Flugókyrrð og flokkun hennar Siggi stormur skrifar 6. febrúar 2009 11:00 DC-3, Páll Sveinsson, á flugi yfir Reykjavík. Baldur Sveinsson Bandarískar rannsóknir sýna að fjölmargir eru flughræddir eða finna fyrir ónotum á flugi og að um 20% flugfarþega hreinlega þjáist á flugi. Þegar flugvélar lenda í ókyrrð á flugi má oftar en ekki heyra upphróp frá einstaka farþegum. Í þessum pistli ætla ég að fjalla um flugókyrrð og flokkun hennar. Flestir þeir sem farið hafa í flugvél hafa upplifað ókyrrð. Ókyrrð þar sem manni finnst ýmist vélin detta undan manni eða þrýstist snögglega upp. En hvað er þetta - afhverju gerist þetta? Segja má til einföldunar að vindur samanstandi af tvenns konar hreyfingu. Annars vegar er um að ræða vind í lárétta stefnu sem vélin flýgur til móts við og hins getur vindurinn líka verið lóðréttur, þ.e. vindur sem orsakast af óreglulegri og síbreytilegri ólgu í loftinu. Þessi lóðrétta og óreglulega hreyfing er það sem kallað hefur verið kvika eða ókyrrð í heimi flugsins. Þessi óreglulegi vindur getur verið missterkur og er háður þeim veðurfarslegu aðstæðum sem eru á jörðu niðri og stöðu almennra veðurkerfa í háloftunum. Erfitt er að spá nákvæmlega fyrir um kvikuhreyfingar í loftinu enda þótt mælingar á vindbreytingum með hæð og athuganir á stöðugleika loftsins gefi vissar vísbendingar. Það er oft að tilkynningar um ókyrrð komi frá flugmönnunum sjálfum.Þrír flokkar ókyrrðar Í veðurspá sem flugmenn fá fyrir flug er líklegrar ókyrrðar getið og hún flokkuð þrjá flokka, eftir styrk. Fyrsti flokkurinn er lítil ókyrrð. Það er vel merkjanleg kvika þar sem tiltölulega auðvelt er fyrir flugvélina að halda hæð og stefnu. Sumir vilja lýsa þessari ókyrrð þannig að um sé að ræða nokkurs konar "nudd" flugvélarinnar í loftinu. Annar flokkurinn er miðlungs ókyrrð. Flugvélin veltur talsvert og sveiflast upp og niður. Fólk fer öðru hverju í sætisólar og erfitt er að ganga um vélina. Lausir hlutir færast til. Flugvélar lenda alloft í slíkri ókyrrð. Og þriðji flokkurinn er mikil ókyrrð: Flugvélin kastast til og illgerlegt er að halda hæð. Vélin er jafnvel stjórnlaus á köflum. Fólk rikkir í sætisólar og lausir hlutir kastast til. Hættan sem fyrst og fremst skapast af slíkri ókyrrð er að fólk slasist þegar lausir hlutir kastast á það. Vissulega er þetta stig ókyrrðar óþægilegt að upplifa en hafa verður í huga að sjálf flugvélin er hönnuð til að þola slíka ókyrrð. Stundum heyrir maður fólk tala um að flugvélar geti lent í einhverskonar lofttæmi eða loftleysu. Slíkt alrangt. Það er alltaf loftmassi sem umlykur vélina. Vandinn er að lofthreyfingin er á köflum ekki aðeins lárétt, heldur líka lóðrétt eins og fyrr segir. Og þó vélin kunni að falla um einhverja tugi metra kemur alltaf að því að flugvélin grípi lárétta loftstrauminn á ný. Svona tilvik eru vissulega ónotaleg. Eftir að flugmenn hafa staðfest mikla ókyrrð er flug ekki planlagt yfir það svæði heldur sveigt af leið. Við getum því í alla staði verið róleg þó flugvélar lendi í óþægilegri ókyrrð, enda flugið einn öruggasti ferðamáti sem völ er á. Veður Mest lesið „Mér að mæta“ ef krossar yrðu fjarlægðir Innlent Hlé vegna gagna frá ChatGPT Innlent Óttast að tapa bestu flúðum landsins í virkjun Innlent Sérsveitin kölluð til í Urriðaholti Innlent Katrín gerir upp framboðið og safnar heitum Innlent Segir verkfræðinga á villigötum Innlent Þriggja daga heitavatnsleysi í næstu viku Innlent „Viðbrögð lögreglu óásættanleg“ eftir líkamsárás á Þjóðhátíð Innlent Rauðu örvarnar leika listir sínar á Íslandi Innlent Trump gerði lítið úr æðstu heiðursorðu bandaríska hermanna Erlent Fleiri fréttir Leita ökumanns sem ók á stúlku og stakk af Meiri tíðindi að stjórnin hafi lifað svo lengi Pottur á eldavél talinn upptök brunans á Amtmannsstíg Láglaunakonur heilsuveilli en konur með hærri laun Krefst að lágmarki sex og hálfs árs fangelsis yfir Pétri Jökli Ójöfnuður meðal kvenna og ríkisstjórnin gagnrýnd Gagnrýnir tvískinnung borgaryfirvalda með orlofsgreiðslur Dags Þriggja daga heitavatnsleysi í næstu viku Tæknileg vandræði hjá Háskóla Íslands Hlé vegna gagna frá ChatGPT Sérsveitin kölluð til í Urriðaholti „Mér að mæta“ ef krossar yrðu fjarlægðir Segir verkfræðinga á villigötum Landsvirkjun gerir 725 milljón króna tilboð í Toppstöðina Skjálfti í Bárðarbunguöskjunni Óttast að tapa bestu flúðum landsins í virkjun Rauðu örvarnar leika listir sínar á Íslandi Apabóla geti komið til landsins en muni ekki verða útbreidd Katrín gerir upp framboðið og safnar heitum „Viðbrögð lögreglu óásættanleg“ eftir líkamsárás á Þjóðhátíð Munaðarlaus álftarungi ætti að spjara sig Gæti misst fótinn eftir að starfsmannarútan ók yfir hana Áttar sig ekki á ákalli formanns VG Ósammála ráðherrar, brotthvarf tónleikastaða og einmana ungi Neitaði að borga þegar á áfangastað var komið Fordæmalausar skemmdir unnar á Sprengisandi Helga Vala til Lögfræðistofu Reykjavíkur Ósátt við skógrækt í mólendi fyrir utan Húsavík Sektaður fyrir að nota rafólar á hunda Skilur gagnrýni á háa orlofsgreiðslu Sjá meira
Bandarískar rannsóknir sýna að fjölmargir eru flughræddir eða finna fyrir ónotum á flugi og að um 20% flugfarþega hreinlega þjáist á flugi. Þegar flugvélar lenda í ókyrrð á flugi má oftar en ekki heyra upphróp frá einstaka farþegum. Í þessum pistli ætla ég að fjalla um flugókyrrð og flokkun hennar. Flestir þeir sem farið hafa í flugvél hafa upplifað ókyrrð. Ókyrrð þar sem manni finnst ýmist vélin detta undan manni eða þrýstist snögglega upp. En hvað er þetta - afhverju gerist þetta? Segja má til einföldunar að vindur samanstandi af tvenns konar hreyfingu. Annars vegar er um að ræða vind í lárétta stefnu sem vélin flýgur til móts við og hins getur vindurinn líka verið lóðréttur, þ.e. vindur sem orsakast af óreglulegri og síbreytilegri ólgu í loftinu. Þessi lóðrétta og óreglulega hreyfing er það sem kallað hefur verið kvika eða ókyrrð í heimi flugsins. Þessi óreglulegi vindur getur verið missterkur og er háður þeim veðurfarslegu aðstæðum sem eru á jörðu niðri og stöðu almennra veðurkerfa í háloftunum. Erfitt er að spá nákvæmlega fyrir um kvikuhreyfingar í loftinu enda þótt mælingar á vindbreytingum með hæð og athuganir á stöðugleika loftsins gefi vissar vísbendingar. Það er oft að tilkynningar um ókyrrð komi frá flugmönnunum sjálfum.Þrír flokkar ókyrrðar Í veðurspá sem flugmenn fá fyrir flug er líklegrar ókyrrðar getið og hún flokkuð þrjá flokka, eftir styrk. Fyrsti flokkurinn er lítil ókyrrð. Það er vel merkjanleg kvika þar sem tiltölulega auðvelt er fyrir flugvélina að halda hæð og stefnu. Sumir vilja lýsa þessari ókyrrð þannig að um sé að ræða nokkurs konar "nudd" flugvélarinnar í loftinu. Annar flokkurinn er miðlungs ókyrrð. Flugvélin veltur talsvert og sveiflast upp og niður. Fólk fer öðru hverju í sætisólar og erfitt er að ganga um vélina. Lausir hlutir færast til. Flugvélar lenda alloft í slíkri ókyrrð. Og þriðji flokkurinn er mikil ókyrrð: Flugvélin kastast til og illgerlegt er að halda hæð. Vélin er jafnvel stjórnlaus á köflum. Fólk rikkir í sætisólar og lausir hlutir kastast til. Hættan sem fyrst og fremst skapast af slíkri ókyrrð er að fólk slasist þegar lausir hlutir kastast á það. Vissulega er þetta stig ókyrrðar óþægilegt að upplifa en hafa verður í huga að sjálf flugvélin er hönnuð til að þola slíka ókyrrð. Stundum heyrir maður fólk tala um að flugvélar geti lent í einhverskonar lofttæmi eða loftleysu. Slíkt alrangt. Það er alltaf loftmassi sem umlykur vélina. Vandinn er að lofthreyfingin er á köflum ekki aðeins lárétt, heldur líka lóðrétt eins og fyrr segir. Og þó vélin kunni að falla um einhverja tugi metra kemur alltaf að því að flugvélin grípi lárétta loftstrauminn á ný. Svona tilvik eru vissulega ónotaleg. Eftir að flugmenn hafa staðfest mikla ókyrrð er flug ekki planlagt yfir það svæði heldur sveigt af leið. Við getum því í alla staði verið róleg þó flugvélar lendi í óþægilegri ókyrrð, enda flugið einn öruggasti ferðamáti sem völ er á.
Veður Mest lesið „Mér að mæta“ ef krossar yrðu fjarlægðir Innlent Hlé vegna gagna frá ChatGPT Innlent Óttast að tapa bestu flúðum landsins í virkjun Innlent Sérsveitin kölluð til í Urriðaholti Innlent Katrín gerir upp framboðið og safnar heitum Innlent Segir verkfræðinga á villigötum Innlent Þriggja daga heitavatnsleysi í næstu viku Innlent „Viðbrögð lögreglu óásættanleg“ eftir líkamsárás á Þjóðhátíð Innlent Rauðu örvarnar leika listir sínar á Íslandi Innlent Trump gerði lítið úr æðstu heiðursorðu bandaríska hermanna Erlent Fleiri fréttir Leita ökumanns sem ók á stúlku og stakk af Meiri tíðindi að stjórnin hafi lifað svo lengi Pottur á eldavél talinn upptök brunans á Amtmannsstíg Láglaunakonur heilsuveilli en konur með hærri laun Krefst að lágmarki sex og hálfs árs fangelsis yfir Pétri Jökli Ójöfnuður meðal kvenna og ríkisstjórnin gagnrýnd Gagnrýnir tvískinnung borgaryfirvalda með orlofsgreiðslur Dags Þriggja daga heitavatnsleysi í næstu viku Tæknileg vandræði hjá Háskóla Íslands Hlé vegna gagna frá ChatGPT Sérsveitin kölluð til í Urriðaholti „Mér að mæta“ ef krossar yrðu fjarlægðir Segir verkfræðinga á villigötum Landsvirkjun gerir 725 milljón króna tilboð í Toppstöðina Skjálfti í Bárðarbunguöskjunni Óttast að tapa bestu flúðum landsins í virkjun Rauðu örvarnar leika listir sínar á Íslandi Apabóla geti komið til landsins en muni ekki verða útbreidd Katrín gerir upp framboðið og safnar heitum „Viðbrögð lögreglu óásættanleg“ eftir líkamsárás á Þjóðhátíð Munaðarlaus álftarungi ætti að spjara sig Gæti misst fótinn eftir að starfsmannarútan ók yfir hana Áttar sig ekki á ákalli formanns VG Ósammála ráðherrar, brotthvarf tónleikastaða og einmana ungi Neitaði að borga þegar á áfangastað var komið Fordæmalausar skemmdir unnar á Sprengisandi Helga Vala til Lögfræðistofu Reykjavíkur Ósátt við skógrækt í mólendi fyrir utan Húsavík Sektaður fyrir að nota rafólar á hunda Skilur gagnrýni á háa orlofsgreiðslu Sjá meira