Vísindi

Hulunni svipt af rostungaráðgátu

Teymi danskra og grænlenskra vísindamanna hafa fest gervihnattasenda á átta rostunga í því skyni að rannsaka hvert skepnurnar halda á sumrin, en til þessa hefur mjög lítið verið vitað um ferðir rostunga yfir sumartímann.

Erlent 23.4.2007 21:02

NASA birtir þrívíddarmyndir af sólinni

Geimferðastofnun Bandaríkjanna, NASA, birti dag fyrstu þrívíddarmyndirnar sem teknar hafa verið af sólinni. Myndirnar voru teknar með tveimur gervitunglum sem eru hvort sínum megin sólarinnar en með því að hafa þá þannig og taka mynd náði Nasa dýptinni í myndunum.

Erlent 23.4.2007 22:31

Ferðalangur lendir utan úr geimi

Bandaríski milljarðarmæringurinn Charles Simonyi er kominn aftur til jarðar eftir tveggja vikna ferðalag út í geim. Ferðin kostaði hann 25 milljónir dollara, eða rúmlegan einn og hálfan milljarð króna.

Erlent 21.4.2007 23:33

Vélmenni í stöðugri þróun

Ný og þróaðri tegund vélmenna sem framkvæma ekki einungis fyrir fram forritaðar aðgerðir heldur bregðast við umhverfi sínu á margvíslegan hátt eins og mannskepnan er að ryðja sér til rúms.

Erlent 17.4.2007 11:32

Kjúklingar komnir af risaeðlum

Vísindamenn hafa fundið fyrstu merki þess að risaeðlan Tyrannosaurus rex sé fjarskyldur frændi hænunnar. Eru þetta fyrstu handbæru merkin sem tengja risaeðlur og fugla saman, segir vísindamaður við Harvard háskóla í Bandaríkjunum. Upplýsingar þessar fengust með því að rannsaka prótein úr beinmerg úr 68 milljón ára gömlu beini. Vísindamenn hafa löngum haldið því fram að fuglarnir eins og við þekkjum þá í dag séu komnir af risaeðlum og er þetta því mikið gleði efni en hingað til hefur ekki verið hægt að finna nýtanlegan beinmerg til þess að vinna úr.

Erlent 12.4.2007 18:41

Stofnfrumumeðferð hjálpar sykursjúkum

Fólk með sykursýki gat hætt að nota insúlínsprautur þar sem líkami þeirra fór að framleiða insúlín eftir að fólkið gekkst undir stofnfrumumeðferð. 15 manns með sykursýki af gerð 1 tóku þátt í rannsókninni en niðurstöður hennar voru birtar í gær.

Erlent 11.4.2007 08:57

Klókindaskepnan hrafninn

Hrafnar slá öllum öðrum fuglum við í klókindum og hafa að sumu leyti greind sem sambærileg er við greind prímata. Þetta staðfesta nýjustu rannsóknir.

Innlent 10.4.2007 20:29

Hver er uppruni og merking páskaeggsins?

Saga páskaeggsins á Íslandi er ekki löng og nær reyndar ekki lengur aftur í tímann en til annars áratugs 20. aldar. Saga páskaeggsins er þó mun lengri í Evrópu.

Innlent 7.4.2007 15:03

Borgar sig að blunda

Þið sem vitið ekkert betra en að blunda eilítið á daginn hafið fengið nýtt vopn í báráttunni fyrir réttindum dagsvæfra. Samkvæmt nýrri rannsókn ætti fólk að jafnaði að leggja sig þrisvar sinnum á viku yfir daginn, hálftíma í senn. Þetta á jafnt að auka afköst sem og gleði í vinnu. Og vinnuveitendur ættu að íhuga þetta alvarlega líka, því að talið er að síþreyta kosti bandarísk fyrirtæki eitt hundrað og fimmtíu milljarða á hverju einasta ári.

Erlent 6.4.2007 11:11

Mannshjarta ræktað úr stofnfrumum

Breskum vísindamönnum hefur tekist að rækta hluta úr mannshjarta með stofnfrumum. Talið er að innan þriggja ára verði hægt að nota þessa tækni til líffæraflutninga. Á hverju ári þarfnast tíu þúsund Bretar hluta úr hjarta, svo að niðurstöðurnar hafa skiljanlega vakið töluverða athygli. Að sögn vísindamannanna eru vonir bundnar við að eftir áratug eða svo verði hægt að ganga skrefinu lengra og rækta heilt mannshjarta með stofnfrumum.

Erlent 6.4.2007 09:47

Vísindamenn rækta hjartaloku

Breskir vísindamenn hafa í fyrsta skipti ræktað hluta úr mannshjarta úr stofnfrumum. Sir Magdi Yacoub, sem fór fyrir vísindamönnunum, sagði að læknar gætu farið að nota íhluti, ræktaða í tilraunastofum, í hjartaaðgerðum innan þriggja ára. Einnig spáði hann því að hægt yrði að rækta heilt hjarta úr stofnfrumum innan tíu ára.

Erlent 2.4.2007 11:06

Hver eru lengstu fljót í heimi?

Að mæla nákvæma lengd vatnsfalla er ekki alltaf eins einfalt og það kann að virðast í fyrstu. Þrír þættir skipta þar töluverðu máli: Hver skilgreind upptök vatnsfallsins eru, hvar það endar nákvæmlega og hversu nákvæm gögn eru notuð til þess að mæla fjarlægðina þar á milli.

Innlent 29.3.2007 11:51

Menn verða uppgefnir á að sofa hjá

Vísindamenn í Austurríki hafa komist að því að heilastarfsemi karlmanna minnki tímabundið við að sofa í sama rúmi og önnur manneskja. Þegar þeir deili rúmi með öðrum heila nótt truflist svefninn, hvort sem þeir njóti ásta eða ekki. Þetta spilli andlegri getu þeirra næsta dag.

Erlent 27.3.2007 10:25

Bláber fyrirbyggja ristilkrabbamein

Bláber geta verkað fyrirbyggjandi á ristilkrabbamein. Þetta segja bandarískir vísindamenn. Berin innihalda náttúruleg andoxunarefni sem koma í veg fyrir að krabbamein þróist. Svipuð andoxunarefni finnast einnig í vínberjum. Vísindamennirnir, sem starfa við landbúnaðardeild Rutgers-háskóla í Bandaríkjunum segja jafnvel mögulegt að koma þessum andoxunarefnum fyrir í töflum. Þangað til mæla vísindamennirnir með því að fólk sé duglegra við að borða bláber.

Erlent 26.3.2007 08:45

Jöklar bráðna hraðar en spáð hafði verið

Hækkandi sjávarborð og bráðnun heimskautajökla er við efri mörk þess sem spáð hefur verið. Vísindamenn óttast nú að bráðnunin muni enn hraðast. Þetta er niðurstaða könnunar vísindamanna á gervihnattamyndum. Þeir segja að bráðnun á Grænlandsjökli og Suðurskautinu nálgist nú það stig að þróuninni verði ekki snúið við og haldi fram sem horfi muni yfirborð sjávar hækka um nokkra metra á næstu áratugum.

Erlent 25.3.2007 11:24

Reikniþraut leyst eftir 120 ár

Lið stærðfræðinga í Bandaríkjunum hefur leyst 120 ára gamla stærðfræðiráðgátu. Fjöldi vísindamanna skilur samt sem áður ekki um hvað hún snýst. Lausnin er svo flókin að handskrifuðu niðurstöðurnar myndu þekja alla Manhattan eyju í New York. Það jafngildir plássi á hörðum diski fyrir 45 daga samfellda spilun tónlistar á MP3 formi.

Erlent 22.3.2007 11:01

Jarðskorpan horfin fyrir sunnan Ísland

Skorpa jarðar er horfin á mörgþúsund ferkílómetra svæði á Mið-Atlantshafshryggnum, suður af Íslandi. Vísindamenn kunna enga skýringu á þessu fyrirbæri. Jarðskorpan á hafsbotni er yfirleitt um átta kílómetra þykk. Á umræddu svæði er nú opið niður í kviku og vísindamenn lýsa þessu sem risastóru opnu sári á jörðinni. Breskir vísindamenn eru nú í leiðangri til þess að kanna þetta sár.

Innlent 21.3.2007 14:10

Erfðabreyttar moskítóflugur þróaðar gegn malaríu

Vísindamenn hafa þróað og ræktað erfðabreyttar moskítóflugur sem bera í sér mótefni gegn malaríu. Vonast er til að hægt verði að koma þessum flugum út í umhverfið og að þær taki yfir þær flugur sem bera með sér malaríu, en moskítóflugur eru helstu smitberar malaríu.

Erlent 20.3.2007 11:03

Eldri gerðir berklabóluefnis betri

Eldri gerðir berklabóluefnis virðast virka betur er þær nýrri. Þetta segja franskir læknar. Breytingar sem gerðar hafa verið á erfðaþáttum bóluefnisins til að reyna að draga úr hliðarverkunum þess hafa einnig leitt til þess að það virkar verr. Rannsakendur við Lois Pasteur-stofnunina vilja nú gera tilraunir með eldri gerðir bóluefnis og taka það aftur í notkun.

Erlent 18.3.2007 16:21

Íhuga að malbika tunglið

Vísindamenn kanna nú mögulega hættu sem geimförum stafar af því að anda að sér tunglryki. Rannsókn bendir til þess að smæstu agnir tunglryks gætu verið eitraðar en sannreyna á kenninguna með tilraunum á músum. NASA, geimferðastofnun Bandaríkjanna hefur sett saman rannsóknarteymi sem á að kanna málið og komast að niðurstöðu fyrir fyrirætlaða tunglferð árið 2020.

Erlent 18.3.2007 15:52

Sígarettureykur hefur mismunandi áhrif á kynþætti

Reykingar gætu valdið öðruvísi skaða á blökkumönnum en hvítum, niðurstöður bandarískrar rannsóknar benda til þess. Rannsóknin sem birt er í læknatímaritinu Chest tók til 220 barna með astma sem anda þurftu að sér sígarettureyk. Meira en helmingur barnanna voru blökkumenn. Rannsakendur mældu magn kótínín, sem er efni sem líkamin breytir nikótíni í.

Erlent 17.3.2007 16:46

Frosið vatn á Mars

Evrópskir vísindamenn hafa fundið heilmikið jökulsvæði á suðurpóli Mars. Ef það bráðnaði er talið að vatn myndi þekja stóran hluta plánetunnar. Það er geimfar á braut um Mars sem hefur tekið myndir af ísbreiðunum. Það eru vísindamenn á vegum Evrópusku geimferðastofnunarinnar sem kynntu niðurstöðurnar og birtu í dag. Rannsóknin var gerð með tækni frá Bandarísku geimferðastofnuninni, NASA, og ítölskum aðilum.

Erlent 16.3.2007 19:10

Hjartahnoð mikilvægara en „munn við munn“

Sjúkraliðar mæla nú með því að fólk sleppi því að beita „munn við munn" aðferðinni við fyrstu hjálp, hún geri lítið gagn sé henni ekki beitt fullkomlega rétt. Þeir segja að hjartahnoð sé alltaf jafn góð leið og oftast betri. Rannsóknir sýna að minna en þriðjungi þeirra sem þurfa aðstoð sé hjálpað af vegfarendum. Rannsakendur segja líklegt að það sé vegna þess að mörgum býður við því að beita „munn við munn" aðferðinni á ókunnuga. Þá segja þeir að þegar vegfarendur hjálpi taki „munn við munn" aðferðin oft mikilvægan tíma frá lífsnauðsynlegu hjartahnoði.

Erlent 16.3.2007 08:25

Ný hlébarðategund

Erfðavísindamenn hafa úrskurðað að hlébarðar sem finnast á eyjunum Súmötru og Borneó séu sérstök tegund. Þar til nú hafa hlébarðarnir verið taldir til annarar tegundar sem heldur til á meginlandi Suðaustur-Asíu. Nú segja vísindamenn að leiðir þessara tveggja tegunda hafi skilist fyrir meira en milljón árum síðan og hafi síðan þróast aðskilið. Hlébarðarnir eru stærstu rándýrin á Borneó og geta orðið álíka stórir og smávaxin pardusdýr. Það sem fyrst gaf vísbendingu um að sennilega væri um aðskildar tegundir að ræða var að munstrið á feldi þeirra er töluvert ólíkt því sem klæðir frændur þeirra á meginlandinu.

Erlent 15.3.2007 09:00

Táningar sem fara í megrun líklegri til að þyngjast til lengri tíma

Táningar sem fara í megrun til að missa nokkur kíló eru líklegri en aðrir að sleppa morgunverði og til að borða á milli mála. Það gæti verið hluti skýringar þess að þessir táningar eru líklegri til þess að þyngjast til lengri tíma en þeir jafnaldrar þeirra sem ekki fara í megrun.

Erlent 14.3.2007 10:23

Auknar líkur á dreng taki getnaður langan tíma

Hollenskir vísindamenn sem hafa ferið yfir gögn meira en 5 þúsund kvenna sem áttu börn á árunum 2001-2003 hafa dregið þá ályktun að því lengri tíma sem það tekur konu að verða ólétt þeim mun meiri líkur eru á að barnið verði drengur. Af þeim tæplega 500 konum sem voru lengur en ár að reyna að geta barn áttu 58% þeirra drengi á meðan hinar sem urðu ófrískar á styttri tíma áttu í 51% tilfella drengi, sem er innan skekkjumarka. Vísindamennirnir hafa því dregið þá ályktun fyrir pör sem geta börn með náttúrulegum hætti aukist líkurnar á því að þau eignist dreng um 4% á hverju því ári sem líður áður en þeim tekst að geta barn. Tekið var tillit til breyta á borð við reykingar, áfengisneyslu og óreglulegan tíðahring þegar niðurstöðurnar voru fengnar. Vísindamennirnir segja þetta geta skýrt hvers vegna fleiri drengir fæðast en stúlkur í heiminum á ári hverju en meðalhlutfallið er 105 drengir á hverjar 100 stúlkur þrátt fyrir að hlutfall X og Y litninga í sæði karla sé jafnt.

Erlent 14.3.2007 10:07

Geislavirkni ástæða vatnsgosa á tungli

Vatnsgosin sem verða á yfirborði ístunglsins Enceladus sem sveimar á sporbaug um Satúrnus skýrast af bráðnun sem varð vegna geislavirkni skömmu eftir að tunglið myndaðist. Það kom vísindamönnum mikið á óvart þegar þeir uppgötvuðu vatnsgosin árið 2005 og þeir veltu mikið fyrir sér hvað gæti ollið. Nú hafa menn fundið út að vegna þess hversu mikil geislavirkni var á tunglinu skömmu eftir að það myndaðist þá er möttull þess hægsjóðandi vatn sem brýst út í umræddum gosum.

Erlent 14.3.2007 08:32

Megrunaraðgerðir leiða til minnisleysis

Megrunarskurðaðgerðir geta leitt til minnisleysis. Þetta er niðurstaða bandarískrar rannsóknar. Heilkennið sem rannsóknin hefur leitt í ljós hefur áhrif á bæði taugakerfið og heilann og getur leitt til ruglings og vanhæfni til að samhæfa hreyfingar.

Erlent 13.3.2007 08:04

Geta læknað unglingaveikina

Vísindamenn segjast hafa fundið hormónið sem veldur skapsveflum táninga, unglingaveikinni svokölluðu. Það er lið vísindamanna við New York-háskóla sem þessu halda fram. Hormónið veldur eirðarleysi og kvíða en svo minnka áhrif þess með aldrinum.

Erlent 12.3.2007 08:34

Ást verður hluti af leiknum

Hinn þaulreyndi leikjahönnuður Peter Molyneux hefur tilkynnt að hann vilji að ást sé hluti af næsta leik sem hann hannar, Fable 2. „Þetta er djarfa áætlunin mín - ég ætla þér að upplifa eitthvað í Fable sem þú sem tölvuleikjaspilari hefur aldrei upplifað áður.“ lýsti Molyneux yfir.

Erlent 10.3.2007 19:34