Íslensk stökkbreyting þrefaldar áhættu á skjaldkirtilssjúkdómi Jón Ísak Ragnarsson skrifar 12. júlí 2024 18:48 Kári Stefánsson forstjóri ÍE, og síðasti höfundur á greininni, með Sædísi Sævarsdóttur, fyrsta höfundi á greininni. Íslensk Erfðagreining Vísindamenn Íslenskrar erfðagreiningar og samstarfsfólk þeirra hafa fundið erfðabreytileika í LAG-3 geninu sem meira en þrefaldar áhættuna á því að fá sjálfsónæmissjúkdóm í skjaldkirtil. Tveir erfðabreytileikar fundust sem auka áhættuna mest, og finnast þeir bara á Íslandi og í Finnlandi. Sjálfsónæmi í skjaldkirtli er algengasti sjálfsónæmissjúkdómurinn, en fimm prósent fólks fær hann einhvern tímann á lífsleiðinni. Sjúkdómurinn lýsir sér oftast í vanvirkum skjaldkirtli en stundum í ofvirkum skjaldkirtli, og leiðir gjarnan til ævilangrar meðferðar með skjaldkirtilshormóni. Skoðuðu gögn frá Íslandi, Bretlandi, Bandaríkjunum og Finnlandi Í rannsókninni voru afgerðargögn skoðuð frá ÍE, Bandaríkjunum, Finnlandi og Bretlandi. Rúmlega 110 þúsund einstaklingar með skjaldkirtilssjúkdóm voru bornir saman við 1,1 milljón einstaklinga án hans. Alls fundust 290 erfðabreytileikar sem tengjast sjúkdómnum, þar af 115 sem ekki var vitað af áður. Tveir þessara erfðabreytileika auka áhættuna mest, en þeir finnast bara í Finnlandi og á Íslandi. Í frétt ÍE segir að fundurinn sýni styrk þess að rannsaka þjóðir sem hafa áður verið einangraðar, til að finna sjaldgæfa erfðabreytileika sem tengjast mikilli sjúkdómshættu. Erfðabreytileikarnir tveir eru í geninu sem tjáir LAG-3 viðtakann sem er lífmark eins af þeim lyfjum sem ræsa ónæmiskerfið gegn krabbameini, svokölluðum varðstöðvahemlum. Íslenski erfðabreytileikinn meira en þrefaldar áhættu á sjálfsónæmi í skjaldkirtli Þeir sem eru með þennan íslenska erfðabreytileika eru með helmingi lægri styrk af LAG-3 próteininu í blóði samanborið við þá sem ekki hafa hann. Þannig þrefaldar hann áhættu á sjálfsónæmi í skjaldkirtli, en hann býr til nýjan startkóða fyrir próteintjáningu, og leiðir til minni getu til að tjá LAG-3 genið í ónæmisfrumum. Erfðabreytileikinn hefur þannig sambærileg áhrif og aukaverkanir ýmissa lyfja eins og krabbameinslyfja, sem hemja LAG-3 viðtakann. Skjaldkirtill er lítill kirtill sem er staðsettur neðarlega í framanverðum hálsi. Hann er innkirtill og seytir hormónum beint í blóðrásina.Getty Þrír einstaklingar fundust sem reyndust vera arfhreinir fyrir erfðabreytileikann, og allir voru þeir með sjálfsónæmi í skjaldkirtli. Einn þeirra var einnig með tvo aðra sjálfónæmissjúkdóma, vitiligo og týpu 1 sykursýki. Erfðabreytileikinn reyndist einnig fimmfalda áhættuna á vitiligo. Vanvirkur skjaldkirtill og Vitiligo eru þekktar aukaverkanir ýmissa lyfja, sem hemja LAG-3 genið. Um 500 Íslendingar með erfðabreytileikann Sædís Sævarsdóttir, fyrsti höfundur greinarinnar, segir að tíðni erfðabreytileikans sé um 0,13 prósent, og því beri hann um 500 Íslendingar. Hún segir að fundurinn gæti hjálpað til við að þróa lyfjameðferð. „Þessi stökkbreyting er í raun að hafa svipuð áhrif og aukaverkanir af krabbameinslyfjum sem kallast checkpoint inhibitors. Þessi fundur er kannski frekar að benda okkur á meðferðarleiðir frekar en eitthvað til að skima fyrir eða svoleiðis,“ segir Sædís. Dæmi séu um aðra varðstöðvarhemla þar sem lyf í gigtarlækningum virkja þá, en lyf í krabbameinslækningum hemja þá. Nú séu lyfjarannsóknir í gangi sem að í raun og veru virkja þetta LAG-3 prótín sem stökkbreytingin er í, og virkja þannig öfugt við krabbameinslyfin sem hemja það. Sjá nánar í tilkynningu ÍE. Íslensk erfðagreining Mest lesið „Mér fannst alltaf eins og ég væri að fara að deyja“ Innlent Tók myndband af óveðrinu og þá féll grein beint fyrir framan hana Innlent Hellisheiði opnuð á ný Innlent Einn handtekinn í aðgerðum sérsveitar í Hrísey Innlent Siggi stormur biðst afsökunar á sumarspánni sem ekki rættist Veður Lögregla látin skila milljónum sem dómurinn telur líklega illa fengið fé Innlent Felldi tár þegar málinu var vísað frá Erlent Kafað ofan í litleysi íslenska bílaflotans Innlent Segir fáránlegt að enginn axli ábyrgð á banaslysinu Innlent Íslendingur dæmdur í þriggja mánaða fangelsi í Danmörku Innlent Fleiri fréttir Biskupsbústaðurinn brátt falur Dæmi um meintan hagsmunaárekstur við mat á sakhæfi Segir fáránlegt að enginn axli ábyrgð á banaslysinu Myndi engan skaða þótt veðmálafyrirtæki fengju að starfa Lögregla látin skila milljónum sem dómurinn telur líklega illa fengið fé Bongóblíða á Vopnaskaki um helgina „Verður alls ekki keyrt í gegn í mikilli andstöðu“ Hellisheiði opnuð á ný Tók myndband af óveðrinu og þá féll grein beint fyrir framan hana Bæjarstjóri um Carbfix og vonskuveður um hásumar Íslendingur dæmdur í þriggja mánaða fangelsi í Danmörku Einn handtekinn í aðgerðum sérsveitar í Hrísey „Mér fannst alltaf eins og ég væri að fara að deyja“ Kafað ofan í litleysi íslenska bílaflotans Slagsmál reyndust hnefaleikaæfingar að nóttu Óttast að olíufélögin hækki álagningu Höfnin muni loka á útsýnið og valda hljóðmengun Fóstruðu þrastarunga í 15 daga í Hafnarfirði Vona að gervigreindin komi að gagni við að finna mögulega lækningu Tvö hjólhýsi fokin af veginum á Norðurlandi vestra Íslensk stökkbreyting þrefaldar áhættu á skjaldkirtilssjúkdómi Pínleg mistök Biden og móðurlausir þrastarungar í fóstri Áminntur fyrir að hóta að afhjúpa meintan fíknivanda Laxinn bókstaflega gusast upp í Elliðaárnar Geta ekki sagt hvort Óskari hafi verið boðið starfið eða ekki Ferjubilun sé hvítþvottur hjá Hrísey Seafood Ártúnshöfði gengur í endurnýjun lífdaga Klessti bíl og eigandinn kom í jakka einum fata á vettvang Stappað á tjaldsvæðum og vörur hverfa úr hillum Freista þess að spá um sólstorma með loftbelgnum yfir Íslandi Sjá meira
Sjálfsónæmi í skjaldkirtli er algengasti sjálfsónæmissjúkdómurinn, en fimm prósent fólks fær hann einhvern tímann á lífsleiðinni. Sjúkdómurinn lýsir sér oftast í vanvirkum skjaldkirtli en stundum í ofvirkum skjaldkirtli, og leiðir gjarnan til ævilangrar meðferðar með skjaldkirtilshormóni. Skoðuðu gögn frá Íslandi, Bretlandi, Bandaríkjunum og Finnlandi Í rannsókninni voru afgerðargögn skoðuð frá ÍE, Bandaríkjunum, Finnlandi og Bretlandi. Rúmlega 110 þúsund einstaklingar með skjaldkirtilssjúkdóm voru bornir saman við 1,1 milljón einstaklinga án hans. Alls fundust 290 erfðabreytileikar sem tengjast sjúkdómnum, þar af 115 sem ekki var vitað af áður. Tveir þessara erfðabreytileika auka áhættuna mest, en þeir finnast bara í Finnlandi og á Íslandi. Í frétt ÍE segir að fundurinn sýni styrk þess að rannsaka þjóðir sem hafa áður verið einangraðar, til að finna sjaldgæfa erfðabreytileika sem tengjast mikilli sjúkdómshættu. Erfðabreytileikarnir tveir eru í geninu sem tjáir LAG-3 viðtakann sem er lífmark eins af þeim lyfjum sem ræsa ónæmiskerfið gegn krabbameini, svokölluðum varðstöðvahemlum. Íslenski erfðabreytileikinn meira en þrefaldar áhættu á sjálfsónæmi í skjaldkirtli Þeir sem eru með þennan íslenska erfðabreytileika eru með helmingi lægri styrk af LAG-3 próteininu í blóði samanborið við þá sem ekki hafa hann. Þannig þrefaldar hann áhættu á sjálfsónæmi í skjaldkirtli, en hann býr til nýjan startkóða fyrir próteintjáningu, og leiðir til minni getu til að tjá LAG-3 genið í ónæmisfrumum. Erfðabreytileikinn hefur þannig sambærileg áhrif og aukaverkanir ýmissa lyfja eins og krabbameinslyfja, sem hemja LAG-3 viðtakann. Skjaldkirtill er lítill kirtill sem er staðsettur neðarlega í framanverðum hálsi. Hann er innkirtill og seytir hormónum beint í blóðrásina.Getty Þrír einstaklingar fundust sem reyndust vera arfhreinir fyrir erfðabreytileikann, og allir voru þeir með sjálfsónæmi í skjaldkirtli. Einn þeirra var einnig með tvo aðra sjálfónæmissjúkdóma, vitiligo og týpu 1 sykursýki. Erfðabreytileikinn reyndist einnig fimmfalda áhættuna á vitiligo. Vanvirkur skjaldkirtill og Vitiligo eru þekktar aukaverkanir ýmissa lyfja, sem hemja LAG-3 genið. Um 500 Íslendingar með erfðabreytileikann Sædís Sævarsdóttir, fyrsti höfundur greinarinnar, segir að tíðni erfðabreytileikans sé um 0,13 prósent, og því beri hann um 500 Íslendingar. Hún segir að fundurinn gæti hjálpað til við að þróa lyfjameðferð. „Þessi stökkbreyting er í raun að hafa svipuð áhrif og aukaverkanir af krabbameinslyfjum sem kallast checkpoint inhibitors. Þessi fundur er kannski frekar að benda okkur á meðferðarleiðir frekar en eitthvað til að skima fyrir eða svoleiðis,“ segir Sædís. Dæmi séu um aðra varðstöðvarhemla þar sem lyf í gigtarlækningum virkja þá, en lyf í krabbameinslækningum hemja þá. Nú séu lyfjarannsóknir í gangi sem að í raun og veru virkja þetta LAG-3 prótín sem stökkbreytingin er í, og virkja þannig öfugt við krabbameinslyfin sem hemja það. Sjá nánar í tilkynningu ÍE.
Íslensk erfðagreining Mest lesið „Mér fannst alltaf eins og ég væri að fara að deyja“ Innlent Tók myndband af óveðrinu og þá féll grein beint fyrir framan hana Innlent Hellisheiði opnuð á ný Innlent Einn handtekinn í aðgerðum sérsveitar í Hrísey Innlent Siggi stormur biðst afsökunar á sumarspánni sem ekki rættist Veður Lögregla látin skila milljónum sem dómurinn telur líklega illa fengið fé Innlent Felldi tár þegar málinu var vísað frá Erlent Kafað ofan í litleysi íslenska bílaflotans Innlent Segir fáránlegt að enginn axli ábyrgð á banaslysinu Innlent Íslendingur dæmdur í þriggja mánaða fangelsi í Danmörku Innlent Fleiri fréttir Biskupsbústaðurinn brátt falur Dæmi um meintan hagsmunaárekstur við mat á sakhæfi Segir fáránlegt að enginn axli ábyrgð á banaslysinu Myndi engan skaða þótt veðmálafyrirtæki fengju að starfa Lögregla látin skila milljónum sem dómurinn telur líklega illa fengið fé Bongóblíða á Vopnaskaki um helgina „Verður alls ekki keyrt í gegn í mikilli andstöðu“ Hellisheiði opnuð á ný Tók myndband af óveðrinu og þá féll grein beint fyrir framan hana Bæjarstjóri um Carbfix og vonskuveður um hásumar Íslendingur dæmdur í þriggja mánaða fangelsi í Danmörku Einn handtekinn í aðgerðum sérsveitar í Hrísey „Mér fannst alltaf eins og ég væri að fara að deyja“ Kafað ofan í litleysi íslenska bílaflotans Slagsmál reyndust hnefaleikaæfingar að nóttu Óttast að olíufélögin hækki álagningu Höfnin muni loka á útsýnið og valda hljóðmengun Fóstruðu þrastarunga í 15 daga í Hafnarfirði Vona að gervigreindin komi að gagni við að finna mögulega lækningu Tvö hjólhýsi fokin af veginum á Norðurlandi vestra Íslensk stökkbreyting þrefaldar áhættu á skjaldkirtilssjúkdómi Pínleg mistök Biden og móðurlausir þrastarungar í fóstri Áminntur fyrir að hóta að afhjúpa meintan fíknivanda Laxinn bókstaflega gusast upp í Elliðaárnar Geta ekki sagt hvort Óskari hafi verið boðið starfið eða ekki Ferjubilun sé hvítþvottur hjá Hrísey Seafood Ártúnshöfði gengur í endurnýjun lífdaga Klessti bíl og eigandinn kom í jakka einum fata á vettvang Stappað á tjaldsvæðum og vörur hverfa úr hillum Freista þess að spá um sólstorma með loftbelgnum yfir Íslandi Sjá meira