Fær prik fyrir hreinskilnina Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 31. ágúst 2024 09:00 Versta staða sem ríki getur verið í innan Evrópusambandsins, þegar kemur að möguleikum á því að hafa áhrif á ákvarðanir á vettvangi þess, er að vera fámennt ríki á jaðri sambandsins. Vægi ríkja innan Evrópusambandsins fer þannig fyrst og fremst eftir íbúafjölda þeirra. Þá eru ríki á jaðri sambandsins mun líklegri en önnur til þess að hafa hagsmuni sem ekki eiga samleið með hagsmunum fjölmennustu ríkja þess. Hið ágætasta tækifæri til þess að fjalla um þetta kom með grein Róberts Björnssonar á Vísir.is í vikunni þó hann hafi reyndar virzt talsvert uppteknari af því að ég skuli nota bókstafinn „z“ líkt og ófáir skoðanabræður hans og að væna mig að ósekju um að þiggja greiðslur fyrir greinarskrif á Vísir.is og það frá helzta samkeppnisaðilanum Morgunblaðinu en að reyna að færa einhver haldbær rök fyrir sínum eigin málstað. Kæmi til inngöngu Íslands í Evrópusambandið yrði landið ekki aðeins það fámennasta innan sambandsins heldur sömuleiðis á yzta jaðri þess. Ísland fengi fyrir vikið einungis sex þingmenn af 720 á þing Evrópusambandsins eða á við hálfan þingmann á Alþingi. Staðan yrði síðan margfalt verri í ráðherraráði sambandins, valdamestu stofnun þess, eða allajafna um 0,08% sem væri einungis á við 5% hlutdeild í alþingismanni. Til verði evrópskt sambandsríki Mjög áhugavert er að Róbert skuli telja beinlínis æskilegt að vægi Íslands innan Evrópusambandsins tæki mið af íbúafjölda landsins og að kjörnir fulltrúar íslenzkra kjósenda hefðu sem minnst um málin innan sambandsins að segja og þar með flest okkar mál. Ekki sízt í ljósi tals Evrópusambandssinna um að ganga þyrfti þar inn til þess að hafa áhrif sem þó yrðu að vísu sáralítil. Róbert fær auðvitað prik fyrir hreinskilnina. Milliríkja- og alþjóðasamstarf miðast allajafna við það að ríki sitji við sama borð á jafnræðisgrunni þegar teknar eru ákvarðanir. Eitt ríki, eitt atkvæði. Hins vegar er Evrópusambandið komið langt út fyrir það geta talizt slíkt samstarf bæði að umfangi og eðli. Áherzla sambandsins á það að íbúafjöldi ráði vægi ríkja þess er hins vegar eðlileg í ljósi lokamarkmiðs samrunaþróunarinnar að til verði að lokum sambandsríki. Vegna stöðu sinnar sem fjölmennustu ríki Evrópusambandsins eru Þýzkaland og Frakkland í lykilstöðu þegar ákvarðanir eru teknar innan sambandsins. Ekki sízt í ráðherraráði þess. Þá hafa ráðamenn ríkjanna tveggja undanfarin 60 ár fundað áður en ákvarðanir hafa verið teknar á vettvangi Evrópusambandsins og forvera þess og samræmt afstöðu sína og þannig í vaxandi mæli haft í raun bæði tögl og haldir. Hvorki sjávar- né orkuauðlindir Málflutningur Róberts byggir á þeirri forsendu að staða Íslands innan Evrópusambandsins yrði hliðstæð á við Lúxemborg af þeirri einu ástæðu að um sé að ræða fámennt ríki innan sambandsins þó um 70% fleiri búi reyndar þar en hér á landi. Hins vegar á Lúxemborg fátt sameiginlegt með Íslandi þegar hagsmunir ríkjanna eru annars vegar. Lúxemborg býr þannig til að mynda hvorki yfir sjávar- né orkuauðlindum. Mikilvægasta atvinnugrein Lúxemborgar er fjármálastarfsemi sem á stóran þátt í ríkidæmi landsins. Mikill fjöldi fyrirtækja er skráður í landinu einkum vegna stöðu þess sem skattaskjóls. Hvað ríkidæmi varðar eru einungis Lúxemborg og þrjú önnur ríki Evrópusambandsins ríkari en Ísland miðað við verga landsframleiðslu á mann af 27 ríkjum þess. Sama á við um lífsgæði. Með öðrum orðum er um að ræða undantekningar. Vegna fámennis hefur Lúxemborg allajafna sáralítið vægi þegar ákvarðanir eru teknar innan Evrópusambandsins en einkum vegna landfræðilegrar legu hertogadæmisins með landamæri bæði að Þýzkalandi og Frakklandi og hliðstæðra efnahagslegra aðstæðna, fyrir utan skattaskjólið, eru miklar líkur á því að ákvarðanir sem teknar eru einkum með tilliti til hagsmuna fjölmennustu ríkjanna henti þeim einnig afar vel. Hjálpað við skattaundanskot Helzta afrek Lúxemborgar innan Evrópusambandsins að mati Róberts er annars það að hafa átt þrjá forseta framkvæmdarstjórnar þess. Síðast Jean Claude Juncker sem gegndi embættinu 2014-2019 en var áður forsætisráðherra landsins 1995-2013. Hins vegar er rétt að hafa í huga að þeir sem sitja í framkvæmdastjórninni eru ekki fulltrúar heimalanda sinna heldur aðeins embættismenn sambandsins. Hvað Juncker annars varðar gerðu stjórnvöld í Lúxemborg hundruð leynilegra samninga við stórfyrirtæki í tíð hans sem forsætisráðherra sem miðuðu að því að aðstoða þau við að komast undan skattgreiðslum. Juncker neyddist á endanum til þess að segja af sér vegna ásakana um spillingu í tengslum við leyniþjónustu landsins. Það kom þó ekki í veg fyrir það að hann yrði ári síðar forseti framkvæmdastjórnarinnar. Fjöldi þeirra sem setið hafa í framkvæmdastjórn Evrópusambandsins í gegnum árin með ýmis konar spillingarmál eða ásakanir um slíkt á bakinu er raunar slíkur að halda mætti að um hæfniskröfu væri að ræða. Þar á meðal er núverandi forseti framkvæmdastjórnarinnar, Ursula von der Leyen. Varla þarf að koma á óvart að einungis 4% íbúa ríkja sambandsins treysti stofnunum þess bezt til að taka á spillingarmálum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Mest lesið Halldór 31.08.2024 Halldór Áfengið innan seilingar Helgi Héðinsson Skoðun Seðlabanki Íslands virðist lifa í hliðarveruleika við fólkið í landinu! Fjóla Einarsdóttir Skoðun Fær prik fyrir hreinskilnina Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvítþvottur veðmálastarfseminnar Sigurður Kjartansson Skoðun Getum við sparað saman? Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Er krónan Ponzi-svikamylla? Guðmundur Ragnarsson Skoðun Friðarsúlan skín skærar Skúli Helgason Skoðun Fáheyrð umræða komin á yfirborðið Berglind Ósk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að fá að sjá í það áður ósýnilega Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Alþingi fyrir sérhagsmuni? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Friðarsúlan skín skærar Skúli Helgason skrifar Skoðun Fær prik fyrir hreinskilnina Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Getum við sparað saman? Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Hvítþvottur veðmálastarfseminnar Sigurður Kjartansson skrifar Skoðun Áfengið innan seilingar Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Seðlabanki Íslands virðist lifa í hliðarveruleika við fólkið í landinu! Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Vertu gagnrýnin, greinandi og skapandi Martha Árnadóttir skrifar Skoðun Má búa í húsum? Baldur Karl Magnússon skrifar Skoðun Fáheyrð umræða komin á yfirborðið Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Er krónan Ponzi-svikamylla? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Hvað má mangó kosta? Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Áratugur í borginni Alexandra Briem skrifar Skoðun Um fjöldamorð og Íslamófóbíu Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Gott að eldast á Vestfjörðum Alberta Gullveig Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Nú árið er liðið í aldanna skaut Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Frá rafmynt til gervigreindar Valur Ægisson skrifar Skoðun Aðstoð eftir afplánun hjálpar fyrrverandi föngum að fóta sig á ný Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Made in Germany Guðjón Hreinn Hauksson skrifar Skoðun Þjálfun varnarviðbragða er dauðans alvara Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir skrifar Skoðun Hnignun menntakerfisins og rétturinn til að fullnýta hæfileika sína Svana Helen Björnsdóttir skrifar Skoðun Er Kópavogsmódelið bakslag í jafnréttisbaráttunni? Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópsambandið II – 10 ríki bíða milli vonar og ótta eftir því að fá inngönu – 1 hefur beðið í 37 ár Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Lýðheilsuhugsjónin Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Ó, $ vors lands Árni Björnsson skrifar Skoðun Staða barnafólks á Íslandi Steindór Örn Gunnarsson,Agla Arnars Katrínardóttir,Agnes Lóa Gunnarsdóttir,Árni Dagur Andrésson,Hildur Agla Ottadóttir,Kári Freyr Kane,Oddur Sigþór Hilmarsson skrifar Skoðun Hinn sorglegi sjálfsflótti Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Vegnir, metnir og léttvægir fundir Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Framkvæmdir í minni húsfélögum Tinna Andrésdóttir skrifar Sjá meira
Versta staða sem ríki getur verið í innan Evrópusambandsins, þegar kemur að möguleikum á því að hafa áhrif á ákvarðanir á vettvangi þess, er að vera fámennt ríki á jaðri sambandsins. Vægi ríkja innan Evrópusambandsins fer þannig fyrst og fremst eftir íbúafjölda þeirra. Þá eru ríki á jaðri sambandsins mun líklegri en önnur til þess að hafa hagsmuni sem ekki eiga samleið með hagsmunum fjölmennustu ríkja þess. Hið ágætasta tækifæri til þess að fjalla um þetta kom með grein Róberts Björnssonar á Vísir.is í vikunni þó hann hafi reyndar virzt talsvert uppteknari af því að ég skuli nota bókstafinn „z“ líkt og ófáir skoðanabræður hans og að væna mig að ósekju um að þiggja greiðslur fyrir greinarskrif á Vísir.is og það frá helzta samkeppnisaðilanum Morgunblaðinu en að reyna að færa einhver haldbær rök fyrir sínum eigin málstað. Kæmi til inngöngu Íslands í Evrópusambandið yrði landið ekki aðeins það fámennasta innan sambandsins heldur sömuleiðis á yzta jaðri þess. Ísland fengi fyrir vikið einungis sex þingmenn af 720 á þing Evrópusambandsins eða á við hálfan þingmann á Alþingi. Staðan yrði síðan margfalt verri í ráðherraráði sambandins, valdamestu stofnun þess, eða allajafna um 0,08% sem væri einungis á við 5% hlutdeild í alþingismanni. Til verði evrópskt sambandsríki Mjög áhugavert er að Róbert skuli telja beinlínis æskilegt að vægi Íslands innan Evrópusambandsins tæki mið af íbúafjölda landsins og að kjörnir fulltrúar íslenzkra kjósenda hefðu sem minnst um málin innan sambandsins að segja og þar með flest okkar mál. Ekki sízt í ljósi tals Evrópusambandssinna um að ganga þyrfti þar inn til þess að hafa áhrif sem þó yrðu að vísu sáralítil. Róbert fær auðvitað prik fyrir hreinskilnina. Milliríkja- og alþjóðasamstarf miðast allajafna við það að ríki sitji við sama borð á jafnræðisgrunni þegar teknar eru ákvarðanir. Eitt ríki, eitt atkvæði. Hins vegar er Evrópusambandið komið langt út fyrir það geta talizt slíkt samstarf bæði að umfangi og eðli. Áherzla sambandsins á það að íbúafjöldi ráði vægi ríkja þess er hins vegar eðlileg í ljósi lokamarkmiðs samrunaþróunarinnar að til verði að lokum sambandsríki. Vegna stöðu sinnar sem fjölmennustu ríki Evrópusambandsins eru Þýzkaland og Frakkland í lykilstöðu þegar ákvarðanir eru teknar innan sambandsins. Ekki sízt í ráðherraráði þess. Þá hafa ráðamenn ríkjanna tveggja undanfarin 60 ár fundað áður en ákvarðanir hafa verið teknar á vettvangi Evrópusambandsins og forvera þess og samræmt afstöðu sína og þannig í vaxandi mæli haft í raun bæði tögl og haldir. Hvorki sjávar- né orkuauðlindir Málflutningur Róberts byggir á þeirri forsendu að staða Íslands innan Evrópusambandsins yrði hliðstæð á við Lúxemborg af þeirri einu ástæðu að um sé að ræða fámennt ríki innan sambandsins þó um 70% fleiri búi reyndar þar en hér á landi. Hins vegar á Lúxemborg fátt sameiginlegt með Íslandi þegar hagsmunir ríkjanna eru annars vegar. Lúxemborg býr þannig til að mynda hvorki yfir sjávar- né orkuauðlindum. Mikilvægasta atvinnugrein Lúxemborgar er fjármálastarfsemi sem á stóran þátt í ríkidæmi landsins. Mikill fjöldi fyrirtækja er skráður í landinu einkum vegna stöðu þess sem skattaskjóls. Hvað ríkidæmi varðar eru einungis Lúxemborg og þrjú önnur ríki Evrópusambandsins ríkari en Ísland miðað við verga landsframleiðslu á mann af 27 ríkjum þess. Sama á við um lífsgæði. Með öðrum orðum er um að ræða undantekningar. Vegna fámennis hefur Lúxemborg allajafna sáralítið vægi þegar ákvarðanir eru teknar innan Evrópusambandsins en einkum vegna landfræðilegrar legu hertogadæmisins með landamæri bæði að Þýzkalandi og Frakklandi og hliðstæðra efnahagslegra aðstæðna, fyrir utan skattaskjólið, eru miklar líkur á því að ákvarðanir sem teknar eru einkum með tilliti til hagsmuna fjölmennustu ríkjanna henti þeim einnig afar vel. Hjálpað við skattaundanskot Helzta afrek Lúxemborgar innan Evrópusambandsins að mati Róberts er annars það að hafa átt þrjá forseta framkvæmdarstjórnar þess. Síðast Jean Claude Juncker sem gegndi embættinu 2014-2019 en var áður forsætisráðherra landsins 1995-2013. Hins vegar er rétt að hafa í huga að þeir sem sitja í framkvæmdastjórninni eru ekki fulltrúar heimalanda sinna heldur aðeins embættismenn sambandsins. Hvað Juncker annars varðar gerðu stjórnvöld í Lúxemborg hundruð leynilegra samninga við stórfyrirtæki í tíð hans sem forsætisráðherra sem miðuðu að því að aðstoða þau við að komast undan skattgreiðslum. Juncker neyddist á endanum til þess að segja af sér vegna ásakana um spillingu í tengslum við leyniþjónustu landsins. Það kom þó ekki í veg fyrir það að hann yrði ári síðar forseti framkvæmdastjórnarinnar. Fjöldi þeirra sem setið hafa í framkvæmdastjórn Evrópusambandsins í gegnum árin með ýmis konar spillingarmál eða ásakanir um slíkt á bakinu er raunar slíkur að halda mætti að um hæfniskröfu væri að ræða. Þar á meðal er núverandi forseti framkvæmdastjórnarinnar, Ursula von der Leyen. Varla þarf að koma á óvart að einungis 4% íbúa ríkja sambandsins treysti stofnunum þess bezt til að taka á spillingarmálum. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál).
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Seðlabanki Íslands virðist lifa í hliðarveruleika við fólkið í landinu! Fjóla Einarsdóttir skrifar
Skoðun Hvað má mangó kosta? Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Aðstoð eftir afplánun hjálpar fyrrverandi föngum að fóta sig á ný Jakob Smári Magnússon skrifar
Skoðun Hnignun menntakerfisins og rétturinn til að fullnýta hæfileika sína Svana Helen Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópsambandið II – 10 ríki bíða milli vonar og ótta eftir því að fá inngönu – 1 hefur beðið í 37 ár Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Staða barnafólks á Íslandi Steindór Örn Gunnarsson,Agla Arnars Katrínardóttir,Agnes Lóa Gunnarsdóttir,Árni Dagur Andrésson,Hildur Agla Ottadóttir,Kári Freyr Kane,Oddur Sigþór Hilmarsson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun