eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsókn hafa heimilað þessum fyrirtækjum að leggja stund á viðskiptahætti sem teljast lögbrot á öðrum mörkuðum. Þau mega núna gera það sem Eimskip, Samskip, Mjólkursamsalan og Olíufélögin máttu ekki gera af því það vinnur gegn hagsmunum okkar og hækkar vöruverð. Það þarf ekki lengur leynifundi í Öskjuhlíð um verðsamráð eins og áður tíðkaðist. Slíkir samráðsgöngutúrar eru núna leyfilegir þar, en einnig í Skagafirðinum og annars staðar á landinu. Fyrirtækin geta líka skipt á milli sín mörkuðum eða sameinast í einn einokunarrisa ef þeim sýnist. Í raun er boðið upp á hlaðborð löglegra samkeppnisbrota sem fyrirtækin geta nýtt sér að vild, án raunverulegs eftirlits. Sum þessara fyrirtækja hafa umgengist samkeppnislögin frjálslega hingað til, en þeim eigum við nú að treysta til að skila ávinningi af samráði, fákeppni og jafnvel einokun í vasa neytenda og til bænda. Fyrir því er engin trygging í lögunum. Það sorglega er að það er leikur einn að styrkja stöðu bænda og afurðarstöðva innan samkeppnislaga. Þá þarf að sýna fram á að neytendur fái sanngjarna hlutdeild í ávinningnum. Það virðist einhverra hluta vegna of íþyngjandi kvöð á þessum markið og þá grípa andstæðingar heilbrigðrar samkeppni til þess ráðs að afnema bara samkeppnislögin. Kunna menn mörg dæmi þess í sögunni að verðsamráð stórra fyrirtækja, fákeppni og jafnvel einokun á litlum markaði skili venjulegu fólki hagstæðari kjörum? Eða litlum framleiðendum eins og bændum? Nei, þetta leiðir alltaf til þess að verðsamráðsfurstar, fákeppnisfyrirtæki og einokunarrisar hagnast á kostnað almennings. Til að hindra svona aðför gegn almenningi setja siðaðar þjóðir samkeppnislög. Á Íslandi er þeim vikið til hliðar til að þóknast vildarvinum. Sérhagsmunir fárra ríkra fyrirtækja trompa almannahagsmuni okkar allra. Vinnubrögðin við lagasetninguna segja allt um hugarfarið sem lá að baki. Upphaflegu frumvarpi matvælaráðherra var umbylt af meirihluta atvinnuveganefndar án þess að helstu hagsmunaaðilar fengju að segja sína skoðun eða skila inn umsögn. Ekki einu sinni ráðuneytið var haft með í ráðum. Eðlilegri þinglegri meðferð var einfaldlega kippt úr sambandi. Þetta var svo sjúskað ferli að formaður nefndarinnar, Þórarinn Ingi Pétursson, hefur staðfest að lögmenn þeirra sem mest græða á fúskinu voru beinir þátttakendur í að skrifa lögin með meirihluta nefndarinnar. Það hefur hann sjálfur viðurkennt og virðist nánast líta á það sem fallega greiðvikni við þingið af hálfu hagsmunaaðilans. Á meðan kalla VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda þetta hreinlega spillingu og tala um stjórnarskrárbrot. Fráfarandi formaður bændasamtakanna hefur líka gagnrýnt þetta harðlega. Meira að segja matvælaráðuneytið, þaðan sem frumvarpið kom upphaflega, hefur mótmælt þessum vinnubrögðum af krafti. Það telur breytingarnar mögulega ganga gegn EES samningnum. Kaldhæðnislega er einn þeirra þingmanna sem keyrðu þetta í gegn, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, nú orðin matvælaráðherra og byrjar því ráðherraferilinn með því að fá verðskuldaða yfirhalningu frá eigin ráðuneyti. Nýr forsætisráðherra réttlætir þetta með sannfæringarkrafti sem sérhver sósíalisti og framsóknarmaður væri stoltur af. Réttlætingin fyrir þessu er að verja íslenskan landbúnað fyrir samkeppni erlendis frá. Sem er áhugavert í ljósi þess að stóru fyrirtækin sem græða mest á þessari breytingu, eru sjálf meðal helstu innflytjenda landbúnaðarvara. Það er því í raun verið að vernda þau fyrir sjálfum sér, eins einkennilega og það nú hljómar. Forsætisráðherrann nýi bítur svo höfuðið af skömminni með að gagnrýna þá sem studdu niðurfellingu tolla á kjúklingabringum frá Úkraínu til að styðja við stríðshrjáða þjóð, rétt eins og Úkraína bað um. Sem er frekar kaldhæðnislegt því hverjir fluttu aftur inn úkraínska kjúklinginn? Jú, þessir sömu milliliðarisar og eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Þeir fitna á kostnað almennings og bænda. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmar Guðmundsson Landbúnaður Samkeppnismál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Mest lesið Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Þetta er tómarúmið ykkar Eva Dögg Jón Kaldal Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Fölsk vernd fæðingarorlofslaga fyrir verðandi feður? Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Græn svæði Rúna Sif Stefánsdóttir skrifar Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Stór skref í átt að réttlæti Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisátak Reykjavíkur á fullu skriði Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ásmundar Einars barnamálaráðherra Brynjar Bragi Einarsson skrifar Skoðun Sjókvíeldi: aðför gegn náttúrunni Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Þarf heppni til að fæðingarorlof með fjölbura gangi upp? Margrét Finney Jónsdóttir skrifar Skoðun Árangursríkur þingvetur skilar samfélaginu í rétta átt Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun 100 ára afmæli lýðveldisins Íslands Margrét Tryggvadóttir skrifar Skoðun Skerðingargildra eldra fólks Viðar Eggertsson skrifar Sjá meira
Er frelsi og heilbrigð samkeppni bara eitthvað skraut hjá Sjálfstæðisflokknum en ekki raunveruleg stefna? Er það orðið að sjálfstæðu markmiði hans að stuðla að hærra matarverði og þar með hærri verðbólgu og vöxtum? Flokknum þykir nú sjálfsagt að lemja í gegn með offorsi galin lög sem munu klárlega hækka matarkörfuna okkar. Og líka vextina sem hvergi eru hærri í Evrópu nema í stríðshrjáðri Úkraínu og Rússlandi. Kaupfélag Skagfirðinga, Matafjölskyldan, SS og fleiri milliliðir í landbúnaði eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsókn hafa heimilað þessum fyrirtækjum að leggja stund á viðskiptahætti sem teljast lögbrot á öðrum mörkuðum. Þau mega núna gera það sem Eimskip, Samskip, Mjólkursamsalan og Olíufélögin máttu ekki gera af því það vinnur gegn hagsmunum okkar og hækkar vöruverð. Það þarf ekki lengur leynifundi í Öskjuhlíð um verðsamráð eins og áður tíðkaðist. Slíkir samráðsgöngutúrar eru núna leyfilegir þar, en einnig í Skagafirðinum og annars staðar á landinu. Fyrirtækin geta líka skipt á milli sín mörkuðum eða sameinast í einn einokunarrisa ef þeim sýnist. Í raun er boðið upp á hlaðborð löglegra samkeppnisbrota sem fyrirtækin geta nýtt sér að vild, án raunverulegs eftirlits. Sum þessara fyrirtækja hafa umgengist samkeppnislögin frjálslega hingað til, en þeim eigum við nú að treysta til að skila ávinningi af samráði, fákeppni og jafnvel einokun í vasa neytenda og til bænda. Fyrir því er engin trygging í lögunum. Það sorglega er að það er leikur einn að styrkja stöðu bænda og afurðarstöðva innan samkeppnislaga. Þá þarf að sýna fram á að neytendur fái sanngjarna hlutdeild í ávinningnum. Það virðist einhverra hluta vegna of íþyngjandi kvöð á þessum markið og þá grípa andstæðingar heilbrigðrar samkeppni til þess ráðs að afnema bara samkeppnislögin. Kunna menn mörg dæmi þess í sögunni að verðsamráð stórra fyrirtækja, fákeppni og jafnvel einokun á litlum markaði skili venjulegu fólki hagstæðari kjörum? Eða litlum framleiðendum eins og bændum? Nei, þetta leiðir alltaf til þess að verðsamráðsfurstar, fákeppnisfyrirtæki og einokunarrisar hagnast á kostnað almennings. Til að hindra svona aðför gegn almenningi setja siðaðar þjóðir samkeppnislög. Á Íslandi er þeim vikið til hliðar til að þóknast vildarvinum. Sérhagsmunir fárra ríkra fyrirtækja trompa almannahagsmuni okkar allra. Vinnubrögðin við lagasetninguna segja allt um hugarfarið sem lá að baki. Upphaflegu frumvarpi matvælaráðherra var umbylt af meirihluta atvinnuveganefndar án þess að helstu hagsmunaaðilar fengju að segja sína skoðun eða skila inn umsögn. Ekki einu sinni ráðuneytið var haft með í ráðum. Eðlilegri þinglegri meðferð var einfaldlega kippt úr sambandi. Þetta var svo sjúskað ferli að formaður nefndarinnar, Þórarinn Ingi Pétursson, hefur staðfest að lögmenn þeirra sem mest græða á fúskinu voru beinir þátttakendur í að skrifa lögin með meirihluta nefndarinnar. Það hefur hann sjálfur viðurkennt og virðist nánast líta á það sem fallega greiðvikni við þingið af hálfu hagsmunaaðilans. Á meðan kalla VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda þetta hreinlega spillingu og tala um stjórnarskrárbrot. Fráfarandi formaður bændasamtakanna hefur líka gagnrýnt þetta harðlega. Meira að segja matvælaráðuneytið, þaðan sem frumvarpið kom upphaflega, hefur mótmælt þessum vinnubrögðum af krafti. Það telur breytingarnar mögulega ganga gegn EES samningnum. Kaldhæðnislega er einn þeirra þingmanna sem keyrðu þetta í gegn, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, nú orðin matvælaráðherra og byrjar því ráðherraferilinn með því að fá verðskuldaða yfirhalningu frá eigin ráðuneyti. Nýr forsætisráðherra réttlætir þetta með sannfæringarkrafti sem sérhver sósíalisti og framsóknarmaður væri stoltur af. Réttlætingin fyrir þessu er að verja íslenskan landbúnað fyrir samkeppni erlendis frá. Sem er áhugavert í ljósi þess að stóru fyrirtækin sem græða mest á þessari breytingu, eru sjálf meðal helstu innflytjenda landbúnaðarvara. Það er því í raun verið að vernda þau fyrir sjálfum sér, eins einkennilega og það nú hljómar. Forsætisráðherrann nýi bítur svo höfuðið af skömminni með að gagnrýna þá sem studdu niðurfellingu tolla á kjúklingabringum frá Úkraínu til að styðja við stríðshrjáða þjóð, rétt eins og Úkraína bað um. Sem er frekar kaldhæðnislegt því hverjir fluttu aftur inn úkraínska kjúklinginn? Jú, þessir sömu milliliðarisar og eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Þeir fitna á kostnað almennings og bænda. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun