Kaflaskil Steingrímur J. Sigfússon skrifar 31. desember 2009 06:00 Árið sem nú rennur sitt skeið á enda hefur verið okkur Íslendingum erfitt vegna ástæðna sem öllum eru kunnar. Um leið eru þó sem betur fer góðar líkur á að ársins verði minnst fyrir þá þrautseigju sem þjóðin sýndi við erfiðar aðstæður og þess árs þar sem grunnur var lagður að endurreisn íslensks efnahagslífs. Í upphafi árs ríki mikil reiði, svartsýni og ótti í samfélaginu en almenningur sýndi með fjölmennum mótmælum að enn bjó von um betri tíð í brjósti fólks. Mótmælin leiddu á endanum til stjórnarskipta og Alþingiskosninga þar minnishlutastjórnin sem sat fram að þeim sat fékk fullt umboð kjósenda og varð að meirihlutastjórn. Ríkisstjórnin hefur síðan reynt að svara kallinu um endurbætur og siðbót þó vissulega megi alltaf gera betur. Meðal annars hefur hún leitast við að aðstoða einstaklinga og heimili sem glíma við fjárhagsörðugleika í kjölfar hrunsins. Má þar nefna hækkun vaxtabóta, heimild til útrgreiðslu séreignasparnaðar, frestun allra nauðungaruppboða auk fjölbreyttra úrræða vegna fyrir þá sem glíma við greiðsluerfiðleika. Þá hefur verið lögð áhersla á að efla og auka trúverðugleika eftirlitsstofnanna, t.d. með nýrri og faglegri yfirstjórn í Seðlabankanum og Fjármálaeftirlitinu auk þess að stórefla embætti sérstaks saksóknara. Ríkisstjórnin hefur þannig með verkum sínum áorkað miklu þó aðstæður til björgunar- og endurreisnaraðgerða hafi verið erfiðar. Á árinu hefur einnig tekist að endurreisa bankakerfið á mun hagstæðari hátt fyrir ríkissjóð en nokkurn hafði órað fyrir 250 milljörðum króna minni bein fjárútlát og 46 milljörðum króna lægri vaxtagjöld á þeim árum sem nú mætast. Þá er mikilvægt að þetta tókst í samráði við helstu kröfuhafa bankanna, sem bætir samskiptin við þá og dregur úr líkum á málaferlum. Einnig tókst að koma böndum á ríkisfjármálin þannig að afkoma ríkissjóðs er mun betri en á horfðist um tíma og í samræmi við fjárlög sem samþykkt voru í lok síðasta árs. Auk þessa hefur tekist að tryggja þau lán sem þurfti til að styrkja gjaldeyrisvaraforða Seðlabankans. Þá betri horfur á þróun verðbólgu, atvinnuleysis og um minni samdrátt í landsframleiðslu auk þess sem vextir hafa lækkað hratt síðustu mánuði. Ekki má heldur gleyma að ýmiss framfaramál hafa náð fram að ganga á árinu þrátt fyrir erfiðleikana og sýnir það að stundum er viljinn allt sem þarf. Skal þar fyrst nefna nýtt tekjuskattskerfi sem mun verja hina tekjulægstu fyrir skattahækkunum og dreifa byrðunum á allt annan og réttlátari hátt en áður. Þá má einnig nefna hærri grunframfærslu námslána, skýra og metnaðarfulla stefnu í loftslagsmálum, kaup á vændi hafa verið bönnuð, lög sem bæta stöðu sprotafyrirtækja hafa verið samþykkt, Varnarmálastofnun verður lögð niður á nýju ári og svona mætti lengi telja. Nauðsynlegt er að við þessi áramót verði gerð skýr kaflaskil við fortíðina. Nú skal hefjast kaflinn þar sem hið nýja Ísland rís úr öskustó frumbernsku síns fullveldis og þroskast sem stolt, sjálfstæð, friðelskandi smáþjóð sem axlar sínar ábyrgð og skuldbindingar jafnhliða því að standa fast á rétti sínum. Sú þrautarganga sem við erum að ganga í gegnum mun aðeins verða til þess að styrkja okkur svo fremi við ýtum allri vanmáttarkennd til hliðar, stöndum saman og styðjum við þá sem höllustum fæti standa. Árið 2015 eða 2025 munum við líta til baka og hugsa stolt til þess hvernig við gengum í gegn um kreppuna, lögðum okkar af mörkum og gleðjumst yfir því að það hafi tekist. Aðalatriðið er að þegar til baka verður litið þá gengu þessi „móðuharðindi" yfir, þó af mannavöldum væru, rétt eins og önnur og þjóðin sigraðist á þeim með þolgæði sínu og þrautseigju. Þar sem ég stend og svipast um í lok árs sé ég að mikið hefur áunnist og að enn meiri bati er í sjónmáli, en hann mun ekki verða af sjálfu sér. Örlög Íslands eru í höndum okkar Íslendinga, engra annarra. Ísland hefur allt sem þarf og óendanlega mikið af því sem svo marga aðra vantar. Gleymum því ekki að við erum ein af ríkustu þjóðum heims sem er í efnahagslegum hremmingum sem vissulega eru miklar en þó fjarri því að vera okkur ofviða. Höfundur er fjármálaráðherra og formaður Vinstri hreyfingarinnar - græns framboðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steingrímur J. Sigfússon Mest lesið Halldór 19.10.24 Halldór Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við. Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Skoðun Stjórnvöld bregðist við eggjaskorti með afnámi tolla Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Í hvernig samfélagi viljum við búa í? Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Endurhugsum íslenskt skólakerfi: Ný sýn á nám og kennslu Inga Sigrún Atladóttir skrifar Skoðun Þankar um framtíð landsins okkar Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Er Landsvirkjun til sölu? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar pólitík hindrar framför Hjörtur Sveinsson skrifar Skoðun Nú á lýðræðið næsta leik Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fær þitt barn kennslu í fjármálalæsi? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Dagur í grunnskóla Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Áskorun - Þingmenn, sýnið kjósendum stórhug skrifar Skoðun TikTok, upplýsingaóreiða og stjórnvöld Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Taktu þátt í lýðræðinu með okkur Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Neyðarmóttakan; fyrir þolendur framhjáhalds Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Árið sem nú rennur sitt skeið á enda hefur verið okkur Íslendingum erfitt vegna ástæðna sem öllum eru kunnar. Um leið eru þó sem betur fer góðar líkur á að ársins verði minnst fyrir þá þrautseigju sem þjóðin sýndi við erfiðar aðstæður og þess árs þar sem grunnur var lagður að endurreisn íslensks efnahagslífs. Í upphafi árs ríki mikil reiði, svartsýni og ótti í samfélaginu en almenningur sýndi með fjölmennum mótmælum að enn bjó von um betri tíð í brjósti fólks. Mótmælin leiddu á endanum til stjórnarskipta og Alþingiskosninga þar minnishlutastjórnin sem sat fram að þeim sat fékk fullt umboð kjósenda og varð að meirihlutastjórn. Ríkisstjórnin hefur síðan reynt að svara kallinu um endurbætur og siðbót þó vissulega megi alltaf gera betur. Meðal annars hefur hún leitast við að aðstoða einstaklinga og heimili sem glíma við fjárhagsörðugleika í kjölfar hrunsins. Má þar nefna hækkun vaxtabóta, heimild til útrgreiðslu séreignasparnaðar, frestun allra nauðungaruppboða auk fjölbreyttra úrræða vegna fyrir þá sem glíma við greiðsluerfiðleika. Þá hefur verið lögð áhersla á að efla og auka trúverðugleika eftirlitsstofnanna, t.d. með nýrri og faglegri yfirstjórn í Seðlabankanum og Fjármálaeftirlitinu auk þess að stórefla embætti sérstaks saksóknara. Ríkisstjórnin hefur þannig með verkum sínum áorkað miklu þó aðstæður til björgunar- og endurreisnaraðgerða hafi verið erfiðar. Á árinu hefur einnig tekist að endurreisa bankakerfið á mun hagstæðari hátt fyrir ríkissjóð en nokkurn hafði órað fyrir 250 milljörðum króna minni bein fjárútlát og 46 milljörðum króna lægri vaxtagjöld á þeim árum sem nú mætast. Þá er mikilvægt að þetta tókst í samráði við helstu kröfuhafa bankanna, sem bætir samskiptin við þá og dregur úr líkum á málaferlum. Einnig tókst að koma böndum á ríkisfjármálin þannig að afkoma ríkissjóðs er mun betri en á horfðist um tíma og í samræmi við fjárlög sem samþykkt voru í lok síðasta árs. Auk þessa hefur tekist að tryggja þau lán sem þurfti til að styrkja gjaldeyrisvaraforða Seðlabankans. Þá betri horfur á þróun verðbólgu, atvinnuleysis og um minni samdrátt í landsframleiðslu auk þess sem vextir hafa lækkað hratt síðustu mánuði. Ekki má heldur gleyma að ýmiss framfaramál hafa náð fram að ganga á árinu þrátt fyrir erfiðleikana og sýnir það að stundum er viljinn allt sem þarf. Skal þar fyrst nefna nýtt tekjuskattskerfi sem mun verja hina tekjulægstu fyrir skattahækkunum og dreifa byrðunum á allt annan og réttlátari hátt en áður. Þá má einnig nefna hærri grunframfærslu námslána, skýra og metnaðarfulla stefnu í loftslagsmálum, kaup á vændi hafa verið bönnuð, lög sem bæta stöðu sprotafyrirtækja hafa verið samþykkt, Varnarmálastofnun verður lögð niður á nýju ári og svona mætti lengi telja. Nauðsynlegt er að við þessi áramót verði gerð skýr kaflaskil við fortíðina. Nú skal hefjast kaflinn þar sem hið nýja Ísland rís úr öskustó frumbernsku síns fullveldis og þroskast sem stolt, sjálfstæð, friðelskandi smáþjóð sem axlar sínar ábyrgð og skuldbindingar jafnhliða því að standa fast á rétti sínum. Sú þrautarganga sem við erum að ganga í gegnum mun aðeins verða til þess að styrkja okkur svo fremi við ýtum allri vanmáttarkennd til hliðar, stöndum saman og styðjum við þá sem höllustum fæti standa. Árið 2015 eða 2025 munum við líta til baka og hugsa stolt til þess hvernig við gengum í gegn um kreppuna, lögðum okkar af mörkum og gleðjumst yfir því að það hafi tekist. Aðalatriðið er að þegar til baka verður litið þá gengu þessi „móðuharðindi" yfir, þó af mannavöldum væru, rétt eins og önnur og þjóðin sigraðist á þeim með þolgæði sínu og þrautseigju. Þar sem ég stend og svipast um í lok árs sé ég að mikið hefur áunnist og að enn meiri bati er í sjónmáli, en hann mun ekki verða af sjálfu sér. Örlög Íslands eru í höndum okkar Íslendinga, engra annarra. Ísland hefur allt sem þarf og óendanlega mikið af því sem svo marga aðra vantar. Gleymum því ekki að við erum ein af ríkustu þjóðum heims sem er í efnahagslegum hremmingum sem vissulega eru miklar en þó fjarri því að vera okkur ofviða. Höfundur er fjármálaráðherra og formaður Vinstri hreyfingarinnar - græns framboðs.
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun
Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Skoðun Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar
Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir Skoðun
Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon Skoðun
Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir Skoðun