Rökin eingöngu pólitísk 4. ágúst 2004 00:01 Verð á landbúnaðarvörum gæti lækkað og fjármunir sem fara í styrki til landbúnaðar nýttust í annað ef Íslendingar hættu innanlandsstuðningi við landbúnað líkt og gert er ráð fyrir í rammasamkomulagi sem Alþjóðaviðskiptastofnunin gerði um helgina. Í samningnum er Ísland þó í flokki þeirra ríkja sem sérstakt tillit verður tekið til varðandi kröfu um niðurfellingu landbúnaðarstyrkja, þegar samningurinn verður útfærður í smáatriðum, vegna þess hve framleiðsluskilyrði landbúnaðarvara eru erfið hér á landi. Gylfi Magnússon, dósent í hagfræði við Háskóla Íslands, segir að það væri röng ákvörðun ef íslensk yfirvöld veldu að nýta sér þessa undanþágu og það kæmi sér illa fyrir neytendur og skattgreiðendur. "Þá væri verið að reyna að verja fortíðina lengur en góðu hófi gegnir. Betra væri að taka ákvörðun um þessi mál á eðlilegum viðskiptalegum forsendum en að reyna að halda lífinu í geirum sem eru ekki lífvænlegir. Slæm rekstrarskilyrði gefa það til kynna að menn eiga að fást við eitthvað annað," segir Gylfi. Ríkisstjórn vill halda áfram styrkjum Drífa Hjartardóttir, formaður landbúnaðarnefndar Alþingis, segist telja að áframhaldandi stuðningur við íslenskan landbúnað sé óhjákvæmilegur. "Það er mikilvægt að hér séu framleiddar landbúnaðarvörur. Nokkur þúsund manns vinna við úrvinnslu á landbúnaðarvörum á landsbyggðinni og í Reykjavík. Það verður ekki allt fengið með því að flytja vöruna inn. Ég held að það verði langt í það að flutt verði inn nývara til Íslands. Við verðum að geta framleitt vörur, svo sem mjólk," segir Drífa. Hún segist jafnframt telja að flestir vilji velja íslenskt. "Það er miklu betri vara, við vitum hvernig hún er framleidd. Hér er ekki notað skordýraeitur, eins og í flestum öðrum löndum. Hreinleikinn og gæðin eru það sem skipta svo miklu máli," segir hún. Gylfi Magnússon segir að það sé einmitt þetta tvennt sem Drífa bendir á, lega landsins og val neytenda, sem veiti íslenskum landbúnaði sjálfkrafa ákveðna vernd. Vegna fjarlægðar frá öðrum mörkuðum sé óhagkvæmt að flytja inn ýmsar ferskvörur, svo sem mjólk, og verði þær því ávallt framleiddar hér í þeim mæli sem þörf sé á. Þá njóti markaðurinn neytendaverndar sem felst í því að Íslendingar velji ávallt í ákveðnum mæli íslenskar vörur fram yfir útlenskar af ýmsum ástæðum. "Af þeim ástæðum myndi íslenskur landbúnaður lifa áfram þótt innanlandsstyrkjum yrði hætt, þótt það yrði í smækkaðri, en mun hagkvæmari mynd," segir Gylfi. Aðallega huglægar ástæður fyrir styrkjum Hann segir að afnám styrkja hefði að sjálfsögðu í för með sér mjög sársaukafullt ferli. "Landbúnaður verður að vera hagkvæm atvinnugrein, annars hefur hún ekki rétt á sér. Ekki er verið að styrkja aðrar atvinnugreinar sem ekki ganga," bendir hann á. Gylfi segir að það hefði talsverð áhrif á þá sem starfa við landbúnað ef styrkir yrðu felldir niður. Það hefði þó lítil efnahagsleg áhrif því landbúnaður hafi lítið vægi í hagkerfinu. Spurður um helstu mótrökin gegn því að hætta stuðningi við landbúnað segir Gylfi að þau séu fyrst og fremst pólitísk. "Að sjálfsögðu er hægt að segja margt gott um að hafa blómlegan landbúnað. Margir hafa ánægju af að vita af því að sveitir landsins séu í rækt. Þetta eru þó aðallega huglægar ástæður, tylliástæður," segir Gylfi. Óbeinn stuðningur í formi tolla Íslendingar eru meðal þeirra þjóða sem greiða hvað mest til landbúnaðar og skipa sér þar í flokk með Norðmönnum, Svisslendingum og Japönum, að samkvæmt upplýsingum frá landbúnaðarráðuneytinu. Mjólkurframleiðslan nýtur mestra styrkja en því næst lambakjötið. Þó svo að hlutfallslega greiði Íslendingar hærri upphæð í styrki til landbúnaðar má þó geta þess að yfir helmingur fjárlaga Evrópusambandsins fer til stuðnings við landbúnað. Þá er á Íslandi jafnframt veittur óbeinn stuðningur við landbúnað í formi tolla, en sérstakir innflutningstollar eru lagðir á helstu landbúnaðarvörur, svo sem kjöt, kjötvörur og mjólkurafurðir. Með rammasamningnum hefur náðst samkomulag um niðurfellingu og afnám útflutningsbóta í áföngum. Innflutningstollar munu lækka, en eftir er að semja um hversu mikið. Drífa Hjartardóttir segir að Íslendingar hafi hætt fyrir rúmum áratug að greiða útflutningsbætur með landbúnaðarafurðum og því hafi sá þáttur samningsins ekki áhrif. Tollkvóti eykst og gjöld lækka Meðal niðurstaðna úr síðustu samningalotu var að leyfilegt er nú að setja lægri gjöld á ákveðið magn af völdum innfluttum vörum, án svokallaðs tollkvóta. Sem dæmi um þessar vörutegundir eru ostar, nautakjöt og unnar kjötvörur. Samkvæmt upplýsingum frá landbúnaðarráðuneytinu aukast þessir kvótar og tollar á þeim lækka frekar þótt ekki hafi enn verið samið um hve mikil lækkunin verði. Þar var jafnframt bent á að tollar væru mjög lágir og litlir hér á landi miðað við það sem gengur og gerist í öðrum löndum. Spurð hvers vegna matvöruverð sé þá hærra hér á landi en í flestum nágrannalöndum okkar, eins og kannanir hafa sýnt fram á, segir Drífa Hjartardóttir að biðja verði innflytjendur sjálfa skýringa á því hvers vegna vöruverð lækki ekki í samræmi við lækkun gjalda. Þegar tollar á innfluttu grænmeti hafi að mestu verið afnumdir hafi verið gert ráð fyrir því að grænmetisverð lækkaði að jafnaði. Það hafi þó ekki orðið raunin og viti hún ekki hver skýringin á því sé. Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Innlent Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Innlent Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Innlent Fangi lést á Litla-Hrauni Innlent Gefa út gula viðvörun fyrir allt landið vegna norðan áhlaups Veður „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Innlent Áfrýjun tólf ára fangelsisdóms vegna sjö þúsund króna hafnað Erlent Lentu í dularfullum símatruflunum í Bratislava fyrir fimm árum Innlent Fleiri fréttir „Þetta mál hélt fyrir mér vöku í tvo mánuði“ Fólk dvelji ekki í herbergjum með glugga í átt að Eyrarfjalli Lentu í dularfullum símatruflunum í Bratislava fyrir fimm árum Fangi lést á Litla-Hrauni Forsætisráðherra segir málið hugarburð, Píratar vilja rannsókn „Hefði verið ágætt að fresta þessu veðri fram yfir áramót“ „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Fjöldahjálparstöðvar opnaðar vegna skriðuhættu Súðavíkurhlíð líka lokað og fjöldahjálparstöðvar reyndust óþarfar Jón muni ekki koma nálægt meðferð „hvalamálsins“ Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Vísbendingar um að andleg heilsa barna á Íslandi hafi batnað Móðirin ætlar að áfrýja „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Viðhorf til kvenna í leiðtogastörfum versnar Bein útsending: Kosningafundur Sambands íslenskra sveitarfélaga Kynna niðurstöður Íslensku æskulýðsrannsóknarinnar Tvö vilja í Endurupptökudóm Kvarta til umboðsmanns Alþingis vegna blóðmerahalds Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Ferðaðist frá Flateyri til Ísafjarðar til að fylla á vatnsflöskur Skriðuföll á Vestfjörðum og lokað fyrir vatnið á Flateyri Neysluvatnið í Bolungarvík drullugt og í ólagi Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Loka fyrir vatnið á Flateyri eftir skriðu Opna sundlaugina í Grindavík á ný Þeim fækkar sem lesa og skrifa skilaboð við akstur Varað við vatnavöxtum og skriðuföllum: Vegir lokuðust á Vestfjörðum Sjá meira
Verð á landbúnaðarvörum gæti lækkað og fjármunir sem fara í styrki til landbúnaðar nýttust í annað ef Íslendingar hættu innanlandsstuðningi við landbúnað líkt og gert er ráð fyrir í rammasamkomulagi sem Alþjóðaviðskiptastofnunin gerði um helgina. Í samningnum er Ísland þó í flokki þeirra ríkja sem sérstakt tillit verður tekið til varðandi kröfu um niðurfellingu landbúnaðarstyrkja, þegar samningurinn verður útfærður í smáatriðum, vegna þess hve framleiðsluskilyrði landbúnaðarvara eru erfið hér á landi. Gylfi Magnússon, dósent í hagfræði við Háskóla Íslands, segir að það væri röng ákvörðun ef íslensk yfirvöld veldu að nýta sér þessa undanþágu og það kæmi sér illa fyrir neytendur og skattgreiðendur. "Þá væri verið að reyna að verja fortíðina lengur en góðu hófi gegnir. Betra væri að taka ákvörðun um þessi mál á eðlilegum viðskiptalegum forsendum en að reyna að halda lífinu í geirum sem eru ekki lífvænlegir. Slæm rekstrarskilyrði gefa það til kynna að menn eiga að fást við eitthvað annað," segir Gylfi. Ríkisstjórn vill halda áfram styrkjum Drífa Hjartardóttir, formaður landbúnaðarnefndar Alþingis, segist telja að áframhaldandi stuðningur við íslenskan landbúnað sé óhjákvæmilegur. "Það er mikilvægt að hér séu framleiddar landbúnaðarvörur. Nokkur þúsund manns vinna við úrvinnslu á landbúnaðarvörum á landsbyggðinni og í Reykjavík. Það verður ekki allt fengið með því að flytja vöruna inn. Ég held að það verði langt í það að flutt verði inn nývara til Íslands. Við verðum að geta framleitt vörur, svo sem mjólk," segir Drífa. Hún segist jafnframt telja að flestir vilji velja íslenskt. "Það er miklu betri vara, við vitum hvernig hún er framleidd. Hér er ekki notað skordýraeitur, eins og í flestum öðrum löndum. Hreinleikinn og gæðin eru það sem skipta svo miklu máli," segir hún. Gylfi Magnússon segir að það sé einmitt þetta tvennt sem Drífa bendir á, lega landsins og val neytenda, sem veiti íslenskum landbúnaði sjálfkrafa ákveðna vernd. Vegna fjarlægðar frá öðrum mörkuðum sé óhagkvæmt að flytja inn ýmsar ferskvörur, svo sem mjólk, og verði þær því ávallt framleiddar hér í þeim mæli sem þörf sé á. Þá njóti markaðurinn neytendaverndar sem felst í því að Íslendingar velji ávallt í ákveðnum mæli íslenskar vörur fram yfir útlenskar af ýmsum ástæðum. "Af þeim ástæðum myndi íslenskur landbúnaður lifa áfram þótt innanlandsstyrkjum yrði hætt, þótt það yrði í smækkaðri, en mun hagkvæmari mynd," segir Gylfi. Aðallega huglægar ástæður fyrir styrkjum Hann segir að afnám styrkja hefði að sjálfsögðu í för með sér mjög sársaukafullt ferli. "Landbúnaður verður að vera hagkvæm atvinnugrein, annars hefur hún ekki rétt á sér. Ekki er verið að styrkja aðrar atvinnugreinar sem ekki ganga," bendir hann á. Gylfi segir að það hefði talsverð áhrif á þá sem starfa við landbúnað ef styrkir yrðu felldir niður. Það hefði þó lítil efnahagsleg áhrif því landbúnaður hafi lítið vægi í hagkerfinu. Spurður um helstu mótrökin gegn því að hætta stuðningi við landbúnað segir Gylfi að þau séu fyrst og fremst pólitísk. "Að sjálfsögðu er hægt að segja margt gott um að hafa blómlegan landbúnað. Margir hafa ánægju af að vita af því að sveitir landsins séu í rækt. Þetta eru þó aðallega huglægar ástæður, tylliástæður," segir Gylfi. Óbeinn stuðningur í formi tolla Íslendingar eru meðal þeirra þjóða sem greiða hvað mest til landbúnaðar og skipa sér þar í flokk með Norðmönnum, Svisslendingum og Japönum, að samkvæmt upplýsingum frá landbúnaðarráðuneytinu. Mjólkurframleiðslan nýtur mestra styrkja en því næst lambakjötið. Þó svo að hlutfallslega greiði Íslendingar hærri upphæð í styrki til landbúnaðar má þó geta þess að yfir helmingur fjárlaga Evrópusambandsins fer til stuðnings við landbúnað. Þá er á Íslandi jafnframt veittur óbeinn stuðningur við landbúnað í formi tolla, en sérstakir innflutningstollar eru lagðir á helstu landbúnaðarvörur, svo sem kjöt, kjötvörur og mjólkurafurðir. Með rammasamningnum hefur náðst samkomulag um niðurfellingu og afnám útflutningsbóta í áföngum. Innflutningstollar munu lækka, en eftir er að semja um hversu mikið. Drífa Hjartardóttir segir að Íslendingar hafi hætt fyrir rúmum áratug að greiða útflutningsbætur með landbúnaðarafurðum og því hafi sá þáttur samningsins ekki áhrif. Tollkvóti eykst og gjöld lækka Meðal niðurstaðna úr síðustu samningalotu var að leyfilegt er nú að setja lægri gjöld á ákveðið magn af völdum innfluttum vörum, án svokallaðs tollkvóta. Sem dæmi um þessar vörutegundir eru ostar, nautakjöt og unnar kjötvörur. Samkvæmt upplýsingum frá landbúnaðarráðuneytinu aukast þessir kvótar og tollar á þeim lækka frekar þótt ekki hafi enn verið samið um hve mikil lækkunin verði. Þar var jafnframt bent á að tollar væru mjög lágir og litlir hér á landi miðað við það sem gengur og gerist í öðrum löndum. Spurð hvers vegna matvöruverð sé þá hærra hér á landi en í flestum nágrannalöndum okkar, eins og kannanir hafa sýnt fram á, segir Drífa Hjartardóttir að biðja verði innflytjendur sjálfa skýringa á því hvers vegna vöruverð lækki ekki í samræmi við lækkun gjalda. Þegar tollar á innfluttu grænmeti hafi að mestu verið afnumdir hafi verið gert ráð fyrir því að grænmetisverð lækkaði að jafnaði. Það hafi þó ekki orðið raunin og viti hún ekki hver skýringin á því sé.
Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Innlent Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Innlent Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Innlent Fangi lést á Litla-Hrauni Innlent Gefa út gula viðvörun fyrir allt landið vegna norðan áhlaups Veður „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Innlent Áfrýjun tólf ára fangelsisdóms vegna sjö þúsund króna hafnað Erlent Lentu í dularfullum símatruflunum í Bratislava fyrir fimm árum Innlent Fleiri fréttir „Þetta mál hélt fyrir mér vöku í tvo mánuði“ Fólk dvelji ekki í herbergjum með glugga í átt að Eyrarfjalli Lentu í dularfullum símatruflunum í Bratislava fyrir fimm árum Fangi lést á Litla-Hrauni Forsætisráðherra segir málið hugarburð, Píratar vilja rannsókn „Hefði verið ágætt að fresta þessu veðri fram yfir áramót“ „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Fjöldahjálparstöðvar opnaðar vegna skriðuhættu Súðavíkurhlíð líka lokað og fjöldahjálparstöðvar reyndust óþarfar Jón muni ekki koma nálægt meðferð „hvalamálsins“ Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Vísbendingar um að andleg heilsa barna á Íslandi hafi batnað Móðirin ætlar að áfrýja „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Viðhorf til kvenna í leiðtogastörfum versnar Bein útsending: Kosningafundur Sambands íslenskra sveitarfélaga Kynna niðurstöður Íslensku æskulýðsrannsóknarinnar Tvö vilja í Endurupptökudóm Kvarta til umboðsmanns Alþingis vegna blóðmerahalds Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Ferðaðist frá Flateyri til Ísafjarðar til að fylla á vatnsflöskur Skriðuföll á Vestfjörðum og lokað fyrir vatnið á Flateyri Neysluvatnið í Bolungarvík drullugt og í ólagi Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Loka fyrir vatnið á Flateyri eftir skriðu Opna sundlaugina í Grindavík á ný Þeim fækkar sem lesa og skrifa skilaboð við akstur Varað við vatnavöxtum og skriðuföllum: Vegir lokuðust á Vestfjörðum Sjá meira