Sagnaarfur Biblíunnar – Móses og Martin Luther King Sigurvin Lárus Jónsson skrifar 12. desember 2024 12:02 „Ég hef komið á fjallstindinn.“ ... „Eins og allir, þrái ég langt líf. Langlífi hefur sinn tíma. En ég er ekki með hugann við það núna. Ég vil fylgja vilja Guðs. Og hann hefur leyft mér að fara upp á fjallið. Og ég hef horft fram af. Og ég hef séð fyrirheitna landið. Ég fæ mögulega ekki að fylgja ykkur þangað. En ég vil að þið vitið í kvöld, að við, sem samfélag, munum ná til fyrirheitna landsins.“ Þessi orð mælti presturinn og baráttumaðurinn fyrir mannréttinum, Dr. Martin Luther King Jr., þann 3. apríl 1968, kvöldið áður en hann var myrtur. Fjallið sem um ræðir er Nebófjall og vísunin er í spámanninn Móse, sem lítur í lok Mósebóka yfir til fyrirheitna landsins, en andast sjálfur áður en þjóðin kemst þangað inn. Ræður King eru fullar af vísunum í Biblíuna og sérílagi söguna af Móse og burtförinni úr Egyptalandi, vegna þeirrar samsömunar sem þrælar í Bandaríkjunum fundu við þá sögu. Líkt og Móses leiddi þræla úr Egyptalandi, leiddu þau sem börðust frelsisbaráttu í þrælastríðinu, svarta úr þrældómi og baráttumenn fyrir réttindum þeirra, þá undan aðskilnaðarstefnu. Lokaræða hans heldur áfram með orðunum, ef hinn almáttugi segði við mig „,Martin Luther King, á hvaða öld vildir þú helst lifa?‘ Þá mundi ég fara í huganum til Egyptalands og myndi sjá börn Guðs á frelsisför þeirra úr myrkum dýflissum Egyptalands, eða frekar í gegnum Rauða hafið, í gegnum eyðimörkina og að fyrirheitna landinu.“ Sagan af Móse Sagan af Móse er sú saga sem gengur í gegnum Mósebækurnar, frá þeirri annarri sem hefst með þrælahaldi í Egyptalandi, til þeirrar fimmtu sem endar á Nebófjalli er Móses lítur yfir fyrirheitna landið. Sagan segir frá Móse, sem var settur í tágakörfu af móður sinni og bjargað af prinsessu faraós, og þaðan kemur nafn hans. Móses elst upp við egypsku hirðina og í forréttindablindu í vellystingum sem þjóð hans naut ekki, en þegar hann sér þann órétt sem Egyptar beita þræla sína gerir hann uppreisn, fyrst gegn einum þrælahaldara sem sló hebreskan mann, og síðar með því að ögra sjálfum faraó. Köllun Móse bar til við brennandi runna og röddu sem sagði við hann, „Farðu nú af stað. Ég sendi þig til faraós. Leiddu þjóð mína út úr Egyptalandi.“ Þegar Móses mætir faraó segir hann í nafni Guðs, „Leyfðu þjóð minni að fara“, og það eru orð sem Martin Luther King hafði yfir þegar hann tók við friðarverðlaunum Nóbels árið 1964: „Leyfðu þjóð minni að fara“. Þegar faraó neitaði sendi Guð plágur yfir landið, þeirra síðust var sú að „sérhver frumburður í Egyptalandi [myndi] deyja, frá frumburði faraós, sem situr í hásæti sínu, til frumburðar ambáttarinnar, sem situr við kvörnina, ásamt öllum frumburðum búfjár.“ Þau sem smurðu dyrastafi sínu með blóði lambsins voru óhult, því dauðinn fór framhjá, en þaðan er orðið páskar komið, orðið Pesakh merkir að „fara fram hjá“. Móses leiðir í kjölfarið þjóð sína út úr ánauð og í gegnum Sefhafið, þar sem hafið klofnaði svo þau gátu „gengið á þurru [...] en vatnið stóð eins og veggur þeim til hægri og vinstri handar,“ á meðan vatnið féll „yfir Egypta, hervagna þeirra og riddara“. Þá leiddi Móses þjóð sína í gegnum eyðimörkina, fékk boðorðin tíu á Sínaífjalli, og komst loks á leiðarenda eftir 40 ár í eyðimörkinni. Blessunarorð Móse til þjóðar sinnar þekkja flestir: „Drottinn blessi þig og varðveiti þig, Drottinn láti sína ásjónu lýsa yfir þig og sé þér náðugur, Drottinn upplyfti sínu augliti yfir þig og gefi þér frið.“ Þrælahald og frelsun Boðskapur frelsishreyfingar svartra Vestanhafs, frá þrælastríðinu til Black Lives Matter, hefur verið samofin stefjunum um fátækt og aðstöðumun og það sama á við um Martin Luther King. Í síðustu bók sinni skrifar hann: „Bölvun fátæktar á sér enga réttlætingu á okkar öld. Hún er jafn félagslega grimm og blind og mannát var við dögun okkar siðmenningar, þegar menn átu hvern annan vegna þess að þeir áttu ólært að rækta mat úr jörðu eða veiða úr dýraríkinu. Tíminn er kominn til að við siðvæðumst, með því að brjóta algjörlega og samstundis af okkur hlekki fátæktar.“ Fátækt er enn staðreynd og þrælahald er útbreitt um allan heim. Um 50 milljónir búa við aðstæður sem Sameinuðu Þjóðirnar skilgreina sem þrælahald, börn og konur í meirihluta. Það er auðvelt að eftirláta Móse og Martin Luther King spámannshlutverkið, en þó sögur þeirra lifi áfram nýtur þeirra ekki við í okkar samtíma. Ábyrgðin er nú okkar að berjast gegn fátækt og þrælahaldi, hérlendis sem erlendis, því ef við gerum það ekki mun ekkert breytast. Það hefur sagan kennt okkur. Sagan af Móse er saga af manni sem horfðist í augu við eigin forréttindablindu við egypsku hirðina, reis upp gegn ranglæti og kúgun, bauð voldugasta manni síns samtíma byrginn, og leiddi þjóð sína til frelsis. „Ég vil fylgja vilja Guðs. Og hann hefur leyft mér að fara upp á fjallið. Og ég hef horft fram af. Og ég hef séð fyrirheitna landið.“ Höfundur er prestur við Vídalínskirkju í Garðabæ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurvin Lárus Jónsson Trúmál Mest lesið Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrst flúðu þau Reykjavíkurborg… Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
„Ég hef komið á fjallstindinn.“ ... „Eins og allir, þrái ég langt líf. Langlífi hefur sinn tíma. En ég er ekki með hugann við það núna. Ég vil fylgja vilja Guðs. Og hann hefur leyft mér að fara upp á fjallið. Og ég hef horft fram af. Og ég hef séð fyrirheitna landið. Ég fæ mögulega ekki að fylgja ykkur þangað. En ég vil að þið vitið í kvöld, að við, sem samfélag, munum ná til fyrirheitna landsins.“ Þessi orð mælti presturinn og baráttumaðurinn fyrir mannréttinum, Dr. Martin Luther King Jr., þann 3. apríl 1968, kvöldið áður en hann var myrtur. Fjallið sem um ræðir er Nebófjall og vísunin er í spámanninn Móse, sem lítur í lok Mósebóka yfir til fyrirheitna landsins, en andast sjálfur áður en þjóðin kemst þangað inn. Ræður King eru fullar af vísunum í Biblíuna og sérílagi söguna af Móse og burtförinni úr Egyptalandi, vegna þeirrar samsömunar sem þrælar í Bandaríkjunum fundu við þá sögu. Líkt og Móses leiddi þræla úr Egyptalandi, leiddu þau sem börðust frelsisbaráttu í þrælastríðinu, svarta úr þrældómi og baráttumenn fyrir réttindum þeirra, þá undan aðskilnaðarstefnu. Lokaræða hans heldur áfram með orðunum, ef hinn almáttugi segði við mig „,Martin Luther King, á hvaða öld vildir þú helst lifa?‘ Þá mundi ég fara í huganum til Egyptalands og myndi sjá börn Guðs á frelsisför þeirra úr myrkum dýflissum Egyptalands, eða frekar í gegnum Rauða hafið, í gegnum eyðimörkina og að fyrirheitna landinu.“ Sagan af Móse Sagan af Móse er sú saga sem gengur í gegnum Mósebækurnar, frá þeirri annarri sem hefst með þrælahaldi í Egyptalandi, til þeirrar fimmtu sem endar á Nebófjalli er Móses lítur yfir fyrirheitna landið. Sagan segir frá Móse, sem var settur í tágakörfu af móður sinni og bjargað af prinsessu faraós, og þaðan kemur nafn hans. Móses elst upp við egypsku hirðina og í forréttindablindu í vellystingum sem þjóð hans naut ekki, en þegar hann sér þann órétt sem Egyptar beita þræla sína gerir hann uppreisn, fyrst gegn einum þrælahaldara sem sló hebreskan mann, og síðar með því að ögra sjálfum faraó. Köllun Móse bar til við brennandi runna og röddu sem sagði við hann, „Farðu nú af stað. Ég sendi þig til faraós. Leiddu þjóð mína út úr Egyptalandi.“ Þegar Móses mætir faraó segir hann í nafni Guðs, „Leyfðu þjóð minni að fara“, og það eru orð sem Martin Luther King hafði yfir þegar hann tók við friðarverðlaunum Nóbels árið 1964: „Leyfðu þjóð minni að fara“. Þegar faraó neitaði sendi Guð plágur yfir landið, þeirra síðust var sú að „sérhver frumburður í Egyptalandi [myndi] deyja, frá frumburði faraós, sem situr í hásæti sínu, til frumburðar ambáttarinnar, sem situr við kvörnina, ásamt öllum frumburðum búfjár.“ Þau sem smurðu dyrastafi sínu með blóði lambsins voru óhult, því dauðinn fór framhjá, en þaðan er orðið páskar komið, orðið Pesakh merkir að „fara fram hjá“. Móses leiðir í kjölfarið þjóð sína út úr ánauð og í gegnum Sefhafið, þar sem hafið klofnaði svo þau gátu „gengið á þurru [...] en vatnið stóð eins og veggur þeim til hægri og vinstri handar,“ á meðan vatnið féll „yfir Egypta, hervagna þeirra og riddara“. Þá leiddi Móses þjóð sína í gegnum eyðimörkina, fékk boðorðin tíu á Sínaífjalli, og komst loks á leiðarenda eftir 40 ár í eyðimörkinni. Blessunarorð Móse til þjóðar sinnar þekkja flestir: „Drottinn blessi þig og varðveiti þig, Drottinn láti sína ásjónu lýsa yfir þig og sé þér náðugur, Drottinn upplyfti sínu augliti yfir þig og gefi þér frið.“ Þrælahald og frelsun Boðskapur frelsishreyfingar svartra Vestanhafs, frá þrælastríðinu til Black Lives Matter, hefur verið samofin stefjunum um fátækt og aðstöðumun og það sama á við um Martin Luther King. Í síðustu bók sinni skrifar hann: „Bölvun fátæktar á sér enga réttlætingu á okkar öld. Hún er jafn félagslega grimm og blind og mannát var við dögun okkar siðmenningar, þegar menn átu hvern annan vegna þess að þeir áttu ólært að rækta mat úr jörðu eða veiða úr dýraríkinu. Tíminn er kominn til að við siðvæðumst, með því að brjóta algjörlega og samstundis af okkur hlekki fátæktar.“ Fátækt er enn staðreynd og þrælahald er útbreitt um allan heim. Um 50 milljónir búa við aðstæður sem Sameinuðu Þjóðirnar skilgreina sem þrælahald, börn og konur í meirihluta. Það er auðvelt að eftirláta Móse og Martin Luther King spámannshlutverkið, en þó sögur þeirra lifi áfram nýtur þeirra ekki við í okkar samtíma. Ábyrgðin er nú okkar að berjast gegn fátækt og þrælahaldi, hérlendis sem erlendis, því ef við gerum það ekki mun ekkert breytast. Það hefur sagan kennt okkur. Sagan af Móse er saga af manni sem horfðist í augu við eigin forréttindablindu við egypsku hirðina, reis upp gegn ranglæti og kúgun, bauð voldugasta manni síns samtíma byrginn, og leiddi þjóð sína til frelsis. „Ég vil fylgja vilja Guðs. Og hann hefur leyft mér að fara upp á fjallið. Og ég hef horft fram af. Og ég hef séð fyrirheitna landið.“ Höfundur er prestur við Vídalínskirkju í Garðabæ.
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun