Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson skrifar 22. ágúst 2024 11:31 Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn B. Björnsson Greiðslumiðlun Mest lesið Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir Skoðun Tímamót Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Þarf alltaf að vera svín? Harpa Kristbergsdóttir Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir Skoðun Þegar Trölli stal atkvæðum Eyjólfur Ingvi Bjarnason Skoðun Svar við hótunum Eflingar Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Tímamót Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Dans verkalýðsleiðtoga í kringum gullkálfinn Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Jól í sól versus jóla í dimmu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Er janúar leiðinlegasti mánuður ársins? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Svar við hótunum Eflingar Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar Skoðun Manni verður kalt ef maður pissar í skóinn sinn Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Skautun eða tvíhyggja? Þóra Pétursdóttir skrifar Skoðun Egóið er í hégómanum Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Dæmalaus málflutningur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grýtt eða greið leið? Þröstur Sæmundsson skrifar Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hugleiðing um listamannalaun III Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmalaust mál Sigursteinn Másson skrifar Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar Skoðun Þegar Trölli stal atkvæðum Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Tækifæri gervigreindar í menntun Páll Ásgeir Torfason skrifar Skoðun Sjálfstæð hugsun á tímum gervigreindar Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar er í einkarekstri Unnar Þór Sæmundsson skrifar Skoðun Er lítil samkeppni á fjármálamarkaði? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Þorpið Alina Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Hvað er friður? Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki búið að tryggja raforkuöryggi almennings? Hjálmar Helgi Rögnvaldsson skrifar Sjá meira
Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi.
Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun
Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar
Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar
Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar
Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar
Skoðun Af hverju er ekki búið að tryggja raforkuöryggi almennings? Hjálmar Helgi Rögnvaldsson skrifar
Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun