Veraldarleiðtogum ber að endurræsa alþjóðlega samvinnu António Guterres skrifar 4. september 2024 17:02 Sameinuðu þjóðirnar hafa boðað til þessa einstaka leiðtogafundar vegna þeirrar alvarlegu staðreyndar að hnattræn vandamál aukast hraðar en þær stofnanir, sem ætlað er að takast á við þau, ráða við. Við sjáum þetta allt í kringum okkur. Ógnarátök og ofbeldisverk valda skelfilegum þjáningum. Sundrung ríkir á alþjóðavettvangi, ójöfnuður og óréttlæti eru hvarvetna, sem grefur undan trausti, elur á erjum, og ýtir undir lýðskrum og öfgastefnur. Aldagömul óáran á borð við fátækt, hungur, mismunun, kven- og kynþáttahatur tekur á sig nýjar myndir. Á sama tíma og við þurfum að glíma við nýjar ógnir svo sem loftslagsglundroða og umhverfisspjöll, þróast ný tækni á borð við gervigreind í siðferðilegu og lagalegu tómarúmi. Á okkar valdi Leiðtogafundur um framtíðina er haldinn í þeirri vissu að lausnirnar séu á okkar valdi. En við þurfum á endurnýjun kerfisins að halda og slíkt er eingöngu á færi veraldarleiðtoga. Þessi kona tapaði lífsviðurværi sínu þegar fellibylur herjaði á Mósambík 2019.UN Photo/Eskinder Debebe Alþjóðleg ákvarðanataka er föst í fortíðinni. Margar alþjóðlegar stofnanir og úrræði eiga rætur að rekja til fimmta áratugar tuttugustu aldar. Þá var nýlendustefnan enn við lýði og hnattvæðing ekki til. Mannréttindi og jafnrétti kynjanna höfðu ekki rutt sér til rúms og mannkynið hafði ekki náð út í geim hvað þá netheim. Þróunarríki föst í skuldafeni Sigurvegarar Heimsstyrjaldarinnar síðari hafa enn tögl og hagldir í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna en þar á meginland Afríku ekkert fast sæti. Þróunarlönd eiga undir högg að sækja í fjármálakerfi heimsins. Það tryggir þeim ekki öryggisnet þegar þau lenda í erfiðleikum, með þeim afleiðingum að þau sökkva í skuldafen og geta ekki fjárfest í sínu fólki. Hornsteinn lagður að höfuðstöðvum Sameinuðu þjóðanna í New York 1949.UN Photo Og alþjóðastofnanir bjóða mörgum þýðingarmiklum gerendum í heimsmálum, svo sem borgaralegu samfélagi eða einkageiranum, takmarkað rými. Ungt fólk, sem erfir framtíðina, er nánast ósýnilegt og komandi kynslóðir eiga sér engan málsvara. Kerfi afa og ömmu dugar ekki lengur Skilaboðin eru einföld: við getum ekki skapað framtíð fyrir barnabörn okkar með kerfi sem var hannað fyrir afa okkar og ömmur. Leiðtogafundurinn um frmatíðina er tækifæri til að endurræsa fjölþjóðlega samvinnu með það í hug að hún henti 21.öldinni. Á meðal þeirra lausna, sem við höfum lagt til eru Ný friðaráætlun (New Agenda for Peace), sem miðar að því að uppfæra alþjóðastofnanir- og úrræði til að koma í veg fyrir og binda enda á átök, þar á meðal Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna. Konur af sómölsku kyni í austurhluta Eþíópíu.UN Photo/Eskinder Debebe Einnig er í henni hvatt til nýs átaks til að losa heiminn við kjarnorkuvopn og önnur gereyðingarvopn. Ný skilgreining á öryggi Þá er lagt til að útvíkka skilgreiningu á öryggis-hugtakinu til að það nái til kynbundins ofbeldis og myrkraverka glæpagengja. Öryggisógn framtíðarinnar er tekin með í reikninginn og tillit tekið til breytinga á stríðsrekstri og hættunni af því að nýrri tækni verði beitt í hernaði. Við þurfum til dæmis nýtt samkomulag til að banna svokölluð banvæn sjálfvirk vopn, sem geta tekið ákvarðanir upp á líf og dauða án aðkomu mannsins. Nýtt viðskiptamódel Alþjóða fjármálakerfinu ber að endurspegla heiminn eins og hann er í dag. Nauðsyn krefur að það sé betur í stakk búið til að taka forystu í að takast á við áskoranir samtímans á borð við skuldir, sjálfbæra þróun og loftslagsaðgerðir. Þetta felur í sér raunhæfar aðgerðir til að takast á við skuldavanda og auka möguleika fjölþjóða-þróunarbanka til lánveitinga. Breyta þarf viðskiptamódeli þeirra til þess að þróunarríki hafi meiri aðgang að einkafjármagni á viðráðanlegum vöxtum. Kejetia markaðurinn í Kumasi, Ashanti héraði í Gana.Adam Jones Án fjármögnunar munu þróunarríki ekki geta tekist á við helstu framtíðarógnina: loftslagskreppuna. Þau þurfa á fjármagni að halda fyrir orkuskipti; til að snúa baki við eyðandi jarðefnaeldsneyti og nota þess í stað hreina, endurnýjanlega orku. Og eins og leiðtogar lögðu áherslu á á síðasta ári, eru umbætur á alþjóðlega fjármálakerfinu lykilatriði í því að þoka áleiðis hinum brýnu Heimsmarkmiðum um sjálfbæra þróun, en árangur hefur látið á sér standa. Áhættumat um gervigreind Leiðtogafundurinn mun einnig brjóta til mergjar nýja tækni sem hefur hnattræn áhrif. Leita þarf leiða til að brúa stafræna bilið. Semja þarf um sameiginleg grundallarsjónarmið um opna, frjálsa og örugga stafræna framtíð fyrir alla. Ný tækni á borð við gervigreind er í deiglunni á leiðtogafundinum.Shahadat Rahman Við erum rétt að byrja að skilja þá möguleika og áhættu sem fylgir gervigreind, sem er byltingarkennd ný tækni. Við höfum lagt fram sérstakar tillögur um með hvaða hætti ríkisstjórnir, ásamt tæknifyrirtækjum, fræðasamfélaginu og borgaralegu samfélagi, geti unnið að áhættumati um gervigreind. Fylgjast þarf með og milda skaða, auk þess að dreifa þeim ávinningi sem af henni hlýst. Ekki má eftirláta hinum ríku stjórnun gervigreindar. Öllum ríkjum ber að vera með og Sameinuðu þjóðirnar eru reiðubúnar að útvega vettvang til að þess að stefna fólki saman. Virðing fyrir mannréttindum Mannréttindi og jafnrétti kynjanna eru rauður þráður í öllum þessum tillögum. Umbætur á hnattrænni ákvarðanatöku eru óhugsandi án virðingar fyrir öllum mannréttindum og menningarlegri fjölbreytni, sem tryggir fulla þátttöku og forystu kvenna og stúlkna. Við förum fram á endurnýjaða viðleitni til að fjarlægja sögulegar hindranir -lagalegar-, félagslegar og efnahagslegar- sem útiloka konur frá völdum. Nýr heimur Friðflytjendur fimmta áratugarins sköpuðu stofnanir sem áttu þátt í að hindra að Þriðja heimsstyrjöldin brytist út og greiddu götu nýlenduríkja til sjálfstæðis. En þeir myndu ekki þekkja aðstæðurnar í heimimnum í dag. Leiðtogafundurinn um framtíðina er tækifæri til að byggja upp skilvirkari stofnanir hnattrænnar samvinnu með aukinni þátttöku og í takt við 21.öldina og fjölpóla veröld. Ég eggja leiðtoga til að grípa tækifærið. Höfundur er aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sameinuðu þjóðirnar Mest lesið Af hverju bíður barnið? Kristbjörg Þórisdóttir Skoðun Af hverju fór VG ekki í ríkisstjórn með Ingu Sæland? Kristinn Sigurður Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið er ógn við jafnrétti Dagný Aradóttir Pind Skoðun Íshella heysteria sófasérfræðinga ríður ekki við einteyming Kristján Logason Skoðun 40 ára tilraun sem mistókst Georg Eiður Arnarson Skoðun Fölsk loforð í boði HMS Elín Káradóttir Skoðun Tími er auðlind - átt þú tíma fyrir barnið þitt? Sabína Steinunn Halldórsdóttir Skoðun Vannýtta auðlindin Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Næringarríkur matur er barnabensín Sæþór Benjamín Randalsson Skoðun Vindorka: Þrautreynd og umhverfisvæn Lovísa Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Jarðgöng í gegnum Reynisfjall á dagskrá - Tökum höndum saman! Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Íshella heysteria sófasérfræðinga ríður ekki við einteyming Kristján Logason skrifar Skoðun Fueling Our Future: Ensuring Fresh, Nutritious Meals for Every Child in School Ian McDonald skrifar Skoðun Veraldarleiðtogum ber að endurræsa alþjóðlega samvinnu António Guterres skrifar Skoðun Tími er auðlind - átt þú tíma fyrir barnið þitt? Sabína Steinunn Halldórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju fór VG ekki í ríkisstjórn með Ingu Sæland? Kristinn Sigurður Sigurðsson skrifar Skoðun Þjóðarátak, hvað svo? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kópavogsmódelið er ógn við jafnrétti Dagný Aradóttir Pind skrifar Skoðun Fölsk loforð í boði HMS Elín Káradóttir skrifar Skoðun Næringarríkur matur er barnabensín Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Er allt í gulu? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Vannýtta auðlindin Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Vindorka: Þrautreynd og umhverfisvæn Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun 40 ára tilraun sem mistókst Georg Eiður Arnarson skrifar Skoðun Fjórar myndir af Íslandi Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Ísland og alþjóðasáttmálar Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Veljum íslenskuna Lísbet Einarsdóttir skrifar Skoðun Íbúar og ferðaþjónusta í sátt? Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er bann við vopnaburði í þéttbýli ekki fyrsta skref? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Afneitun alkans Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Kennarar í lykilhlutverki í námi og starfi barnanna Þorsteinn Sæberg skrifar Skoðun Tímamótadagur Anna Hildur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið er ekki rétta leiðin Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Frá bankahruni til heimsfaraldurs Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Upp með sokkana Gunnlaug Helga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Af hverju bíður barnið? Kristbjörg Þórisdóttir skrifar Skoðun Húsnæði og verðbólga Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Við verðum að taka afstöðu NÚNA – Til að breyta framtíðinni okkar, því brotið fólk brýtur fólk! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Vextir án vaxtar Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Það vantar hinn helminginn í lög um útlendinga skrifar Sjá meira
Sameinuðu þjóðirnar hafa boðað til þessa einstaka leiðtogafundar vegna þeirrar alvarlegu staðreyndar að hnattræn vandamál aukast hraðar en þær stofnanir, sem ætlað er að takast á við þau, ráða við. Við sjáum þetta allt í kringum okkur. Ógnarátök og ofbeldisverk valda skelfilegum þjáningum. Sundrung ríkir á alþjóðavettvangi, ójöfnuður og óréttlæti eru hvarvetna, sem grefur undan trausti, elur á erjum, og ýtir undir lýðskrum og öfgastefnur. Aldagömul óáran á borð við fátækt, hungur, mismunun, kven- og kynþáttahatur tekur á sig nýjar myndir. Á sama tíma og við þurfum að glíma við nýjar ógnir svo sem loftslagsglundroða og umhverfisspjöll, þróast ný tækni á borð við gervigreind í siðferðilegu og lagalegu tómarúmi. Á okkar valdi Leiðtogafundur um framtíðina er haldinn í þeirri vissu að lausnirnar séu á okkar valdi. En við þurfum á endurnýjun kerfisins að halda og slíkt er eingöngu á færi veraldarleiðtoga. Þessi kona tapaði lífsviðurværi sínu þegar fellibylur herjaði á Mósambík 2019.UN Photo/Eskinder Debebe Alþjóðleg ákvarðanataka er föst í fortíðinni. Margar alþjóðlegar stofnanir og úrræði eiga rætur að rekja til fimmta áratugar tuttugustu aldar. Þá var nýlendustefnan enn við lýði og hnattvæðing ekki til. Mannréttindi og jafnrétti kynjanna höfðu ekki rutt sér til rúms og mannkynið hafði ekki náð út í geim hvað þá netheim. Þróunarríki föst í skuldafeni Sigurvegarar Heimsstyrjaldarinnar síðari hafa enn tögl og hagldir í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna en þar á meginland Afríku ekkert fast sæti. Þróunarlönd eiga undir högg að sækja í fjármálakerfi heimsins. Það tryggir þeim ekki öryggisnet þegar þau lenda í erfiðleikum, með þeim afleiðingum að þau sökkva í skuldafen og geta ekki fjárfest í sínu fólki. Hornsteinn lagður að höfuðstöðvum Sameinuðu þjóðanna í New York 1949.UN Photo Og alþjóðastofnanir bjóða mörgum þýðingarmiklum gerendum í heimsmálum, svo sem borgaralegu samfélagi eða einkageiranum, takmarkað rými. Ungt fólk, sem erfir framtíðina, er nánast ósýnilegt og komandi kynslóðir eiga sér engan málsvara. Kerfi afa og ömmu dugar ekki lengur Skilaboðin eru einföld: við getum ekki skapað framtíð fyrir barnabörn okkar með kerfi sem var hannað fyrir afa okkar og ömmur. Leiðtogafundurinn um frmatíðina er tækifæri til að endurræsa fjölþjóðlega samvinnu með það í hug að hún henti 21.öldinni. Á meðal þeirra lausna, sem við höfum lagt til eru Ný friðaráætlun (New Agenda for Peace), sem miðar að því að uppfæra alþjóðastofnanir- og úrræði til að koma í veg fyrir og binda enda á átök, þar á meðal Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna. Konur af sómölsku kyni í austurhluta Eþíópíu.UN Photo/Eskinder Debebe Einnig er í henni hvatt til nýs átaks til að losa heiminn við kjarnorkuvopn og önnur gereyðingarvopn. Ný skilgreining á öryggi Þá er lagt til að útvíkka skilgreiningu á öryggis-hugtakinu til að það nái til kynbundins ofbeldis og myrkraverka glæpagengja. Öryggisógn framtíðarinnar er tekin með í reikninginn og tillit tekið til breytinga á stríðsrekstri og hættunni af því að nýrri tækni verði beitt í hernaði. Við þurfum til dæmis nýtt samkomulag til að banna svokölluð banvæn sjálfvirk vopn, sem geta tekið ákvarðanir upp á líf og dauða án aðkomu mannsins. Nýtt viðskiptamódel Alþjóða fjármálakerfinu ber að endurspegla heiminn eins og hann er í dag. Nauðsyn krefur að það sé betur í stakk búið til að taka forystu í að takast á við áskoranir samtímans á borð við skuldir, sjálfbæra þróun og loftslagsaðgerðir. Þetta felur í sér raunhæfar aðgerðir til að takast á við skuldavanda og auka möguleika fjölþjóða-þróunarbanka til lánveitinga. Breyta þarf viðskiptamódeli þeirra til þess að þróunarríki hafi meiri aðgang að einkafjármagni á viðráðanlegum vöxtum. Kejetia markaðurinn í Kumasi, Ashanti héraði í Gana.Adam Jones Án fjármögnunar munu þróunarríki ekki geta tekist á við helstu framtíðarógnina: loftslagskreppuna. Þau þurfa á fjármagni að halda fyrir orkuskipti; til að snúa baki við eyðandi jarðefnaeldsneyti og nota þess í stað hreina, endurnýjanlega orku. Og eins og leiðtogar lögðu áherslu á á síðasta ári, eru umbætur á alþjóðlega fjármálakerfinu lykilatriði í því að þoka áleiðis hinum brýnu Heimsmarkmiðum um sjálfbæra þróun, en árangur hefur látið á sér standa. Áhættumat um gervigreind Leiðtogafundurinn mun einnig brjóta til mergjar nýja tækni sem hefur hnattræn áhrif. Leita þarf leiða til að brúa stafræna bilið. Semja þarf um sameiginleg grundallarsjónarmið um opna, frjálsa og örugga stafræna framtíð fyrir alla. Ný tækni á borð við gervigreind er í deiglunni á leiðtogafundinum.Shahadat Rahman Við erum rétt að byrja að skilja þá möguleika og áhættu sem fylgir gervigreind, sem er byltingarkennd ný tækni. Við höfum lagt fram sérstakar tillögur um með hvaða hætti ríkisstjórnir, ásamt tæknifyrirtækjum, fræðasamfélaginu og borgaralegu samfélagi, geti unnið að áhættumati um gervigreind. Fylgjast þarf með og milda skaða, auk þess að dreifa þeim ávinningi sem af henni hlýst. Ekki má eftirláta hinum ríku stjórnun gervigreindar. Öllum ríkjum ber að vera með og Sameinuðu þjóðirnar eru reiðubúnar að útvega vettvang til að þess að stefna fólki saman. Virðing fyrir mannréttindum Mannréttindi og jafnrétti kynjanna eru rauður þráður í öllum þessum tillögum. Umbætur á hnattrænni ákvarðanatöku eru óhugsandi án virðingar fyrir öllum mannréttindum og menningarlegri fjölbreytni, sem tryggir fulla þátttöku og forystu kvenna og stúlkna. Við förum fram á endurnýjaða viðleitni til að fjarlægja sögulegar hindranir -lagalegar-, félagslegar og efnahagslegar- sem útiloka konur frá völdum. Nýr heimur Friðflytjendur fimmta áratugarins sköpuðu stofnanir sem áttu þátt í að hindra að Þriðja heimsstyrjöldin brytist út og greiddu götu nýlenduríkja til sjálfstæðis. En þeir myndu ekki þekkja aðstæðurnar í heimimnum í dag. Leiðtogafundurinn um framtíðina er tækifæri til að byggja upp skilvirkari stofnanir hnattrænnar samvinnu með aukinni þátttöku og í takt við 21.öldina og fjölpóla veröld. Ég eggja leiðtoga til að grípa tækifærið. Höfundur er aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna.
Skoðun Jarðgöng í gegnum Reynisfjall á dagskrá - Tökum höndum saman! Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar
Skoðun Fueling Our Future: Ensuring Fresh, Nutritious Meals for Every Child in School Ian McDonald skrifar
Skoðun Við verðum að taka afstöðu NÚNA – Til að breyta framtíðinni okkar, því brotið fólk brýtur fólk! Steindór Þórarinsson skrifar