Mælir með skaðabótamáli 1. júlí 2005 00:01 "Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna." Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Innlent Leiðtogi Hezbollah allur Erlent Drakk beint úr könnunni og svelgdist á Erlent Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Innlent Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Innlent „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Innlent Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Innlent Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Innlent „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Innlent Neyddist til að aflífa 125 krókódíla í útrýmingarhættu Erlent Fleiri fréttir „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsahjörð á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Listamaðurinn Jón Gnarr hættir og pólitíkusinn tekur við Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Sjá meira
"Lögreglurannsókn efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra hefur nú staðið stanslaust, eftir því sem í veðri er látið vaka, allt frá 28. ágúst 2002 eða í tvö ár og níu mánuði án þess að sakborningum hafi verið gerð formleg grein fyrir gangi málsins og hugsanlegum rannsóknarlokum. Þótt margt sé óljóst um umfang og eðli þessarar lögreglurannsóknar, gagnsemi hennar og líklegan árangur, má þó fullyrða að hún tekur sífellt á sig nýjar myndir með nýjum sakarefnum, jafnóðum og eldri sakarefni eru skýrð eða hrakin af hálfu Baugs Group hf, stjórnenda félagsins, lögfræðinga og endurskoðenda." Þannig ritar Jónatan Þórmundsson lagaprófessor í nýrri lögfræðilegri álitsgerð sinni um Baugsmálið, sem hófst með húsleit efnahagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra fyrir nærri þremur árum. Úrskurðurinn um húsleitarheimildina hvíldi á ásökunum Jóns Geralds Sullenberger um að Jón Ásgeir Jóhannesson stjórnarformaður Baugs og Tryggvi Jónsson forstjóri hefðu dregið sér fé frá félaginu. Jónatan Þórmundsson hefur margt við lögreglurannsóknina að athuga í álitsgerð sinni, en tekur fram að við margs konar hindranir sé að glíma. Hann nefnir einkum þá leynd sem hvílir yfir rannsókninni af hálfu ríkislögreglustjóra. Skemmtibáturinn í Flórida Eftir að hafa rakið einkenni auðgunarbrota snýr lagaprófessorinn sér að því að rekja sakargiftir og segir þær einfaldlega ótraustar. Annars vegar voru Jón Ásgeir og Tryggvi sakaðir um að hafa með tilbúnum og röngum reikningum látið Baug hf. greiða hátt í 500 þúsund bandaríkjadali til kaupa á skemmtibáti í Bandaríkjunum. Þennan bát voru þeir sagðir eiga persónulega í félagi við áðurnefndan Jón Gerald. Í öðru lagi voru sakargiftir þær að stjórnendur Baugs hefðu gefið út tilhæfulausan reikning í nafni Nordica Inc á Baug, sem síðar hefði verið gjaldfærður hjá félaginu án þess að nokkur verðmæti kæmu fyrir þá upphæð. Fjárhæð þessa reiknings nam tæpum 600 þúsund bandaríkjadölum. Um þetta segir Jónatan Þórmundsson: "Niðurstaða mín um báða liði þessara sakargifta er því sú að sakfellingargrundvöllur sé nánast óhugsandi, ef til málshöfðunar kæmi út af þessum viðskiptum. Til þess standa sakarefnin á of veikum grunni og sönnun óhugsandi gegn rökstuddum skýringum og skjalfestum gögnum sakborninga. Þar að auki voru (og eru) hagsmunir hinna kærðu stjórnenda og félagsins svo samofnir, að það verður að teljast afar langsótt refsiréttarlega séð að stilla þessum aðilum upp sem gerendum og brotaþolum. Hvorki hluthafar, lánardrottnar né aðrir viðskiptamenn hafa, svo að vitað sé, kvartað yfir meðferð fjármuna, ráðstöfunum stjórnenda né yfirleitt upplifað fyrirtækið Baug Group hf. sem fórnarlamb í einhverjum fjárhagslegum hráskinnaleik. Eina undantekningin, sem hér sannar regluna, eru staðhæfingar fyrrum viðskiptafélaga og kæranda málsins." Sakarefnin eru fjölmörg önnur. Þau tengjast bankaábyrgðum, hugsanlegum umboðssvikum, kaffiviðskiptum í Færeyjum, viðskiptum með hluti í eignarhaldsfélögunum Gaumi Holding og A-Holding, sakarefni varðandi viðskiptareikninga, greiðslukort og persónuleg útgjöld, lánveitingum til stjórnenda og hluthafa Baugs Group. Í flestum tilvikum telur Jónatan Þórmundsson mikinn vafa á að sekt verði sönnuð. Jónatan Þórmundsson lagaprófessor telur að litlar líkur séu á sakfellingu fyrir auðgunarbrot en miklar líkur séu til þess að blásið verði til málssóknar við birtingu ákæru. Fyrir því segir hann þrjár ástæður. Í fyrsta lagi verði samkrull lögreglu og ákæruvalds í málum að þessu tagi til þess að sami aðili, jafnvel sami einstaklingur taki ákvarðanir um rannsóknaraðgerðir. "Með þessu fyrirkomulagi heyrir sjálfstætt mat ákæruvalds sögunni til. Ákæruvaldið verður þá gegnsýrt af einhliða rannsóknarsjónarmiðum án raunverulegs endurmats sakarefna með stoð í 112 gr. laga nr. 19/1991." Í öðru lagi telur Jónatan hætt við því að umfang ákæru ráðist að nokkru af löngu rannsóknarferli, miklu skjalamagni og tímafrekum bókhaldsathugunum. "Ákæran gæti því mótast af tímaþáttum og sýndarárangri fremur en líklegum horfum á sakfellingu." Í þriðja lagi segir Jónatan orðrétt: "Allt rannsóknarferlið bendir óneitanlega til óvenju mikils ákafa og hörku rannsóknara að ná "árangri" í málinu og talsvert hefur vottað fyrir vafasamri afstöðu rannsóknara til grundvallarreglnanna um sönnunarbyrði ákæruvalds og um sakleysi grunaðs manns uns sekt hans er sönnuð." Jónatan Þórmundsson prófessor hugleiðir í álitsgerð sinni réttarúrræði og réttarkröfur sem sakborningar í Baugsmálinu gætu gripið til. Á grundvelli þeikrrar álitsgerðar hefur stjórn Baugs Group hf. ákveðið að krefja íslenska ríkið um skaðabætur vegna þess tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir af völdum lögreglunnar. Um réttarúrræðin og réttarkröfurnar segir Jónatan meðal annars, að unnt sé að lögsækja ríkið til heimtu skaðabóta vegna tjóns af völdum ólöglegra lögregluaðgerða og óhæfilegra tafa. Hann telur þann kost vænstan að höfða almennt skaðabótamál og segir orðrétt í lok álitsgerðarinnar: "Búast má við, að lögreglurannsókninni yrði þá hraðað og henni lokið fyrr en ella. Jafnframt mundi slík málssókn sýna ákveðinn styrk félagsins út á við og staðfesta þá ímynd, sem ég hef á þessari stundu, að fyrirtækið Baugur Group hf. sé fremur fórnarlamb lögregluaðgerða en lögbrota af hálfu stjórnenda sinna."
Fréttir Innlent Lög og regla Mest lesið „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Innlent Leiðtogi Hezbollah allur Erlent Drakk beint úr könnunni og svelgdist á Erlent Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Innlent Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Innlent „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Innlent Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Innlent Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Innlent „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Innlent Neyddist til að aflífa 125 krókódíla í útrýmingarhættu Erlent Fleiri fréttir „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsahjörð á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti „Ég hitti ungt fjölskyldufólk sem er gjörsamlega að kikna“ Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Listamaðurinn Jón Gnarr hættir og pólitíkusinn tekur við Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Sjá meira