Litháen er Ítalía Eystrasaltsins 4. apríl 2007 00:01 Sandra Bruneikaité frá Litháen segir íslensk fyrirtæki mega vera meðvitaðri um auðinn sem búi í innflytjendum. Ísland sé, þrátt fyrir alþjóðavæðinguna, einsleitt samfélag. Innflytjendur búi yfir annarri reynslu en Íslendingar, sem fyrirtæki eigi að nýta. Hún vinnur nú að lokaverkefni sínu sem snýr að starfsmönnum íslenskra útrásarfyrirtækja. MYND/Anton Áhugi Söndru Bruneikaité á norrænni menningu og tungumálum leiddi hana til Íslands um síðustu aldamót. Hún hafði hlotið styrk til að nema íslensku við Háskóla Íslands frá íslenska menntamálaráðuneytinu. Þegar hún hafði lokið tveimur önnum, og styrkurinn uppurinn, tók hún ákvörðun um að verða um kyrrt. Tveimur árum síðar útskrifaðist hún með BA-próf í íslensku. Tungumál virðast liggja vel fyrir Söndru sem auk íslensku talar rússnesku, lithásku, ensku og sænsku. Það er ótrúlegt að heyra hana tala íslensku. Orðaforðinn ríkari en margra Íslendinga og hreimurinn varla merkjanlegur. Til að byrja með var íslenskunámið henni þó erfitt. „Ég fann aldrei orðin sem ég var að leita að í orðabókinni, vegna fallbeyginganna. Ég var að verða brjáluð, þetta var svo erfitt. Svo kom þetta bara skref fyrir skref.” Sandra lét ekki nægja að klára íslenskuna. Í haust mun hún útskrifast úr félagsfræði með viðskiptafræði sem aukagrein. Hún hefur þegar ráðið sig í vinnu til Glitnis banka þar sem hún hefur störf í næsta mánuði. Væntanlega mun hún jafnframt starfa áfram sem túlkur og skjalaþýðandi, eins og hún hefur gert frá árinu 2001 samhliða öðrum verkefnum. Hún hefur túlkað við hinar ótrúlegustu aðstæður. Til dæmis við fæðingu barns litháskrar konu sem ekki talaði íslensku.Yfirvegaðir með kraumandi Heitt blóðSandra hefur komið sér vel fyrir á Íslandi, eignast íslenskan mann, góða vini og draumastarfið í höfn. Samt sem áður fer hún varlega í allt tal um að „setjast að“ á Íslandi. „Ég er ekki viss um að mig langi að setjast að hér, frekar en annars staðar. Heimurinn er stór og möguleikarnir endalausir.“Hugarfar Söndru er algengt meðal ungs fólks í Litháen nútímans. Það er flest hæstánægt með þátttöku landsins í Evrópusambandinu og nýtir sér kosti þess, til dæmis með því að læra og lifa í öðrum Evrópulöndum. Umskiptin í kjölfar falls Sovétríkjanna árið 1991 voru þó mörgum erfið, sérstaklega fólki af eldri kynslóðinni. „Þegar Sovétríkin voru við lýði vissi fólk nákvæmlega að hverju það gekk. Margt af eldra fólkinu í Litháen segir að allt hafi verið betra í tíð Sovétríkjanna heldur en nú.“Það er hiti í hugmyndum Litháa, til hvorrar hliðarinnar sem þeir hneigjast. „Ég las í ferðahandbók einu sinni að Litháar væru Ítalir Eystrasaltsríkjanna,“ segir Sandra. „Sú lýsing á vel við okkur. Við erum rólegt fólk á yfirborðinu en undir niðri kraumar í okkur mikill hiti. Það var engin tilviljun að sjálfstæðisbarátta Eystrasaltsríkjanna hófst í Litháen og breiddist þaðan út til Lettlands og Eistlands.“Sandra er fædd árið 1980 og man því vel eftir þeim tíma þegar Litháen var hluti af Sovétríkjunum. „Ég á ljúfar minningar frá þessum tíma því ég átti góða barnæsku. En eftir á að hyggja var þetta ótrúlegt. Maður var til dæmis alltaf í biðröð. Einn daginn breiddist það kannski út um bæinn að regnhlífar yrðu til sölu á morgun. Daginn eftir myndaðist þá löng röð eftir regnhlífum. Hvort fólk vantaði regnhlíf eða ekki var aukaatriði. Það keypti regnhlíf því það vissi ekki hvenær þær yrðu næst fáanlegar.“Ótrúleg uppbygging á fáum árumFrá því að Litháen lýsti yfir sjálfstæði frá Sovétríkjunum hefur landið tekið stakkaskiptum. Frá inngöngu í Evrópusambandið árið 2004 hefur vöxtur efnahagslífsins verið meiri en nokkurs annars lands með meira en sjö prósenta hagvöxt á ári hverju. Einkavæðing ríkisfyrirtækja og miklar erlendar fjárfestingar hafa stuðlað að því. „Uppbyggingin í Litháen hefur verið ótrúlega hröð á undanförnum árum. Í hvert sinn sem ég kem heim sé ég nýjar byggingar og breytingar frá því síðast.“ Uppbyggingin hefur leitt af sér að millistéttin byggist hratt upp. Í dag er mikið um velmenntað fólk í góðum og vellaunuðum störfum í Litháen. Samfara því hafa fjárfestingar og einkaneysla aukist.Talsverð samskipti eru á milli Íslendinga og Litháa. Undanfarin ár hafa fjölmargir Litháar flust hingað til lands. 905 Litháar er búsettur á Íslandi miðað við tölur frá Hagstofunni. Töluvert er um innflutning á vörum þaðan til Íslands. Í fyrra nam hann 829 milljónum króna. Það voru að mestu leyti matvörur, eldsneyti og ýmsar framleiðsluvörur. Héðan voru fluttar út vörur fyrir 391 milljón króna í fyrra, að langmestum hluta til sjávarafurðir.Rýnir í íslensku útrásarfélöginSandra vinnur nú að lokaverkefni sínu við Háskóla Íslands. Hún stefnir að því að gera rannsókn á starfsmönnum íslenskra útrásarfyrirtækja. Bæði á þeim sem eru sendir til starfa í öðrum löndum og sérfræðingum sem ráðnir eru til starfa erlendis frá. Markmiðið er að búa til leiðbeiningar sem munu nýtast í mannauðsstjórnun útrásarfyrirtækjanna. Að mati Söndru mættu íslensk fyrirtæki vera meðvitaðri um þann auð sem býr í útlendingum sem búsettir eru hér á landi. Nú sé til að mynda stór hópur útlendinga sem hefur sótt sér menntun hér og eru komnir út á vinnumarkaðinn. „Við ólumst upp í löndum með annarri menningu, þar sem allt önnur vinnubrögð eru ríkjandi. Ísland er, þrátt fyrir alþjóðavæðinguna, enn þá fremur einsleitt samfélag. Þeir útlendingar sem búa hér hafa aðra sýn en Íslendingar. Þetta ættu útrásarfyrirtækin að nýta sér í meira mæli.“ Héðan og þaðan Mest lesið Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Barátta Seðlabankans löngu töpuð Viðskipti innlent Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Neytendur „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Dýr smjörvi á Egilsstöðum vekur mikla athygli Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Viðskipti innlent Tæpar 2500 krónur fyrir litla samloku á Geysi Neytendur Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Fleiri fréttir Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Sjá meira
Áhugi Söndru Bruneikaité á norrænni menningu og tungumálum leiddi hana til Íslands um síðustu aldamót. Hún hafði hlotið styrk til að nema íslensku við Háskóla Íslands frá íslenska menntamálaráðuneytinu. Þegar hún hafði lokið tveimur önnum, og styrkurinn uppurinn, tók hún ákvörðun um að verða um kyrrt. Tveimur árum síðar útskrifaðist hún með BA-próf í íslensku. Tungumál virðast liggja vel fyrir Söndru sem auk íslensku talar rússnesku, lithásku, ensku og sænsku. Það er ótrúlegt að heyra hana tala íslensku. Orðaforðinn ríkari en margra Íslendinga og hreimurinn varla merkjanlegur. Til að byrja með var íslenskunámið henni þó erfitt. „Ég fann aldrei orðin sem ég var að leita að í orðabókinni, vegna fallbeyginganna. Ég var að verða brjáluð, þetta var svo erfitt. Svo kom þetta bara skref fyrir skref.” Sandra lét ekki nægja að klára íslenskuna. Í haust mun hún útskrifast úr félagsfræði með viðskiptafræði sem aukagrein. Hún hefur þegar ráðið sig í vinnu til Glitnis banka þar sem hún hefur störf í næsta mánuði. Væntanlega mun hún jafnframt starfa áfram sem túlkur og skjalaþýðandi, eins og hún hefur gert frá árinu 2001 samhliða öðrum verkefnum. Hún hefur túlkað við hinar ótrúlegustu aðstæður. Til dæmis við fæðingu barns litháskrar konu sem ekki talaði íslensku.Yfirvegaðir með kraumandi Heitt blóðSandra hefur komið sér vel fyrir á Íslandi, eignast íslenskan mann, góða vini og draumastarfið í höfn. Samt sem áður fer hún varlega í allt tal um að „setjast að“ á Íslandi. „Ég er ekki viss um að mig langi að setjast að hér, frekar en annars staðar. Heimurinn er stór og möguleikarnir endalausir.“Hugarfar Söndru er algengt meðal ungs fólks í Litháen nútímans. Það er flest hæstánægt með þátttöku landsins í Evrópusambandinu og nýtir sér kosti þess, til dæmis með því að læra og lifa í öðrum Evrópulöndum. Umskiptin í kjölfar falls Sovétríkjanna árið 1991 voru þó mörgum erfið, sérstaklega fólki af eldri kynslóðinni. „Þegar Sovétríkin voru við lýði vissi fólk nákvæmlega að hverju það gekk. Margt af eldra fólkinu í Litháen segir að allt hafi verið betra í tíð Sovétríkjanna heldur en nú.“Það er hiti í hugmyndum Litháa, til hvorrar hliðarinnar sem þeir hneigjast. „Ég las í ferðahandbók einu sinni að Litháar væru Ítalir Eystrasaltsríkjanna,“ segir Sandra. „Sú lýsing á vel við okkur. Við erum rólegt fólk á yfirborðinu en undir niðri kraumar í okkur mikill hiti. Það var engin tilviljun að sjálfstæðisbarátta Eystrasaltsríkjanna hófst í Litháen og breiddist þaðan út til Lettlands og Eistlands.“Sandra er fædd árið 1980 og man því vel eftir þeim tíma þegar Litháen var hluti af Sovétríkjunum. „Ég á ljúfar minningar frá þessum tíma því ég átti góða barnæsku. En eftir á að hyggja var þetta ótrúlegt. Maður var til dæmis alltaf í biðröð. Einn daginn breiddist það kannski út um bæinn að regnhlífar yrðu til sölu á morgun. Daginn eftir myndaðist þá löng röð eftir regnhlífum. Hvort fólk vantaði regnhlíf eða ekki var aukaatriði. Það keypti regnhlíf því það vissi ekki hvenær þær yrðu næst fáanlegar.“Ótrúleg uppbygging á fáum árumFrá því að Litháen lýsti yfir sjálfstæði frá Sovétríkjunum hefur landið tekið stakkaskiptum. Frá inngöngu í Evrópusambandið árið 2004 hefur vöxtur efnahagslífsins verið meiri en nokkurs annars lands með meira en sjö prósenta hagvöxt á ári hverju. Einkavæðing ríkisfyrirtækja og miklar erlendar fjárfestingar hafa stuðlað að því. „Uppbyggingin í Litháen hefur verið ótrúlega hröð á undanförnum árum. Í hvert sinn sem ég kem heim sé ég nýjar byggingar og breytingar frá því síðast.“ Uppbyggingin hefur leitt af sér að millistéttin byggist hratt upp. Í dag er mikið um velmenntað fólk í góðum og vellaunuðum störfum í Litháen. Samfara því hafa fjárfestingar og einkaneysla aukist.Talsverð samskipti eru á milli Íslendinga og Litháa. Undanfarin ár hafa fjölmargir Litháar flust hingað til lands. 905 Litháar er búsettur á Íslandi miðað við tölur frá Hagstofunni. Töluvert er um innflutning á vörum þaðan til Íslands. Í fyrra nam hann 829 milljónum króna. Það voru að mestu leyti matvörur, eldsneyti og ýmsar framleiðsluvörur. Héðan voru fluttar út vörur fyrir 391 milljón króna í fyrra, að langmestum hluta til sjávarafurðir.Rýnir í íslensku útrásarfélöginSandra vinnur nú að lokaverkefni sínu við Háskóla Íslands. Hún stefnir að því að gera rannsókn á starfsmönnum íslenskra útrásarfyrirtækja. Bæði á þeim sem eru sendir til starfa í öðrum löndum og sérfræðingum sem ráðnir eru til starfa erlendis frá. Markmiðið er að búa til leiðbeiningar sem munu nýtast í mannauðsstjórnun útrásarfyrirtækjanna. Að mati Söndru mættu íslensk fyrirtæki vera meðvitaðri um þann auð sem býr í útlendingum sem búsettir eru hér á landi. Nú sé til að mynda stór hópur útlendinga sem hefur sótt sér menntun hér og eru komnir út á vinnumarkaðinn. „Við ólumst upp í löndum með annarri menningu, þar sem allt önnur vinnubrögð eru ríkjandi. Ísland er, þrátt fyrir alþjóðavæðinguna, enn þá fremur einsleitt samfélag. Þeir útlendingar sem búa hér hafa aðra sýn en Íslendingar. Þetta ættu útrásarfyrirtækin að nýta sér í meira mæli.“
Héðan og þaðan Mest lesið Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Barátta Seðlabankans löngu töpuð Viðskipti innlent Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Neytendur „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Dýr smjörvi á Egilsstöðum vekur mikla athygli Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Viðskipti innlent Tæpar 2500 krónur fyrir litla samloku á Geysi Neytendur Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Fleiri fréttir Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Sjá meira