Myndum við henda leiðbeiningunum? Einar G. Harðarson skrifar 5. ágúst 2024 10:01 Ef við færum í raftækjaverslun og keyptum þar flókið raftæki þar sem bæklings-doðrantur fylgdi með til leiðbeininga… myndum við henda bæklingnum? Í kjölfarið fikra okkur svo áfram til þekkingar á öllum möguleikum tækisins? Nei — sennilega ekki. Þvert á móti legðum við okkur fram við lestur á bæklingnum til að skilja og kunna alla þá möguleika sem tækið byði upp á. En hvað með lífið sjálft? Það vill svo til að við höfum leiðbeiningarbækling fyrir lífið. Sá „bæklingur” er kallaður Biblían. Biblían byggir á grundvallaratriðum sem eru boðorðin 10. Eins konar „stjórnarskrá”. Þessi stjórnarskrá er ekki aðeins stjórnarskrá kristinna manna, heldur eru öll trúarbrögð heims byggð að mestu eða öllu leyti á þessari sömu „stjórnarskrá”. Ef ekki væri til stjórnarskrá og ekki væri farið eftir lögum í löndum myndi ríkja óöld þar sem allir færu fram eins og þeir vildu. En þeir þyrftu að taka afleiðingum eins og dýrin á sléttunni. Aðeins eitt boðorð er á sléttunni: Þú étur aðra eða verður étinn. Lifðu - með öllum þeim aðferðum sem henta Ef við hverfum frá grunngildum úr öllum trúarbrögðum (hvort sem við aðhyllumst kristna trú eður ei tekur þetta eina boðorð við: Lifðu. BOÐORÐIN 10 Horfa verður til þess tíma þegar boðorðin voru rituð og taka mið af honum. Grunngildin eru þau sömu þó þau kunni að hljóma einkennilega í dag eins og þau voru skrifuð fyrir þúsundum ára. 1. Ég er Drottinn, Guð þinn, sem leiddi þig út af Egyptalandi, út úr þrælahúsinu. Þú skalt ekki hafa aðra guði en mig. Þú skalt hvorki gera þér líkneski né neina eftirlíkingu af því sem er á himnum uppi eða því sem er á jörðu niðri eða í hafinu undir jörðinni. 2.Þú skalt ekki leggja nafn Drottins, Guðs þíns, við hégóma. 3.Minnstu þess að halda hvíldardaginn heilagan. Þú skalt vinna sex daga og sinna öllum verkum þínum. En sjöundi dagurinn er hvíldardagur Drottins, Guðs þíns. Því að á sex dögum gerði Drottinn himin og jörð, hafið og allt sem í því er en hvíldist sjöunda daginn. Þess vegna blessaði Drottinn hvíldardaginn og helgaði hann. 4.Heiðra föður þinn og móður svo að þú verðir langlífur í landinu sem Drottinn, Guð þinn, gefur þér. 5.Þú skalt ekki morð fremja. 6.Þú skalt ekki drýgja hór. 7.Þú skalt ekki stela. 8.Þú skalt ekki bera ljúgvitni gegn náunga þínum. 9.Þú skalt ekki girnast hús náunga þíns. 10.Þú skalt ekki girnast konu náunga þíns, þræl hans eða ambátt, uxa hans eða asna eða nokkuð það sem náungi þinn á. Við lestur þessara boðorða má sjá að við lifum öll, mannkynið á jörðinni, eftir þeim í einhverjum skilningi. Boðorðin gætu verið skrifuð á annan máta en flest mætti umorða í nútíma ritmál. Fyrstu þrjú boðorðin eru hugsanlega mest ætluð fyrir Kristið fólk eða er það? Ferð Móses og boðorðin leiddu fólk „út úr þrælahúsinu”. Á það ekki við alla. Þessi gildi hafa leitt okkur þangað sem við erum í dag. Háþróuðum þjóðfélögum hefur tekist með þessum hætti að hýsa um 8 milljarða manna á jörðinni. Hverjum hefði dottið það í hug fyrir 50 til 100 árum síðan? Þjóðir sem eru eftirbátar í þessum grunnreglum heyja stríð og telja þjófnaði, hótanir og glæpi hluta af þjóðfélagsgerðinni. Hver einstaklingur dregur til sín eins og hann getur. Þessar þjóðir eru án efa á eftir í þróun samfélags, tækni og velferðar. Leiða má líkum að því að aflið og krafturinn sem fer í deilur, niðurrif og stríð sé stærsti skaðvaldurinn og hamli velferð (en er krafturinn oft settur í tækniframfarir). Í slíkum samfélögum er frelsi einstaklingsins og eignarétturinn virtur að vettugi. Sættir, samvinna, virðing eignaréttarins og málfrelsi er hins vegar gildismat þeirra þjóða sem lengst hafa náð í þróun, uppbyggingu, velmegun og velferð þegnanna. Er ekki þess vert að staldra við og athuga hvort ekki sé rétt að hefja þessi gildi upp að nýju? Menn geta samt sem áður haft allar skoðanir og trúarbrögð að eigin vali. Þessi gildi standa enn fyrir sínu. Gæta þarf síðan sífellt að því að þau séu ekki bjöguð og aflöguð af girnd og græðgi mannanna. En hverjum datt eiginlega í hug að taka þessar leiðbeiningar út úr kennslu í skólum. Hver henti leiðbeiningunum? Höfundur er löggiltur fasteignasali. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar G. Harðarson Trúmál Mest lesið Halldór 22.12.2024 Halldór Baldursson Halldór Tímamót Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir Skoðun Að sinna orkuþörf almennings Kristín Linda Árnadóttir Skoðun Landið helga? Ingólfur Steinsson Skoðun Hvað eru jólin fyrir þér? Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Þarf alltaf að vera svín? Harpa Kristbergsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað eru jólin fyrir þér? Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Landið helga? Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Að sinna orkuþörf almennings Kristín Linda Árnadóttir skrifar Skoðun Tímamót Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Dans verkalýðsleiðtoga í kringum gullkálfinn Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Jól í sól versus jóla í dimmu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Er janúar leiðinlegasti mánuður ársins? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Svar við hótunum Eflingar Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar Skoðun Manni verður kalt ef maður pissar í skóinn sinn Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Skautun eða tvíhyggja? Þóra Pétursdóttir skrifar Skoðun Egóið er í hégómanum Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Dæmalaus málflutningur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grýtt eða greið leið? Þröstur Sæmundsson skrifar Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hugleiðing um listamannalaun III Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmalaust mál Sigursteinn Másson skrifar Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar Skoðun Þegar Trölli stal atkvæðum Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Tækifæri gervigreindar í menntun Páll Ásgeir Torfason skrifar Skoðun Sjálfstæð hugsun á tímum gervigreindar Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar er í einkarekstri Unnar Þór Sæmundsson skrifar Skoðun Er lítil samkeppni á fjármálamarkaði? Gústaf Steingrímsson skrifar Sjá meira
Ef við færum í raftækjaverslun og keyptum þar flókið raftæki þar sem bæklings-doðrantur fylgdi með til leiðbeininga… myndum við henda bæklingnum? Í kjölfarið fikra okkur svo áfram til þekkingar á öllum möguleikum tækisins? Nei — sennilega ekki. Þvert á móti legðum við okkur fram við lestur á bæklingnum til að skilja og kunna alla þá möguleika sem tækið byði upp á. En hvað með lífið sjálft? Það vill svo til að við höfum leiðbeiningarbækling fyrir lífið. Sá „bæklingur” er kallaður Biblían. Biblían byggir á grundvallaratriðum sem eru boðorðin 10. Eins konar „stjórnarskrá”. Þessi stjórnarskrá er ekki aðeins stjórnarskrá kristinna manna, heldur eru öll trúarbrögð heims byggð að mestu eða öllu leyti á þessari sömu „stjórnarskrá”. Ef ekki væri til stjórnarskrá og ekki væri farið eftir lögum í löndum myndi ríkja óöld þar sem allir færu fram eins og þeir vildu. En þeir þyrftu að taka afleiðingum eins og dýrin á sléttunni. Aðeins eitt boðorð er á sléttunni: Þú étur aðra eða verður étinn. Lifðu - með öllum þeim aðferðum sem henta Ef við hverfum frá grunngildum úr öllum trúarbrögðum (hvort sem við aðhyllumst kristna trú eður ei tekur þetta eina boðorð við: Lifðu. BOÐORÐIN 10 Horfa verður til þess tíma þegar boðorðin voru rituð og taka mið af honum. Grunngildin eru þau sömu þó þau kunni að hljóma einkennilega í dag eins og þau voru skrifuð fyrir þúsundum ára. 1. Ég er Drottinn, Guð þinn, sem leiddi þig út af Egyptalandi, út úr þrælahúsinu. Þú skalt ekki hafa aðra guði en mig. Þú skalt hvorki gera þér líkneski né neina eftirlíkingu af því sem er á himnum uppi eða því sem er á jörðu niðri eða í hafinu undir jörðinni. 2.Þú skalt ekki leggja nafn Drottins, Guðs þíns, við hégóma. 3.Minnstu þess að halda hvíldardaginn heilagan. Þú skalt vinna sex daga og sinna öllum verkum þínum. En sjöundi dagurinn er hvíldardagur Drottins, Guðs þíns. Því að á sex dögum gerði Drottinn himin og jörð, hafið og allt sem í því er en hvíldist sjöunda daginn. Þess vegna blessaði Drottinn hvíldardaginn og helgaði hann. 4.Heiðra föður þinn og móður svo að þú verðir langlífur í landinu sem Drottinn, Guð þinn, gefur þér. 5.Þú skalt ekki morð fremja. 6.Þú skalt ekki drýgja hór. 7.Þú skalt ekki stela. 8.Þú skalt ekki bera ljúgvitni gegn náunga þínum. 9.Þú skalt ekki girnast hús náunga þíns. 10.Þú skalt ekki girnast konu náunga þíns, þræl hans eða ambátt, uxa hans eða asna eða nokkuð það sem náungi þinn á. Við lestur þessara boðorða má sjá að við lifum öll, mannkynið á jörðinni, eftir þeim í einhverjum skilningi. Boðorðin gætu verið skrifuð á annan máta en flest mætti umorða í nútíma ritmál. Fyrstu þrjú boðorðin eru hugsanlega mest ætluð fyrir Kristið fólk eða er það? Ferð Móses og boðorðin leiddu fólk „út úr þrælahúsinu”. Á það ekki við alla. Þessi gildi hafa leitt okkur þangað sem við erum í dag. Háþróuðum þjóðfélögum hefur tekist með þessum hætti að hýsa um 8 milljarða manna á jörðinni. Hverjum hefði dottið það í hug fyrir 50 til 100 árum síðan? Þjóðir sem eru eftirbátar í þessum grunnreglum heyja stríð og telja þjófnaði, hótanir og glæpi hluta af þjóðfélagsgerðinni. Hver einstaklingur dregur til sín eins og hann getur. Þessar þjóðir eru án efa á eftir í þróun samfélags, tækni og velferðar. Leiða má líkum að því að aflið og krafturinn sem fer í deilur, niðurrif og stríð sé stærsti skaðvaldurinn og hamli velferð (en er krafturinn oft settur í tækniframfarir). Í slíkum samfélögum er frelsi einstaklingsins og eignarétturinn virtur að vettugi. Sættir, samvinna, virðing eignaréttarins og málfrelsi er hins vegar gildismat þeirra þjóða sem lengst hafa náð í þróun, uppbyggingu, velmegun og velferð þegnanna. Er ekki þess vert að staldra við og athuga hvort ekki sé rétt að hefja þessi gildi upp að nýju? Menn geta samt sem áður haft allar skoðanir og trúarbrögð að eigin vali. Þessi gildi standa enn fyrir sínu. Gæta þarf síðan sífellt að því að þau séu ekki bjöguð og aflöguð af girnd og græðgi mannanna. En hverjum datt eiginlega í hug að taka þessar leiðbeiningar út úr kennslu í skólum. Hver henti leiðbeiningunum? Höfundur er löggiltur fasteignasali.
Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar
Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar
Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar
Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar