Haltu Lífi! - Öll börn eru okkar börn! Baldur Einarsson skrifar 11. október 2024 16:03 Ef við viljum breytingar þá er það okkar allra fyrsta skref í átt að breytingu, að horfast í augu við vandan. Við Íslendingar höfum vaknað upp við þann sára raunveruleika að börnin okkar eru farin a ganga um vopnuð. Ég held að í mörgum tilfellum sé það sé ekki til þess að særa aðra, heldur af ótta við að verða særð. Íslensk ungmenni eru „stráfelld“ af völdum eiturlyfja sem flæða óhindrað inn í landið okkar. Eitruð efni á borð við fentanýl metta markaðinn og börnin okkar liggja í valnum á meðan þau bíða eftir að komast í meðferð.Meðferð sem er ýmist ekki fullnægjandi fyrir þessa einstaklinga og eða ekki í boði þegar virkilega þarf á að halda. Heilbrigðiskerfið okkar er í molum vegna fjársveltis.Allt of oft fáum við fréttir af sjálfsvígum eða hræðilegum glæpum með alvarlegar afleiðingar tengdar því að „gerendur“ fá ekki viðeigandi hjálp við geðrænum vanda. Það að geðdeild Landspítalans geti ekki tekið við einstaklingum, sem síðan enda mögulega líf sitt eða skaða aðra, er ástand sem er algerlega óásættanlegt í velferðarríki. Börn fá ekki þarfar greiningar vegna manneklu. Börn sem hafa fengið greiningar komast ekki að hjá þéttsetnum geðlæknum sem setur þennan hóp í enn meiri hættu gagnvart jaðarhegðun. Þannig eru börnin okkar skilin eftir til að reyna að finna eigin leið út úr myrkrinu. Við eigum fjöldann allan af rannsóknum sem segja okkur að börn með ómeðhöndlaðar greiningar eru mun líklegri til að leiðast út í áhættuhegðun en önnur börn. Þessi börn þurfa viðeigandi hjálp og mikilvægast er að grípa þau nógu snemma. Samkvæmt tölum sem R&G (Rannsóknir og Greining) birti frá árinu 2022 eru aðeins 27% stelpna í tíunda bekk ánægðar með líf sit og einungis 60% barna í 8.-10. bekk segja andlega heilsu sína vera góða. Andleg heilsa ungs fólks er í frjálsu falli og samkennd ungs fólks er ein sú minnsta hérlendis af öllum OPEC ríkjum. Skólakerfið okkar, sem á að vera bjarg í lífi þessara barna, hefur einnig brugðist. 40% nemenda íslenskra grunnskóla eru undir hæfnisviðmiðum í lestri og 47% drengja geta ekki lesið sér til gagns. Þar koma tölvur/símar og slík tæki sterklega inn, að auki hafa 51% stúlkna og 22% drengja í 8.-10. bekk verið beðin um að senda af sér nektarmynd á samfélagsmiðlum eða spjallrásum? Hvert mun þessi vanlíðan leiða börnin okkar og hvernig munu þau tækla lífið sem er framundan hjá þeim? Hugsunin er sár! Börnin ykkar sem eru öll börnin okkar, ættu ekki að þurfa að lifa í ótta, vopnuð og reiðubúin til að verja sig. En einhvern veginn hefur þetta orðið að veruleika í Íslensku samfélagi. Þessa ógn þarf að stöðva og við verðum að gera allt sem í okkar valdi stendur til að bjarga lífi og heilsu unga fólksins okkar. Ég get ekki lengur setið hjá án þess að segja eitthvað þegar ég sé fjölskyldur ganga í gegnum þá reynslu að þurfa að jarða börnin sín hvort heldur sem er vegna ofbeldis sem leiðir til dauða eða þeim sem tapa baráttunni við fíknivanda sökum þess að heilbrigðiskerfið nær ekki að sinna og hlúa að þeim. Við þurfum að hjálpa þessu unga fólki að halda lífi. Á sama tíma og þjóðin stendur frammi fyrir þessu úrræðaleysi tala ráðamenn þjóðarinnar um að vopnvæða lögregluna sem lausn á vandanum. Hvenær hefur harka verið lausn? Er það ekki einmitt þessi harka sem hefur leitt okkur á þennan stað? Börnin okkar standa frammi fyrir myrkri sem þarf að lýsa upp það verður ekki gert með hörku, heldur með kærleika, skilningi og stuðningi. Við sem samfélag verðum að taka höndum saman og sinna skyldu okkar. Þegar börnin okkar eru í hættu, þá er það samfélagsleg ábyrgð okkar að standa vörð um þau. Við getum og verðum að gera betur fyrir okkur, fyrir börnin okkar og fyrir samfélagið í heild. Við þurfum fræðslu í mannlegum gildum kærleika, mannrækt, von, trú og að koma fram við náungann eins og við viljum að komið sé fram við okkur. Þessum gildum hefur verið ýtt frá börnunum okkar, og við berum ábyrgð á að endurvekja þau. Með það í huga vil ég segja að ég er bæði hjartanlega sammála og ánægður með framtak okkar nýja forseta, Frú Höllu Tómasdóttur, þegar hún segir: „Við eigum öll að vera riddarar kærleikans“. Við höfum varið of miklum fjármunum í málefni sem standa okkur ekki eins nærri og börnin okkar. Auðvitað eigum að að leggja okkar af mörkum í alþjóðaverkefni en við verðum fyrst að taka til heima hjá okkur. Þar þarf aðaláherslan að vera. Stundum virðist mér Alþingi haga sér eins og alkóhólisti á barnum, býður öllum upp á drykk, á meðan fjölskyldan situr heima og sveltur. Kjarnafjölskyldan, sem greiðir allan brúsann, hefur verið svelt of lengi. Það er kominn tími til að við sem þjóð tölum fyrir gildum fjölskyldunnar. Í starfi mínu sem ráðgjafi hef ég hitt margt fólk sem hafa komið frá brotnu heimili en áttu samt bjarta og vonarríka framtíð og enduðu ekki í vegleysu. Í sögu þeirra var alltaf einhver einn einstaklingur sem hafði trú á þeim, nágranni, kennari, þjálfari, fjölskyldumeðlimur eða einhver úr samfélaginu sem teygði sig til þeirra og hafði trú á þeim. Við sem samfélag getum verið þessi útrétta hönd sem hugar að náunganum og mætir þeirri þörf. Við getum með sameiginlegu átaki, með því að koma aftur til gullnu reglunnar, með því að elska náungann eins og okkur sjálf, tekið ábyrgð og sinnt okkar skyldu. Standa vörð um börnin okkar með fordæmi, fyrirmynd og samhentu átaki í velferðar- og heilbrigðismálum. Við getum gert þetta saman því að öll börn eru okkar börn! Höfundur er framkvæmdastjóri Lausnarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Heilbrigðismál Geðheilbrigði Mest lesið Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah Skoðun Skoðun Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar fíllinn byltir sér.... Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Leyfi til að syrgja Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Kominn tími til að þingmenn axli ábyrgð Björn Ólafsson skrifar Skoðun VR-members, exercise your right to vote! Christopher Eva skrifar Skoðun Stöðvum það sem gott er Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Kjósum Kolbrúnu – Styrk stjórnun á tímum breytinga Margrét Sigrún Sigurðardóttir skrifar Skoðun Vanfjármögnun Háskóla Íslands verður að breyta Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með börnum Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun „Án orku verður ekki hagvöxtur“ Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson skrifar Skoðun Almannaréttur er sá réttur sem almenningi er áskilinn í lögum til frjálsra afnota af landi og landsgæðum Skírnir Garðarson skrifar Skoðun Flosa í formanninn Jónas Már Torfason skrifar Skoðun VR á krossgötum - félagsmenn verða að hafna sundrungu Harpa Sævarsdóttir skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist þegar á brattann sækir Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson skrifar Sjá meira
Ef við viljum breytingar þá er það okkar allra fyrsta skref í átt að breytingu, að horfast í augu við vandan. Við Íslendingar höfum vaknað upp við þann sára raunveruleika að börnin okkar eru farin a ganga um vopnuð. Ég held að í mörgum tilfellum sé það sé ekki til þess að særa aðra, heldur af ótta við að verða særð. Íslensk ungmenni eru „stráfelld“ af völdum eiturlyfja sem flæða óhindrað inn í landið okkar. Eitruð efni á borð við fentanýl metta markaðinn og börnin okkar liggja í valnum á meðan þau bíða eftir að komast í meðferð.Meðferð sem er ýmist ekki fullnægjandi fyrir þessa einstaklinga og eða ekki í boði þegar virkilega þarf á að halda. Heilbrigðiskerfið okkar er í molum vegna fjársveltis.Allt of oft fáum við fréttir af sjálfsvígum eða hræðilegum glæpum með alvarlegar afleiðingar tengdar því að „gerendur“ fá ekki viðeigandi hjálp við geðrænum vanda. Það að geðdeild Landspítalans geti ekki tekið við einstaklingum, sem síðan enda mögulega líf sitt eða skaða aðra, er ástand sem er algerlega óásættanlegt í velferðarríki. Börn fá ekki þarfar greiningar vegna manneklu. Börn sem hafa fengið greiningar komast ekki að hjá þéttsetnum geðlæknum sem setur þennan hóp í enn meiri hættu gagnvart jaðarhegðun. Þannig eru börnin okkar skilin eftir til að reyna að finna eigin leið út úr myrkrinu. Við eigum fjöldann allan af rannsóknum sem segja okkur að börn með ómeðhöndlaðar greiningar eru mun líklegri til að leiðast út í áhættuhegðun en önnur börn. Þessi börn þurfa viðeigandi hjálp og mikilvægast er að grípa þau nógu snemma. Samkvæmt tölum sem R&G (Rannsóknir og Greining) birti frá árinu 2022 eru aðeins 27% stelpna í tíunda bekk ánægðar með líf sit og einungis 60% barna í 8.-10. bekk segja andlega heilsu sína vera góða. Andleg heilsa ungs fólks er í frjálsu falli og samkennd ungs fólks er ein sú minnsta hérlendis af öllum OPEC ríkjum. Skólakerfið okkar, sem á að vera bjarg í lífi þessara barna, hefur einnig brugðist. 40% nemenda íslenskra grunnskóla eru undir hæfnisviðmiðum í lestri og 47% drengja geta ekki lesið sér til gagns. Þar koma tölvur/símar og slík tæki sterklega inn, að auki hafa 51% stúlkna og 22% drengja í 8.-10. bekk verið beðin um að senda af sér nektarmynd á samfélagsmiðlum eða spjallrásum? Hvert mun þessi vanlíðan leiða börnin okkar og hvernig munu þau tækla lífið sem er framundan hjá þeim? Hugsunin er sár! Börnin ykkar sem eru öll börnin okkar, ættu ekki að þurfa að lifa í ótta, vopnuð og reiðubúin til að verja sig. En einhvern veginn hefur þetta orðið að veruleika í Íslensku samfélagi. Þessa ógn þarf að stöðva og við verðum að gera allt sem í okkar valdi stendur til að bjarga lífi og heilsu unga fólksins okkar. Ég get ekki lengur setið hjá án þess að segja eitthvað þegar ég sé fjölskyldur ganga í gegnum þá reynslu að þurfa að jarða börnin sín hvort heldur sem er vegna ofbeldis sem leiðir til dauða eða þeim sem tapa baráttunni við fíknivanda sökum þess að heilbrigðiskerfið nær ekki að sinna og hlúa að þeim. Við þurfum að hjálpa þessu unga fólki að halda lífi. Á sama tíma og þjóðin stendur frammi fyrir þessu úrræðaleysi tala ráðamenn þjóðarinnar um að vopnvæða lögregluna sem lausn á vandanum. Hvenær hefur harka verið lausn? Er það ekki einmitt þessi harka sem hefur leitt okkur á þennan stað? Börnin okkar standa frammi fyrir myrkri sem þarf að lýsa upp það verður ekki gert með hörku, heldur með kærleika, skilningi og stuðningi. Við sem samfélag verðum að taka höndum saman og sinna skyldu okkar. Þegar börnin okkar eru í hættu, þá er það samfélagsleg ábyrgð okkar að standa vörð um þau. Við getum og verðum að gera betur fyrir okkur, fyrir börnin okkar og fyrir samfélagið í heild. Við þurfum fræðslu í mannlegum gildum kærleika, mannrækt, von, trú og að koma fram við náungann eins og við viljum að komið sé fram við okkur. Þessum gildum hefur verið ýtt frá börnunum okkar, og við berum ábyrgð á að endurvekja þau. Með það í huga vil ég segja að ég er bæði hjartanlega sammála og ánægður með framtak okkar nýja forseta, Frú Höllu Tómasdóttur, þegar hún segir: „Við eigum öll að vera riddarar kærleikans“. Við höfum varið of miklum fjármunum í málefni sem standa okkur ekki eins nærri og börnin okkar. Auðvitað eigum að að leggja okkar af mörkum í alþjóðaverkefni en við verðum fyrst að taka til heima hjá okkur. Þar þarf aðaláherslan að vera. Stundum virðist mér Alþingi haga sér eins og alkóhólisti á barnum, býður öllum upp á drykk, á meðan fjölskyldan situr heima og sveltur. Kjarnafjölskyldan, sem greiðir allan brúsann, hefur verið svelt of lengi. Það er kominn tími til að við sem þjóð tölum fyrir gildum fjölskyldunnar. Í starfi mínu sem ráðgjafi hef ég hitt margt fólk sem hafa komið frá brotnu heimili en áttu samt bjarta og vonarríka framtíð og enduðu ekki í vegleysu. Í sögu þeirra var alltaf einhver einn einstaklingur sem hafði trú á þeim, nágranni, kennari, þjálfari, fjölskyldumeðlimur eða einhver úr samfélaginu sem teygði sig til þeirra og hafði trú á þeim. Við sem samfélag getum verið þessi útrétta hönd sem hugar að náunganum og mætir þeirri þörf. Við getum með sameiginlegu átaki, með því að koma aftur til gullnu reglunnar, með því að elska náungann eins og okkur sjálf, tekið ábyrgð og sinnt okkar skyldu. Standa vörð um börnin okkar með fordæmi, fyrirmynd og samhentu átaki í velferðar- og heilbrigðismálum. Við getum gert þetta saman því að öll börn eru okkar börn! Höfundur er framkvæmdastjóri Lausnarinnar.
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Almannaréttur er sá réttur sem almenningi er áskilinn í lögum til frjálsra afnota af landi og landsgæðum Skírnir Garðarson skrifar