St. Tómas Aquinas Árni Jensson skrifar 3. mars 2025 17:02 Thomas Aquinas (1225 - 1274, frá Aquino á Ítalíu) var ítalskur heimspekingur og guðfræðingur, þekktur m.a. sem læknir englanna fyrir máttugar bænir. Thomas Aquinas var tekinn í tölu dýrlinga af Jóhannesi páfa XXII þann 18. júlí 1323, tæpum 50 árum eftir andlátið. Ritverk hans afmarka honum virðingu sem eins áhrifamesta dýrlings kirkjunnar fyrir framlag hans til guðfræði og heimspeki. Dagur honum til heiðurs er 28. janúar ár hvert. Thomas var talsmaður náttúruguðfræði og einskonar faðir ‘akademíu’ hugsunarinnar, fyrirbæris betur þekkt sem Thomism, sem þekur svið guðfræði, rökfræði og heimspeki til jafns í hugsun mannsins. Í umfangsmiklu ritverki hans, Summa Theologica (1267-1273), sem aflaði honum virðingar sem áhrifamikills hugsuðar, heimspekings og guðfræðings, rannsakaði hann m.a. skynsemina í samþættingu hugarorku manns og Guðs. Síðar, árið 1567, lýsti páfi Píus V hann sem ‘Doctor of the Church’, sem er sérstök viðurkenning fyrir fræðilegt framlag til Kristinnar trúar. Um trú og trúleysi sagði Thomas: “Fyrir Þann sem hefur trú er skýring ekki nauðsynleg. Fyrir þann sem er án trúar er engin skýring möguleg.” Thomas Aquinas útskýrði muninn á Kristni og Islam með því að benda á hvernig hvor trú fyrir sig hafi breiðst út. Hann gagnrýndi Múhameð fyrir að dreifa Islam með ofbeldi sverðsins og blekkingum á meðan Kristnin dreifðist með kærleika, miskunnsemi og trúarlegri sannfæringu. Aquinas lagði réttilega áherslu á að Kristin trú væri grundvölluð á kraftaverkum guðdómlegs innblásturs og visku Jesú Krists undir heilögum anda á sama tíma og kenningar Múhameðs væru byggðar á holdlegum ástríðum og loforðum um veraldlega umbun, sem höfðuðu til þeirra sem aðhylltust holdlegar fýsnir. Thomas sagði eftirfarandi: „Hann (Múhameð) tældi fólkið með loforðum um holdlega ánægju sem hneigð holdsins hvetur fólk til. Kenningar hans grundvölluðust á fyrirheit um umbun í formi holdlegra nautna. Eins og við var að búast laðaði hann að sér fylgjendur holdlegra fýsna. Hann rökstuddi kenningar sínar með þeim hætti sem menn af meðalgreind skyldu. Inntak margra kenninga hans áttu hvorki við rök né sannleika að styðjast. Kenningar hans grundvölluðust ekki á óútskýranlegum kraftaverkum eða yfirnáttúrulegum fyrirbærum sem myndi teljast eðlilegur vitnisburður um guðlega nánd eða innblástur þar sem hið sýnilega þarf að eiga sér óútskýrðan uppruna hins ósýnilega til að teljast kraftaverk. Þvert á móti sagði Múhameð að hann væri sendur í krafti vopna sinna sem er merkingarmál ræningja og harðstjóra. Frá upphafi trúðu honum (Múhameð) engir hugsuðir eða andans menn. Þeir sem trúðu á hann voru grimmir menn og eyðimerkur flakkarar, algerlega fáfróðir um alla guðlega kenningu. Menn sem Múhameð notaði til að þvinga aðra til fylgis honum með ofbeldi og vopnavaldi. Í spádómum Biblíunnar ber engin Múhameð vitni. En hann hins vegar býr til og snýr út úr vitnisburði Gömlu og Nýju Testamentanna og gerir þau, með ósannleika, að sínum eigin eins og sjá má af hverjum þeim sem ber saman kenningar hans við ritningar Biblíunnar. Það var því viðeigandi ákvörðun af hans (Múhameðs) hálfu að banna fylgjendum sínum að lesa Gamla og Nýja testamentið, svo að þær bækur dæmdu hann ekki og opinberuðu fyrir fals og ranglæti. Það er því ljóst að þeir sem trúa á orð hans trúa heimskulega.” (Summa Contra Gentiles/Summa Theologia). Hver sem kynnir sér ritningu Islam og sögu veit að varnaðarorð Aquinas eru í senn hógvær og sönn eins og öll hans fræðirit vitna um. Seinustu orð Thomas Aquinas á banasænginni voru: „Slíkan leyndardóm hefur mér nú verið opinberaður að allt sem ég hef skrifað virðist nú (sem blaktandi) strá (í vindi tímans).” Lokaorð þessa djúpvitra hugsuðar og fræðimanns kirkjunnar hafa verið túlkuð á ýmsa vegu, m.a. að varnarorð hans um Islam og hinn falska spámann verði að engu höfð í tímans rás meðal fræðimanna Kristinnar kirkju. „Fyrir Þann sem hefur trú er skýring ekki nauðsynleg. Fyrir þann sem er án trúar er engin skýring möguleg.” Höfundur er frumkvöðull og áhugamaður um frjálsa hugsun, lýðræði, kristna trú og gildi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Halldór 26.04.2025 Halldór Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Thomas Aquinas (1225 - 1274, frá Aquino á Ítalíu) var ítalskur heimspekingur og guðfræðingur, þekktur m.a. sem læknir englanna fyrir máttugar bænir. Thomas Aquinas var tekinn í tölu dýrlinga af Jóhannesi páfa XXII þann 18. júlí 1323, tæpum 50 árum eftir andlátið. Ritverk hans afmarka honum virðingu sem eins áhrifamesta dýrlings kirkjunnar fyrir framlag hans til guðfræði og heimspeki. Dagur honum til heiðurs er 28. janúar ár hvert. Thomas var talsmaður náttúruguðfræði og einskonar faðir ‘akademíu’ hugsunarinnar, fyrirbæris betur þekkt sem Thomism, sem þekur svið guðfræði, rökfræði og heimspeki til jafns í hugsun mannsins. Í umfangsmiklu ritverki hans, Summa Theologica (1267-1273), sem aflaði honum virðingar sem áhrifamikills hugsuðar, heimspekings og guðfræðings, rannsakaði hann m.a. skynsemina í samþættingu hugarorku manns og Guðs. Síðar, árið 1567, lýsti páfi Píus V hann sem ‘Doctor of the Church’, sem er sérstök viðurkenning fyrir fræðilegt framlag til Kristinnar trúar. Um trú og trúleysi sagði Thomas: “Fyrir Þann sem hefur trú er skýring ekki nauðsynleg. Fyrir þann sem er án trúar er engin skýring möguleg.” Thomas Aquinas útskýrði muninn á Kristni og Islam með því að benda á hvernig hvor trú fyrir sig hafi breiðst út. Hann gagnrýndi Múhameð fyrir að dreifa Islam með ofbeldi sverðsins og blekkingum á meðan Kristnin dreifðist með kærleika, miskunnsemi og trúarlegri sannfæringu. Aquinas lagði réttilega áherslu á að Kristin trú væri grundvölluð á kraftaverkum guðdómlegs innblásturs og visku Jesú Krists undir heilögum anda á sama tíma og kenningar Múhameðs væru byggðar á holdlegum ástríðum og loforðum um veraldlega umbun, sem höfðuðu til þeirra sem aðhylltust holdlegar fýsnir. Thomas sagði eftirfarandi: „Hann (Múhameð) tældi fólkið með loforðum um holdlega ánægju sem hneigð holdsins hvetur fólk til. Kenningar hans grundvölluðust á fyrirheit um umbun í formi holdlegra nautna. Eins og við var að búast laðaði hann að sér fylgjendur holdlegra fýsna. Hann rökstuddi kenningar sínar með þeim hætti sem menn af meðalgreind skyldu. Inntak margra kenninga hans áttu hvorki við rök né sannleika að styðjast. Kenningar hans grundvölluðust ekki á óútskýranlegum kraftaverkum eða yfirnáttúrulegum fyrirbærum sem myndi teljast eðlilegur vitnisburður um guðlega nánd eða innblástur þar sem hið sýnilega þarf að eiga sér óútskýrðan uppruna hins ósýnilega til að teljast kraftaverk. Þvert á móti sagði Múhameð að hann væri sendur í krafti vopna sinna sem er merkingarmál ræningja og harðstjóra. Frá upphafi trúðu honum (Múhameð) engir hugsuðir eða andans menn. Þeir sem trúðu á hann voru grimmir menn og eyðimerkur flakkarar, algerlega fáfróðir um alla guðlega kenningu. Menn sem Múhameð notaði til að þvinga aðra til fylgis honum með ofbeldi og vopnavaldi. Í spádómum Biblíunnar ber engin Múhameð vitni. En hann hins vegar býr til og snýr út úr vitnisburði Gömlu og Nýju Testamentanna og gerir þau, með ósannleika, að sínum eigin eins og sjá má af hverjum þeim sem ber saman kenningar hans við ritningar Biblíunnar. Það var því viðeigandi ákvörðun af hans (Múhameðs) hálfu að banna fylgjendum sínum að lesa Gamla og Nýja testamentið, svo að þær bækur dæmdu hann ekki og opinberuðu fyrir fals og ranglæti. Það er því ljóst að þeir sem trúa á orð hans trúa heimskulega.” (Summa Contra Gentiles/Summa Theologia). Hver sem kynnir sér ritningu Islam og sögu veit að varnaðarorð Aquinas eru í senn hógvær og sönn eins og öll hans fræðirit vitna um. Seinustu orð Thomas Aquinas á banasænginni voru: „Slíkan leyndardóm hefur mér nú verið opinberaður að allt sem ég hef skrifað virðist nú (sem blaktandi) strá (í vindi tímans).” Lokaorð þessa djúpvitra hugsuðar og fræðimanns kirkjunnar hafa verið túlkuð á ýmsa vegu, m.a. að varnarorð hans um Islam og hinn falska spámann verði að engu höfð í tímans rás meðal fræðimanna Kristinnar kirkju. „Fyrir Þann sem hefur trú er skýring ekki nauðsynleg. Fyrir þann sem er án trúar er engin skýring möguleg.” Höfundur er frumkvöðull og áhugamaður um frjálsa hugsun, lýðræði, kristna trú og gildi.
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun