Sameinuðu þjóðirnar og internetið 15. nóvember 2005 06:00 Höfuðmarkmið leiðtogafundar um upplýsingasamfélagið sem hefst um miðjan þennan mánuð í Túnis er að tryggja að fátæk ríki geti fært sér í nyt nýja upplýsinga- og samskiptatækni, þar á meðal netið, til að efla efnahagslega og félagslega þróun. En því miður virðist gæta misskilnings um eðli fundarins. Þær raddir hafa heyrst fulloft að Sameinuðu þjóðirnar vilji með einum eða öðrum hætti taka yfir eða stjórna netinu. Ekkert er fjær sanni. Sameinuðu þjóðirnar vilja ekki sölsa undir sig netið, heldur tryggja að það nái til sem flestra. Um það snýst leiðtogafundurinn í í Túnis. Ekki ætti að koma á óvart að menn rísi upp til varnar netinu, knúnir heitum tilfinningum. Á sínum stutta líftíma hefur netið verið vettvangur umbyltingar á ólíkum sviðum, allt frá heilbrigðis- og menntamálum til blaðamennsku og stjórnmála. Í starfi okkar hjá Sameinuðu þjóðunum í þágu þróunar höfum við aðeins séð upphaf þess ávinnings sem hafa má af netinu: fljótari og betri samhæfingu aðstoðar við fórnarlömb hamfara; betri aðgang að læknisfræðilegum upplýsingum sem bjarga mannslífum á afskekktum svæðum og aðgang fólks sem býr við harðstjórn að óritskoðuðum upplýsingum og möguleikum til að koma umkvörtunum sínum á framfæri. Á hinn bóginn er fyllsta ástæða til að hafa áhyggjur af því að netið er vettvangur áróðurs og aðstoðar við hryðjuverkamenn, þar er klámi dreift, glæpir skipulagðir og nasismi og aðrar hatursfullar stjórnmálastefnur lofaðar. En að ritskoða netheiminn, grafa undan tæknilegum stoðum hans eða ofurselja hann kæfandi stjórn ríkisins væri að snúa baki við einhverjum mestu framförum sem um getur. Að verja netið er að verja sjálft frelsið. Hingað til hafa stjórnunaraðgerðir á netinu, til dæmis til að sporna við ruslpósti og tölvuglæpum, verið tilviljanakenndar og óskipulagðar. Engu að síður hefur uppbyggingu netsins verið stýrt á óformlegan en skilvirkan hátt í samstarfi undir forystu stofnana, einkafyrirtækja, borgaralegs samfélags, háskólasamfélagsins og tæknigeirans. Þróunarríki hafa hins vegar átt erfitt uppdráttar með að fylgjast með og þeim finnst þau vera afskipt í stjórnun netsins. Bandaríkin eiga þakkir skildar fyrir að hafa þróað netið og leyft umheiminum að njóta þess. Af sögulegum ástæðum hafa Bandaríkin ráðið yfir ýmsum lykilþáttum þess en sumir segja að þau ættu að deila þessu valdi með alþjóðasamfélaginu. Bandaríkin hafa sinnt þessari umsjón af réttsýni og heiðarleika. Þau viðurkenna lögmæta hagsmuni og fullveldissjónarmið annarra ríkisstjórna og að sú þróun haldi áfram að stjórnun netsins verði í vaxandi mæli alþjóðleg. Breytingar eiga hvorki að endurspegla fortíð né jafnvel nútíð heldur vera í þjónustu framtíðarinnar þegar vöxtur netsins mun hafa í för með sér tröllauknar breytingar í þróunarríkjum. Nú fara í hönd samræður tveggja ólíkra heima. Annars vegar er netsamfélagið sem er óbundið af ríkisvaldinu og býr við óformlega ákvarðanatökuhefð þar sem valdið kemur að neðan. Andspænis þessari hefð eru svo ríkisstjórnir og milliríkjasamtök sem einkennast af formlegri ákvarðanatöku og skipulagi. Netið er orðið svo mikilvægt í efnahagslífi og stjórnsýslu hvers ríkis að það væri mikil einfeldni að ætlast til þess að ríkisstjórnir telji sig ekki hafa hagsmuna að gæta enda stækkar hlutur netsins í stjórnsýslu til dæmis í mennta- og heilsugeiranum. Mikið liggur við að ríkisstjórnir móti rétta stefnu í málefnum netsins, samhæfi aðgerðir sínar innbyrðis og við netheiminn. En ríkisstjórnirnar geta ekki sett reglur upp á eigin spýtur. Þær verða að átta sig á því að þær verða að starfa með hagsmunaaðilum utan ríkisins. Þegar öllu er á botninn hvolft eru það þau öfl sem hafa leikið lykilhlutverk í að byggja upp og skipuleggja netið og verða áfram drifkrafturinn í útþenslu þess og þróun. Á fyrri leiðtogafundi í Genf fyrir tveimur árum rötuðu viðræður um stjórnun netsins í blindgötu. Af þeim sökum fóru aðildarríki Sameinuðu þjóðanna fram á það við mig að skipaður yrði vinnuhópur til að skoða þessi mál nánar. Vinnuhópurinn um stjórnun netsins skilaði tillögum í nafni aðila hans en ekki í nafni Sameinuðu þjóðanna sem slíkra. Hann lagði til stofnun nýs samræðuvettvangs, þar sem allir hagsmunaðilar kæmu saman til að skiptast á upplýsingum og ráðum og ræða vandasöm málefni, án þess þó að hafa ákvarðanatökuvald. Vinnuhópurinn setti einnig fram ýmsa valkosti um eftirlit í framtíðinni, þar sem hlutur ríkisstjórna er mismikill sem og tengslin við Sameinuðu þjóðirnar. Ekki er lagt til að Sameinuðu þjóðirnar leysi af hólmi þær tæknilegu stofnanir sem nú reka netið; ekki er lagt til að nýrri stofnun Sameinuðu þjóðanna verði komið á laggir; í sumum tillögunum er ekki einu sinni lagt til að Sameinuðu þjóðirnar leiki nokkurt hlutverk. Allar gera tillögurnar ráð fyrir að núverandi tæknilegar stofnanir haldi áfram sínu starfi, ekki síst til þess að hlífa stjórn netsins við dægurþrasi stjórnmála. Aðildarríki Sameinuðu þjóðanna hafa nú þessar og fleiri tillögur til athugunar. Allir viðurkenna að auka beri alþjóðlega þátttöku í umræðum um stjórnun netsins. Af þeim sökum ættu menn að skella skollaeyrum við hræðsluáróðri um að Sameinuðu þjóðirnar ætli sér að ráða netinu. Margir vilja finna höggstað á Sameinuðu þjóðunum, en í þessu tilfelli fara menn í geitarhús að leita ullar. Sameinuðu þjóðirnar vilja einungis efla umræður og samstöðu hagsmunaaðila og um síðir tryggja að netið nýtist öllum. Í aðdraganda fundarins hafa menn ítrekað að það eru mannréttindi að leita, taka við og miðla upplýsingum og hugmyndum í gegnum hvaða miðil sem er, þvert á landamæri. Ég hvet alla hagsmunaaðila sem sækja fundinn í Túnis til að brúa tæknibilið og skapa grundvöll fyrir upplýsingasamfélag sem er öllum opið og auðgar og eflir fólk hvar í heiminum sem er og koma þessu barni tuttugustu aldarinnar til nokkurs þroska á tuttugustu og fyrstu öldinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Hvers virði er innbúið? Hrefna Kristín Jónsdóttir Skoðun Virðing fyrir kennurum eykur árangur nemenda Íris E. Gísladóttir Skoðun Viljum við semja frið við náttúruna? Harpa Fönn Sigurjónsdóttir Skoðun Afleysing fyrir kennara í Hafnarfirði - tvítug með hreint sakavottorð Kristín Björnsdóttir Skoðun Kirkjusókn ungra drengja Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Að eitra Hvalfjörð Haraldur Eiríksson Skoðun Af hverju endurhæfing fyrir krabbameinsgreinda? Erna Magnúsdóttir Skoðun Ógnir við öryggi kvenna í sundi, fangelsi og íþróttum Auður Magndís Auðardóttir Skoðun Keyrt í gagnstæðar áttir við Vonarstræti Ólafur Stephensen Skoðun Vigdís og Súðavík Ásta F. Flosadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Af hverju endurhæfing fyrir krabbameinsgreinda? Erna Magnúsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er innbúið? Hrefna Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Viljum við semja frið við náttúruna? Harpa Fönn Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Virðing fyrir kennurum eykur árangur nemenda Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Hinn dökki fíll í rými jafnréttis Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af kjaradeilu FÍL og LR vegna listamanna í Borgarleikhúsinu Hrafnhildur Theodórsdóttir skrifar Skoðun Keyrt í gagnstæðar áttir við Vonarstræti Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Rannsóknir í Hvalfirði skapa enga hættu Salome Hallfreðsdóttir skrifar Skoðun Hagsmunasamtök ESB gegn togveiðum: Hvað er í húfi fyrir Ísland? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Litla flugan Rebekka Hlín Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Um jarðgöng, ráðherra og blaðamenn Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Elskar þú að taka til? Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind, fordómar og siðferði – nýir tímar, ný viðmið Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Kirkjusókn ungra drengja Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vigdís og Súðavík Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Heimskan í Hvíta húsinu – forðumst smit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Ég á lítinn skrítinn skugga – langtímaáhrif krabbameina Hulda Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Traustur leiðtogi með fjölbreytta reynslu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sameiginleg markmið en ólíkar þarfir Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Hver verður flottust við þingsetningu? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Vítisfjörður Guðni Ársæll Indriðason skrifar Skoðun Haukur Arnþórsson og misskilningur hans um hæfi Sigurjóns Þórðarsonar Þórólfur Júlían Dagsson skrifar Skoðun Tíminn er núna Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Slæmt hjónaband Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hinir heimsku Ólympíuleikar Rajan Parrikar skrifar Skoðun Að eitra Hvalfjörð Haraldur Eiríksson skrifar Skoðun Á að leyfa starfsfólki að staðna? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Fórnarlömb falsfrétta? Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Afleysing fyrir kennara í Hafnarfirði - tvítug með hreint sakavottorð Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Ógnir við öryggi kvenna í sundi, fangelsi og íþróttum Auður Magndís Auðardóttir skrifar Sjá meira
Höfuðmarkmið leiðtogafundar um upplýsingasamfélagið sem hefst um miðjan þennan mánuð í Túnis er að tryggja að fátæk ríki geti fært sér í nyt nýja upplýsinga- og samskiptatækni, þar á meðal netið, til að efla efnahagslega og félagslega þróun. En því miður virðist gæta misskilnings um eðli fundarins. Þær raddir hafa heyrst fulloft að Sameinuðu þjóðirnar vilji með einum eða öðrum hætti taka yfir eða stjórna netinu. Ekkert er fjær sanni. Sameinuðu þjóðirnar vilja ekki sölsa undir sig netið, heldur tryggja að það nái til sem flestra. Um það snýst leiðtogafundurinn í í Túnis. Ekki ætti að koma á óvart að menn rísi upp til varnar netinu, knúnir heitum tilfinningum. Á sínum stutta líftíma hefur netið verið vettvangur umbyltingar á ólíkum sviðum, allt frá heilbrigðis- og menntamálum til blaðamennsku og stjórnmála. Í starfi okkar hjá Sameinuðu þjóðunum í þágu þróunar höfum við aðeins séð upphaf þess ávinnings sem hafa má af netinu: fljótari og betri samhæfingu aðstoðar við fórnarlömb hamfara; betri aðgang að læknisfræðilegum upplýsingum sem bjarga mannslífum á afskekktum svæðum og aðgang fólks sem býr við harðstjórn að óritskoðuðum upplýsingum og möguleikum til að koma umkvörtunum sínum á framfæri. Á hinn bóginn er fyllsta ástæða til að hafa áhyggjur af því að netið er vettvangur áróðurs og aðstoðar við hryðjuverkamenn, þar er klámi dreift, glæpir skipulagðir og nasismi og aðrar hatursfullar stjórnmálastefnur lofaðar. En að ritskoða netheiminn, grafa undan tæknilegum stoðum hans eða ofurselja hann kæfandi stjórn ríkisins væri að snúa baki við einhverjum mestu framförum sem um getur. Að verja netið er að verja sjálft frelsið. Hingað til hafa stjórnunaraðgerðir á netinu, til dæmis til að sporna við ruslpósti og tölvuglæpum, verið tilviljanakenndar og óskipulagðar. Engu að síður hefur uppbyggingu netsins verið stýrt á óformlegan en skilvirkan hátt í samstarfi undir forystu stofnana, einkafyrirtækja, borgaralegs samfélags, háskólasamfélagsins og tæknigeirans. Þróunarríki hafa hins vegar átt erfitt uppdráttar með að fylgjast með og þeim finnst þau vera afskipt í stjórnun netsins. Bandaríkin eiga þakkir skildar fyrir að hafa þróað netið og leyft umheiminum að njóta þess. Af sögulegum ástæðum hafa Bandaríkin ráðið yfir ýmsum lykilþáttum þess en sumir segja að þau ættu að deila þessu valdi með alþjóðasamfélaginu. Bandaríkin hafa sinnt þessari umsjón af réttsýni og heiðarleika. Þau viðurkenna lögmæta hagsmuni og fullveldissjónarmið annarra ríkisstjórna og að sú þróun haldi áfram að stjórnun netsins verði í vaxandi mæli alþjóðleg. Breytingar eiga hvorki að endurspegla fortíð né jafnvel nútíð heldur vera í þjónustu framtíðarinnar þegar vöxtur netsins mun hafa í för með sér tröllauknar breytingar í þróunarríkjum. Nú fara í hönd samræður tveggja ólíkra heima. Annars vegar er netsamfélagið sem er óbundið af ríkisvaldinu og býr við óformlega ákvarðanatökuhefð þar sem valdið kemur að neðan. Andspænis þessari hefð eru svo ríkisstjórnir og milliríkjasamtök sem einkennast af formlegri ákvarðanatöku og skipulagi. Netið er orðið svo mikilvægt í efnahagslífi og stjórnsýslu hvers ríkis að það væri mikil einfeldni að ætlast til þess að ríkisstjórnir telji sig ekki hafa hagsmuna að gæta enda stækkar hlutur netsins í stjórnsýslu til dæmis í mennta- og heilsugeiranum. Mikið liggur við að ríkisstjórnir móti rétta stefnu í málefnum netsins, samhæfi aðgerðir sínar innbyrðis og við netheiminn. En ríkisstjórnirnar geta ekki sett reglur upp á eigin spýtur. Þær verða að átta sig á því að þær verða að starfa með hagsmunaaðilum utan ríkisins. Þegar öllu er á botninn hvolft eru það þau öfl sem hafa leikið lykilhlutverk í að byggja upp og skipuleggja netið og verða áfram drifkrafturinn í útþenslu þess og þróun. Á fyrri leiðtogafundi í Genf fyrir tveimur árum rötuðu viðræður um stjórnun netsins í blindgötu. Af þeim sökum fóru aðildarríki Sameinuðu þjóðanna fram á það við mig að skipaður yrði vinnuhópur til að skoða þessi mál nánar. Vinnuhópurinn um stjórnun netsins skilaði tillögum í nafni aðila hans en ekki í nafni Sameinuðu þjóðanna sem slíkra. Hann lagði til stofnun nýs samræðuvettvangs, þar sem allir hagsmunaðilar kæmu saman til að skiptast á upplýsingum og ráðum og ræða vandasöm málefni, án þess þó að hafa ákvarðanatökuvald. Vinnuhópurinn setti einnig fram ýmsa valkosti um eftirlit í framtíðinni, þar sem hlutur ríkisstjórna er mismikill sem og tengslin við Sameinuðu þjóðirnar. Ekki er lagt til að Sameinuðu þjóðirnar leysi af hólmi þær tæknilegu stofnanir sem nú reka netið; ekki er lagt til að nýrri stofnun Sameinuðu þjóðanna verði komið á laggir; í sumum tillögunum er ekki einu sinni lagt til að Sameinuðu þjóðirnar leiki nokkurt hlutverk. Allar gera tillögurnar ráð fyrir að núverandi tæknilegar stofnanir haldi áfram sínu starfi, ekki síst til þess að hlífa stjórn netsins við dægurþrasi stjórnmála. Aðildarríki Sameinuðu þjóðanna hafa nú þessar og fleiri tillögur til athugunar. Allir viðurkenna að auka beri alþjóðlega þátttöku í umræðum um stjórnun netsins. Af þeim sökum ættu menn að skella skollaeyrum við hræðsluáróðri um að Sameinuðu þjóðirnar ætli sér að ráða netinu. Margir vilja finna höggstað á Sameinuðu þjóðunum, en í þessu tilfelli fara menn í geitarhús að leita ullar. Sameinuðu þjóðirnar vilja einungis efla umræður og samstöðu hagsmunaaðila og um síðir tryggja að netið nýtist öllum. Í aðdraganda fundarins hafa menn ítrekað að það eru mannréttindi að leita, taka við og miðla upplýsingum og hugmyndum í gegnum hvaða miðil sem er, þvert á landamæri. Ég hvet alla hagsmunaaðila sem sækja fundinn í Túnis til að brúa tæknibilið og skapa grundvöll fyrir upplýsingasamfélag sem er öllum opið og auðgar og eflir fólk hvar í heiminum sem er og koma þessu barni tuttugustu aldarinnar til nokkurs þroska á tuttugustu og fyrstu öldinni.
Afleysing fyrir kennara í Hafnarfirði - tvítug með hreint sakavottorð Kristín Björnsdóttir Skoðun
Skoðun Í tilefni af kjaradeilu FÍL og LR vegna listamanna í Borgarleikhúsinu Hrafnhildur Theodórsdóttir skrifar
Skoðun Hagsmunasamtök ESB gegn togveiðum: Hvað er í húfi fyrir Ísland? Svanur Guðmundsson skrifar
Skoðun Haukur Arnþórsson og misskilningur hans um hæfi Sigurjóns Þórðarsonar Þórólfur Júlían Dagsson skrifar
Skoðun Afleysing fyrir kennara í Hafnarfirði - tvítug með hreint sakavottorð Kristín Björnsdóttir skrifar
Afleysing fyrir kennara í Hafnarfirði - tvítug með hreint sakavottorð Kristín Björnsdóttir Skoðun