Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar 19. september 2024 15:02 Öryggi í heilbrigðisþjónustu er í beinu samhengi við mönnun fagfólks innan geirans. Á ráðstefnu Bandalags hjúkrunarfélaga á Norðurlöndunum, NNF, sem haldin var á Íslandi í síðustu viku voru kynntar rannsóknarniðurstöður sem allar bentu á mikilvægi fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þegar kemur að öryggi sjúklinga. Í fyrra urðu stór tímamót hér á landi. Í fyrsta skipti síðan Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga var stofnað árið 1919 fækkaði starfandi hjúkrunarfræðingum á Íslandi milli ára. Það er grafalvarlegt mál sem við verðum að bregðast við. Þetta gerist þrátt fyrir fjölgun nýútskrifaðra hjúkrunarfræðinga og fjölgun erlendra hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Staða hjúkrunar er með þeim hætti að fyrir löngu eru farin að blikka gul og jafnvel rauð ljós. Alls staðar heyrum við um vöntun á hjúkrunarfræðingum og sífellt fleiri verk hjúkrunarfræðinga eru á könnu sjúkraliða og annars sérþjálfaðs aðstoðarfólks. Hjúkrunarfræðinámið er heilmikið nám sem skilar hæfum einstaklingum með skilning á líffræði, líffærafræði, lyfjafræði og samspili líkama og sálar. Hjúkrunarfræðingar fá þjálfun í stjórnun og verkstjórn, sem er stór hluti starfsins. Hjúkrunarfræðingar bera ábyrgð á þeim hjúkrunarverkum sem unnin eru, lyfjagjöfum og annarri almennri aðhlynningu og meðferð sjúklings, hvort sem þeir vinna verkin sjálfir eða fá aðra til að sinna þeim. Örugg mönnun Hver einasti hjúkrunarfræðingur verður að hafa góða yfirsýn yfir þann sjúklingahóp sem hann ber ábyrgð á hverju sinni. Niðurstöður stórrar rannsóknar frá 1999 (10.000 hjúkrunarfræðingar og 168.000 sjúklingar) sem unnin var í Pennsylvaníu í Bandaríkjunum sýnir nauðsyn þess að setja viðmið um mönnun. Þar kom í ljós að ef hjúkrunarfræðingur bar ábyrgð á átta sjúklingum í stað fjögurra voru sjúklingarnir 31% líklegri til að deyja innan 30 daga frá innskrift. Þessi rannsókn var gerð fyrir 25 árum síðan en nýlegar rannsóknir benda allar í sömu átt. Fækkun hjúkrunarfræðinga er ávísun á fleiri dauðsföll. Niðurstöður rannsóknar sem kom frá Centre for Health Outcomes and Policy Research, University of Pennsylvania School of Nursing núna í júlí 2024 benda til þess sama. Rannsóknin var yfirgripsmikil og byggði á 6,5 milljón sjúklingum á 2.676 bráðasjúkrahúsum. Rannsóknin sýndi að það að ráða almennt sérþjálfað starfsfólk, jafnvel sjúkraliða með lægri menntun í stað hjúkrunarfræðinga var í beinu samhengi við fleiri andlát, auknar endurkomur sjúklinga, lengri sjúkrahúsdvöl, minni ánægju sjúklinga og hærri kostnað. 10% fækkun fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þýðir 7% fleiri andlát. Áætlað var að með réttri mönnun mætti koma í veg fyrir andlát 11.000 einstaklinga í USA á ári hverju. Kostnaður við endurkomur og lengri dvalir á sjúkrahúsum var áætlaður 68,6 milljónir dollara á ári. Hvað þarf að gera: Alþjóðaráð hjúkrunarfræðinga, ICN, hefur sett niður tíu atriði sem nauðsynlegt er að grípa til ef við ætlum að reyna að spyrna við fótum og viðhalda okkar góða heilbrigðiskerfi. Vernda og fjárfesta í sérhæfingu hjúkrunarfræðinnar. Tryggja öruggar og heilbrigðar starfsaðstæður og virða réttindi hjúkrunarfræðinnar. Tryggja réttlát launakjör og jákvætt starfsumhverfi ásamt eðlilegri endurnýjun í stéttinni. Þróa, fjármagna og innleiða áætlun um fjölda hjúkrunarfræðinga fyrir landið allt, mismunandi starfstöðvar og innleiða mönnunarviðmið. Fjárfesta í hágæða viðurkenndu námi, útskrifa enn fleiri menntaða hjúkrunarfræðinga. Gera hjúkrunarfræðingum kleift að vinna í samræmi við menntun og reynslu. Meta hæfni og þekkingu hjúkrunarfræðinga til fulls og sérhæfingu þeirra hjúkrunarfræðinga sem hafa sérhæft sig og menntað sérstaklega. Viðurkenna Félög hjúkrunarfræðinga og fulltrúa þeirra sem sérfræðinga í faginu með aðkomu að ákvörðunum á öllum stigum stjórnsýslunnar. Vernda viðkvæma hópa þjóðfélagsins, hefja upp og standa vörð um mannréttindi, jafnrétti og samfélagslegt réttlæti. Leiðtogar hjúkrunarfræðinga séu í ábyrgðastöðum innan stjórnkerfisins og hafi aðkomu að ákvörðunum á frumstigum. Öryggi mönnunar er samhangandi launum Það er alveg sama hvernig við hugsum það eða skoðum. Laun hjúkrunarfræðinga skipta máli. Árið 2018 fóru danskir hjúkrunarfræðinga í átta vikna verkfall sem endaði með lagasetningu án þess að kjör þeirra væru leiðrétt. Í kjölfarið fækkaði um fimm þúsund starfandi hjúkrunarfræðinga í Danmörku sem var mikil blóðtaka fyrir danskt heilbrigðiskerfi. Allir þessir hjúkrunarfræðingar kusu að fara og starfa við annað. Nýverið voru gerðir góðir kjarasamningar við danska hjúkrunarfræðinga, laun þeirra hækkuðu aftur og það kom ákveðin leiðrétting. Stór hluti þeirra fimm þúsund hjúkrunarfræðinga sem hurfu frá störfum árið 2018 er nú, í kjölfar þessarar hækkunar, að skila sér aftur inn í heilbrigðiskerfið. Launin skipta máli og nauðsynlegt að laun hjúkrunarfræðinga hækki og hjúkrunarfræðingar finni að þeir séu metnir að verðleikum og störf þeirra mikilvæg. Nú hafa kjarasamningar hjúkrunarfræðinga verið lausir frá 1.apríl. Það er mikilvægt að við förum að sjá til lands í samningum. Óánægja almennra hjúkrunarfræðinga fer vaxandi og nauðsynlegt að eitthvað fari að gerast, annars er hætt við því að fleiri hverfi til annarra starfa. Hjúkrunarfræðingar vilja vera metnir að verðleikum og starfa við mannsæmandi vinnuaðstæður. Stór hluti af því er að innleiða mönnunarviðmið. Það þarf að útskrifa fleiri hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Það þarf jafnframt að vinna að því að samræma nám sjúkraliða og þá sérstaklega framhaldsnám sjúkraliða við nám í hjúkrunarfræði svo sjúkraliðar geti með framhaldsmenntun tekið einingar innan hjúkrunarfræðinnar og sérhæfing þeirra sé samræmd námi í hjúkrunarfræði. Hjúkrunarfræðingar þurfa að vera metnir til jafns við aðrar háskólastéttir og launaröðun og framgangur að vera í takt við það sem gerist hjá öðrum háskólastéttum. Starfandi hjúkrunarfræðingar á Íslandi í dag eru 3.721. Samkvæmt skýrslu um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga frá 2017 eru um 20% útskrifaðra hjúkrunarfræðinga starfandi utan heilbrigðiskerfisins. Það er til mikils að vinna fyrir land og þjóð að hjúkrunarfræðingar vilji vinna í heilbrigðiskerfinu og það sé áhugavert að mennta sig sem hjúkrunarfræðingur á Íslandi. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og forstöðumaður Droplaugarstaða hjúkrunarheimilis, formaður Öldrunarráðs Íslands og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vinnumarkaður Hjúkrunarheimili Mest lesið Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Orðræða seðlabankastjóra veldur mér áhyggjum Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar Skoðun Það er verið að hafa okkur að fíflum. Davíð Bergmann skrifar Skoðun Útboð á Fjarðarheiðargöngum Hildur Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Svikin loforð gagnvart börnum? Hildur Rós Guðbjargardóttir skrifar Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir skrifar Skoðun Hvar eru sálfræðingarnir? Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslenska er ekki eina málið Lilja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvar er grunnskólinn? Kristján Hrafn Guðmundsson skrifar Skoðun Er lýðræðislegt að senda vopn til Úkraínu? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Það á ekki að vera dekur að geta sótt sér sálfræðiþjónustu Ólafía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Um bókun 35, EES samninginn, Evrópusambandið og Bretland Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk, ekki fjárfesta Gísli Rafn Ólafsson skrifar Sjá meira
Öryggi í heilbrigðisþjónustu er í beinu samhengi við mönnun fagfólks innan geirans. Á ráðstefnu Bandalags hjúkrunarfélaga á Norðurlöndunum, NNF, sem haldin var á Íslandi í síðustu viku voru kynntar rannsóknarniðurstöður sem allar bentu á mikilvægi fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þegar kemur að öryggi sjúklinga. Í fyrra urðu stór tímamót hér á landi. Í fyrsta skipti síðan Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga var stofnað árið 1919 fækkaði starfandi hjúkrunarfræðingum á Íslandi milli ára. Það er grafalvarlegt mál sem við verðum að bregðast við. Þetta gerist þrátt fyrir fjölgun nýútskrifaðra hjúkrunarfræðinga og fjölgun erlendra hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Staða hjúkrunar er með þeim hætti að fyrir löngu eru farin að blikka gul og jafnvel rauð ljós. Alls staðar heyrum við um vöntun á hjúkrunarfræðingum og sífellt fleiri verk hjúkrunarfræðinga eru á könnu sjúkraliða og annars sérþjálfaðs aðstoðarfólks. Hjúkrunarfræðinámið er heilmikið nám sem skilar hæfum einstaklingum með skilning á líffræði, líffærafræði, lyfjafræði og samspili líkama og sálar. Hjúkrunarfræðingar fá þjálfun í stjórnun og verkstjórn, sem er stór hluti starfsins. Hjúkrunarfræðingar bera ábyrgð á þeim hjúkrunarverkum sem unnin eru, lyfjagjöfum og annarri almennri aðhlynningu og meðferð sjúklings, hvort sem þeir vinna verkin sjálfir eða fá aðra til að sinna þeim. Örugg mönnun Hver einasti hjúkrunarfræðingur verður að hafa góða yfirsýn yfir þann sjúklingahóp sem hann ber ábyrgð á hverju sinni. Niðurstöður stórrar rannsóknar frá 1999 (10.000 hjúkrunarfræðingar og 168.000 sjúklingar) sem unnin var í Pennsylvaníu í Bandaríkjunum sýnir nauðsyn þess að setja viðmið um mönnun. Þar kom í ljós að ef hjúkrunarfræðingur bar ábyrgð á átta sjúklingum í stað fjögurra voru sjúklingarnir 31% líklegri til að deyja innan 30 daga frá innskrift. Þessi rannsókn var gerð fyrir 25 árum síðan en nýlegar rannsóknir benda allar í sömu átt. Fækkun hjúkrunarfræðinga er ávísun á fleiri dauðsföll. Niðurstöður rannsóknar sem kom frá Centre for Health Outcomes and Policy Research, University of Pennsylvania School of Nursing núna í júlí 2024 benda til þess sama. Rannsóknin var yfirgripsmikil og byggði á 6,5 milljón sjúklingum á 2.676 bráðasjúkrahúsum. Rannsóknin sýndi að það að ráða almennt sérþjálfað starfsfólk, jafnvel sjúkraliða með lægri menntun í stað hjúkrunarfræðinga var í beinu samhengi við fleiri andlát, auknar endurkomur sjúklinga, lengri sjúkrahúsdvöl, minni ánægju sjúklinga og hærri kostnað. 10% fækkun fagmenntaðra hjúkrunarfræðinga þýðir 7% fleiri andlát. Áætlað var að með réttri mönnun mætti koma í veg fyrir andlát 11.000 einstaklinga í USA á ári hverju. Kostnaður við endurkomur og lengri dvalir á sjúkrahúsum var áætlaður 68,6 milljónir dollara á ári. Hvað þarf að gera: Alþjóðaráð hjúkrunarfræðinga, ICN, hefur sett niður tíu atriði sem nauðsynlegt er að grípa til ef við ætlum að reyna að spyrna við fótum og viðhalda okkar góða heilbrigðiskerfi. Vernda og fjárfesta í sérhæfingu hjúkrunarfræðinnar. Tryggja öruggar og heilbrigðar starfsaðstæður og virða réttindi hjúkrunarfræðinnar. Tryggja réttlát launakjör og jákvætt starfsumhverfi ásamt eðlilegri endurnýjun í stéttinni. Þróa, fjármagna og innleiða áætlun um fjölda hjúkrunarfræðinga fyrir landið allt, mismunandi starfstöðvar og innleiða mönnunarviðmið. Fjárfesta í hágæða viðurkenndu námi, útskrifa enn fleiri menntaða hjúkrunarfræðinga. Gera hjúkrunarfræðingum kleift að vinna í samræmi við menntun og reynslu. Meta hæfni og þekkingu hjúkrunarfræðinga til fulls og sérhæfingu þeirra hjúkrunarfræðinga sem hafa sérhæft sig og menntað sérstaklega. Viðurkenna Félög hjúkrunarfræðinga og fulltrúa þeirra sem sérfræðinga í faginu með aðkomu að ákvörðunum á öllum stigum stjórnsýslunnar. Vernda viðkvæma hópa þjóðfélagsins, hefja upp og standa vörð um mannréttindi, jafnrétti og samfélagslegt réttlæti. Leiðtogar hjúkrunarfræðinga séu í ábyrgðastöðum innan stjórnkerfisins og hafi aðkomu að ákvörðunum á frumstigum. Öryggi mönnunar er samhangandi launum Það er alveg sama hvernig við hugsum það eða skoðum. Laun hjúkrunarfræðinga skipta máli. Árið 2018 fóru danskir hjúkrunarfræðinga í átta vikna verkfall sem endaði með lagasetningu án þess að kjör þeirra væru leiðrétt. Í kjölfarið fækkaði um fimm þúsund starfandi hjúkrunarfræðinga í Danmörku sem var mikil blóðtaka fyrir danskt heilbrigðiskerfi. Allir þessir hjúkrunarfræðingar kusu að fara og starfa við annað. Nýverið voru gerðir góðir kjarasamningar við danska hjúkrunarfræðinga, laun þeirra hækkuðu aftur og það kom ákveðin leiðrétting. Stór hluti þeirra fimm þúsund hjúkrunarfræðinga sem hurfu frá störfum árið 2018 er nú, í kjölfar þessarar hækkunar, að skila sér aftur inn í heilbrigðiskerfið. Launin skipta máli og nauðsynlegt að laun hjúkrunarfræðinga hækki og hjúkrunarfræðingar finni að þeir séu metnir að verðleikum og störf þeirra mikilvæg. Nú hafa kjarasamningar hjúkrunarfræðinga verið lausir frá 1.apríl. Það er mikilvægt að við förum að sjá til lands í samningum. Óánægja almennra hjúkrunarfræðinga fer vaxandi og nauðsynlegt að eitthvað fari að gerast, annars er hætt við því að fleiri hverfi til annarra starfa. Hjúkrunarfræðingar vilja vera metnir að verðleikum og starfa við mannsæmandi vinnuaðstæður. Stór hluti af því er að innleiða mönnunarviðmið. Það þarf að útskrifa fleiri hjúkrunarfræðinga á Íslandi. Það þarf jafnframt að vinna að því að samræma nám sjúkraliða og þá sérstaklega framhaldsnám sjúkraliða við nám í hjúkrunarfræði svo sjúkraliðar geti með framhaldsmenntun tekið einingar innan hjúkrunarfræðinnar og sérhæfing þeirra sé samræmd námi í hjúkrunarfræði. Hjúkrunarfræðingar þurfa að vera metnir til jafns við aðrar háskólastéttir og launaröðun og framgangur að vera í takt við það sem gerist hjá öðrum háskólastéttum. Starfandi hjúkrunarfræðingar á Íslandi í dag eru 3.721. Samkvæmt skýrslu um vinnumarkað hjúkrunarfræðinga frá 2017 eru um 20% útskrifaðra hjúkrunarfræðinga starfandi utan heilbrigðiskerfisins. Það er til mikils að vinna fyrir land og þjóð að hjúkrunarfræðingar vilji vinna í heilbrigðiskerfinu og það sé áhugavert að mennta sig sem hjúkrunarfræðingur á Íslandi. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og forstöðumaður Droplaugarstaða hjúkrunarheimilis, formaður Öldrunarráðs Íslands og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Skoðun Flogið á milli landa á endurnýjanlegri orku: Draumsýn eða Raunveruleiki? Gnýr Guðmundsson skrifar