Skoðun

Grjótmulningsverksmiðja um­fram blóm­leg tæki­færi komandi kyn­slóða?

Ása Berglind Hjálmarsdóttir, Berglind Friðriksdóttir, Böðvar Guðbjörn Jónsson, Guðmundur Oddgeirsson, Gunnsteinn R. Ómarsson, Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir, Hrafnhildur Lilja Harðardóttir, Hrönn Guðmundsdóttir og Sigfús Benóný Harðarson skrifa

Sveitarfélagið Ölfus er ekki á flæðiskeri statt. Til marks um það er fyrirhuguð fjárfesting í uppbyggingu atvinnulífs í Ölfusi á milli tvö til þrjú hundruð milljarðar á næstu fimm til sjö árum. Störfin sem fylgja þessum fjárfestingum eru eðlilega gríðarlega mörg og sú staðreynd ásamt sterkri stöðu hafnarinnar sýnir að sveitarfélagið Ölfus stendur mjög vel og er ekki á flæðiskeri statt.

Íbúar fá að kjósa

Íbúar í Ölfusi fá tækifæri til að hafa áhrif á eina af fyrirhuguðum framkvæmdum með íbúakosningu sem fer fram samhliða forsetakosningunum. Um er að ræða tröllvaxna grjótmulningsverksmiðju þýska sementsrisans Heidelberg, sem ætlar að moka niður fjallinu Litla-Sandfelli í heild sinni sem og taka 75 milljónir rúmmetra af hafsbotni þar sem neikvæð áhrif kunna að vera á mikilvægt hrygningarsvæði við Selvogsbankann. Þetta á að að gera á næstu 30 árum.

Jarðefnið verður mulið í gríðarstórri verksmiðju sem á að byggja í aðeins 2,5 km fjarlægð frá íbúabyggð Þorlákshafnar. Efnið á að flytja til Evrópu með skipum úr höfn sem fyrirtækið vill byggja á svæði sem þekkt er fyrir mikið brimrót og kröftugan öldugang og Vegagerðin segir vera mjög varasama.

Há alda nái langt inn á víkina sem geri aðstæður mjög erfiðar, bæði hvað varðar siglingu skipa að og frá höfninni og viðleguskilyrði innan hafnar. 

Allt er þetta sagt vera í þágu loftslagsávinnings af hálfu fyrirtækisins, en Umhverfisstofnun og Landvernd hafa bæði bent á í umsögnum sínum við verkefnið að sá loftslagsávinningur stenst ekki skoðun. Sveitarfélagið þarf ekki á þessu að halda og skynsamlegt að fara ekki í ósjálfbæra auðlindanýtingu nema brýn nauðsyn krefji. Þetta er óafturkræft og þetta er líka tímabundin starfsemi til 30 ára, hvað gerist þegar fjallið er farið? Hvaða íslenska fjall erum við tilbúin til að flytja út næst?

Gömul saga og ný

Heidelberg vinnur samkvæmt gömlu handriti sem hefur verið margnotað þegar stórfyrirtæki ætla að koma sér fyrir í byggðarlögum á landsbyggðinni. Fyrirtækið hefur sett peninga í miklum mæli í ýmis félagasamtök síðustu misseri og gefið fögur fyrirheit um 60-80 störf þar sem meðaltekjur eru 1,4 milj. á mánuði. Það sem fyrirtækið gerir sér ef til vill ekki grein fyrir er að íbúar sjá í gegnum þetta. Við íbúar í Ölfusi getum sagt nei við tilboðum sem þessum, þar sem tækifærin í sveitarfélaginu eru óþrjótandi.

Íbúum í Reykjanesbæ brá illilega í brún þegar kísilverið í Helguvík sem þeir samþykktu í íbúakosningu reis og fór að starfa. Við þekkjum öll þá sögu og hvernig íbúar á Reykjanesi hafa þurft að berjast fyrir því að láta endanlega loka henni. Sagan er bæði gömul og ný og á sér ýmsar birtingarmyndir í íslensku þjóðfélagi, m.a. í því máli sem fer hæst þessa dagana og snýr að sjókvíaeldi.

Íbúar Ölfuss hafa valið

Íbúar vilja að sjálfsögðu sjá bæinn vaxa og atvinnulífið blómstra. En þar skiptir öllu máli að horfa lengra inn í framtíðina en til næstu 10-20-30 ára. Íbúar vilja líka að börnin þeirra og komandi kynslóðir kjósi að búa áfram í þessu öfluga sveitarfélagi. Að þau geti byggt upp atvinnulífið út frá tækifærum sem þau sjá, sem eru ef til vill ekki fyrirsjáanleg hér og nú.

Það liggur fyrir að eftirspurn eftir hreinni matvælaframleiðslu, ræktunarlandi og landi fyrir hreina orku mun aukast. Þá er einnig fyrirséð að víðáttan á Íslandi, loftslag, öryggi og einstök náttúra heldur áfram að laða til sín ferðamenn. Af hverju ættu íbúar í Ölfusi og bænum Þorlákshöfn að velja grjótmulningsverksmiðju sem siglir með fjöllin okkar til Evrópu þegar það gæti sótt fram á öllum áðurnefndum sviðum?

Vegagerðin er afdráttarlaus í sinni umsögn um verkefnið þegar hún segir: „Ekki er unnt að hefja stórfellda efnisflutninga úr Litla-Sandfelli um núverandi veg til Þorlákshafnar“. Ættu íbúar í Ölfusi í alvöru að fórna umferðaröryggi sínu, barna sinna og annarra vegfarenda fyrir þessi ósjálfbæru sjónarmið sem grjótmulningsverksmiðjan byggir á?

Neikvæð áhrif á ímynd og ásýnd

Það er hætt við að verkefnið muni hafa gríðarlega neikvæð áhrif á ímynd og ásýnd Þorlákshafnar til framtíðar, á sama tíma og fjölmörg spennandi tækifæri sem snúa að uppbyggingu atvinnulífs í sveitarfélaginu liggja þegar fyrir og önnur eru innan seilingar. Tækifæri sem gætu frekar skotið rótum og blómgast ef skuggi risavaxinnar grjótmulningsverksmiðju bægir þeim ekki frá. 

Við eigum ekki þetta land, við höfum það aðeins að láni í stutta stund og höfum skyldu gagnvart þeim sem á eftir koma. Við viljum hvetja íbúa til að hugsa bæði lengra og stærra, því tækifærin í Ölfusi eru raunverulega óþrjótandi.

Undirrituð standa fyrir tveimur íbúafundum í komandi viku þar sem ræða á um mölunarverksmiðju Heidelberg og mál sem snúa að því. Fundirnir verða á Hótel Eldhestum þriðjudagskvöldið 14. maí kl. 20 og í Grunnskólanum í Þorlákshöfn miðvikudagskvöldið 15. maí kl. 20.

Á fundinum fara íbúar yfir sína sýn á verkefnið og gögn sem birst hafa opinberlega og auk íbúa koma hagsmunaaðilar og fræðafólk einnig á fundinn í Þorlákshöfn. Fundarstjóri á Eldhestum verður Bryndís Sigurðardóttir og í Þorlákshöfn Tómas Guðbjartsson.

  • Ása Berglind Hjálmarsdóttir - H lista
  • Berglind Friðriksdóttir - H lista
  • Böðvar Guðbjörn Jónsson - H lista
  • Guðmundur Oddgeirsson - H lista
  • Gunnsteinn R. Ómarsson - B lista
  • Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir - B lista
  • Hrafnhildur Lilja Harðardóttir - H lista
  • Hrönn Guðmundsdóttir - B lista
  • Sigfús Benóný Harðarson - H lista



Skoðun

Sjá meira


×